Genel ekonomik, sektörel veya
bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerinde
kısa
çalışma yapılmasını talep eden işveren, Kurum
birimine; genel ekonomik, sektörel
veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerin
işyerine etkilerini ve zorlayıcı sebebin ne
olduğunu, işyerinin unvanını, adresini, varsa
toplu iş sözleşmesi tarafı sendikayı ve
sosyal güvenlik işyeri sicil numarasını,
varsa iddiasını kanıtlayıcı somut belgeleri,
belirtmek zorundadır.
İnceleme esnasında; kısa çalışma yaptırılacak
işçilere ilişkin bilgileri içeren liste,
işveren tarafından Kurumca belirlenen
formatta hazırlanarak, manyetik ve yazılı
ortamda Kurum yetkilisine teslim edilir.
İşverenin kısa çalışma talebi, öncelikle Kurum
tarafından sebep ve şekil yönünden
değerlendirilir.
Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel krizin
varlığı, işçi ve işveren sendikaları
konfederasyonlarının iddia etmesi ya da bu
yönde kuvvetli emarenin bulunması
halinde, Kurum Yönetim Kurulunca karara
bağlanır.
Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz
ile zorlayıcı sebeplerle bağdaşmadığı
halde, nakit darlığı, ödeme güçlüğü, pazar
daralması ve stok artışı gibi sebeplere
dayalı olarak yapıldığı tespit edilen
başvurular Kurum tarafından reddedilir.
İnceleme sonucu, Kurum tarafından işverene
bildirilir. İşveren durumu, işyerinde
işçilerin görebileceği bir yerde ilan eder ve
varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi
sendikasına bildirir. İlan yoluyla işçilere
duyuru yapılamadığı durumlarda, kısa
çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim
yapılır.
İşçinin kısa çalışma ödeneğinden
yararlanabilmesi için;
a) İşverenin kısa çalışma talebinin Kurumca
uygun bulunması,
b) İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte,
4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesine
göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası
primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik
ödeneğine hak kazanmış olması, gerekmektedir.
Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı,
22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş
Kanununun 39 uncu maddesine göre 16 yaşından
büyük işçiler için uygulanan aylık
asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini
geçmemek üzere, sigortalının son on iki aylık
prime esas kazançları dikkate alınarak
hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının
% 60’ıdır. Kısa çalışma ödeneği, 4447 sayılı
Kanunun Ek 2 nci maddesine aykırı
olmamak koşuluyla aynı Kanunun 50 nci
maddesindeki esaslara göre ödenir.
Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak
üzere kısa çalışma süresi kadardır.
Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan
haftalık çalışma süresini tamamlayacak
şekilde, çalışılmayan süreler için aylık
olarak hesaplanır.
Kısa çalışma ödeneği, ekonomik gelişmelerin
işyerinin faaliyetleri üzerine etkileri
doğrultusunda uygunluk tespitinde belirtilen
süreyi aşmamak kaydıyla fiilen
gerçekleşen kısa çalışma süresi üzerinden
verilir.
İşverenin kendi sevk ve idaresinden
kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen,
bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine
olanak bulunmayan, dışsal etkilerden ileri
gelen, geçici olarak çalışma süresinin
azaltılması veya faaliyetin tamamen veya
kısmen durdurulması ile sonuçlanan deprem,
yangın, su baskını, salgın hastalık,
seferberlik ve benzeri nedenleri, işyerinde
kısa çalışma yapılması halinde, ödemeler
4857 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin (III)
numaralı bendinde ve 40 ıncı
maddesinde öngörülen bir haftalık süreden
sonra başlar.
İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı süre
için, ve ödenecek sigorta primi, İşsizlik
Sigortası Fonu tarafından Sosyal Güvenlik
Kurumuna aktarılır.
Kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işçi,
kısa çalışma ödeneği süresi bitmeden
işsiz kalırsa, kısa çalışma ödeneği aldığı
süre düşüldükten sonra, daha önce hak
ettiği işsizlik ödeneği süresini dolduruncaya
kadar işsizlik ödeneğinden yararlanır.
Kısa çalışma ödeneği, işçinin kendisine,
aylık olarak her ayın sonunda ödenir ve
nafaka borçları dışında haciz veya başkasına
devir veya temlik edilemez.
İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi
nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile
birlikte işverenden, işçinin kusurundan
kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile
birlikte işçiden tahsil edilir.
Mehmet Fatih Geleri
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
İş ve Sosyal Güvenlik&Tazminat Hesaplama/Bilirkişi
fatihgeleri@gmail.com
05.05.2011
Diğer
makaleleri
-5 Yıllık hak düşürücü süre Anayasaya
aykırı mıdır?
-Çalışma koşullarında esaslı değişiklik ve
iş sözleşmesinin feshi
-SGK Yapılandırması İçin
Doğru Başvuru
-Özel eğitim kurumlarında kurucu veya
kurucu temsilcilerinin görev ve sorumlulukları
-SGK Borç Yapılandırmasında İhya
-Çağrı
Üzerine Çalışma, Evden Çalışma ve Uzaktan Çalışma
-Emzirme ödeneği ve cenaze yardımı alabilme
şartları ve tutarları
-Kadın işçinin gece postasında çalıştırılma
koşulları
-Çalışanların Yıllık İzin
Süreleri
-Yeni Borçlar kanunu işçi işveren
yükümlülükleri
-2011 Yılında sigorta primine tabi
tutulmayacak ödemeler
-Özürlü çalışanlarla ilgili olarak İşkur'a
onaylatılacak belge ve fazla çalışma onayı
-Özel Eğitim Kurumlarında İhbar ve Kıdem
Tazminatı
-İkale Sözleşmesi İle Fesih Ve Sonuçları
Sigorta primine esas olan ve olmayan
kazançlar
15 Yıl 3600 günle kıdem
tazminatı alabilme şartları
Özel Eğitim Kurumlarında
görev yapan öğretim elemanlarının SGK uygulamaları