|
Kanuna aykırı sözleşme
mahkemede geçerli değil
Holdinge bağlı bir şirkette
çalışıyorum. İşe girerken bize imzalatılan hizmet
sözleşmesinde, "4857 sayılı kanunun 17 ila 21. maddelerinden
kaynaklanan bütün talep ve dava haklarından feragat
ettiğimiz" yazıyor.
Bu sözleşmeye göre işten çıkarılsak dava açamayacak mıyız?
İsmi Mahfuz
Önce 4773 sayılı kanun ile daha sonra da 4857 sayılı kanun
ile ülkemizde uygulanmaya başlanılan 'İş Güvencesi' öyle
sözleşmelerle falan ortadan kaldırılamaz. Zira, İş
Kanunu'nun bazı maddeleri emredici mahiyettedir ve kanunun
emredici hükümleri sözleşmelerle işçinin elinden alınamaz.
Hatta bu konuyla ilgili hem de tam da sizin çalıştığınız
holdinge bağlı başka bir şirketin işçiye imzalattığı
protokolle ilgili Yargıtay tarafından verilmiş bir kararı da
aşağıda size veriyorum.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi
Esas No: 2004/32713, Karar No: 2005/1005, Tarih: 27/12/2004
ÖZET: İşçinin, feshin geçersizliğini ileri sürerek işe iade
davası açma hakkı, anılan 4857 sayılı İş Kanunu'nun 21.
maddesinde düzenlenmiş olup, aynı yasanın 21. maddesinin son
fıkrasına göre yasa ile getirilen bu hakkın değiştirilmesini
veya ortadan kaldırılmasını öngören sözleşme hükümleri
geçersizdir.
Memur yetimi şirketi de olsa aylık alabilir
Üniversite 3. sınıf öğrencisiyim. Emekli Sandığı'ndan yetim
maaşı alıyorum. Yaşım 24. İki ortakla beraber bir şirket
kurmak istiyoruz. Şirkete ortak olacağım için Emekli
Sandığı'ndan aldığım yetim maaşı kesilir mi? Sait Arık
Emekli Sandığı'ndan erkek çocukların vefat etmiş anneleri
veya babaları üzerinden kanun gereğince erkek çocukların;
Ölüm tarihinde 18 yaşını ortaöğrenim yapmakta iseler 20,
yükseköğrenim yapmakta ise 25 yaşını doldurmamış olmaları
gerekir.
Ölüm tarihinde 18 yaşını doldurmuş olması sebebiyle yetim
aylığı alamamış olanlar okumaya başlarlarsa yukarıdaki
yaşlara kadar öğrenim durumlarına göre aylık alabilirler.
Öte yandan ölüm tarihinde iyileştirilmesi imkânsız
hastalıklarının veya sakatlıklarının çalışmalarına engel
olduğu sağlık kurulunca onaylanacak raporla tespit
edilenlere muhtaç olmaları şartıyla yaşları ne olursa olsun
malul ve muhtaç çocuklara yetim aylığı verilir.
Bağlanan bu yetim aylıkları da; yaşın doldurulması,
öğrenimin sona ermesi, evlenilmesi ve memuriyete girerek
Emekli Sandığı iştirakçisi olunması halinde kesilir.
Görüldüğü gibi size bağlanan yetim aylığı şirket kurmanız
veya kurulu bir şirkete ortak olmanız sebebiyle kesilmez.
Ticaret yapan memur ikramiye alamaz
Devlet memurluğunda 25 hizmet yılını doldurdum. Ancak daha
önce çıkan Sosyal Güvenlik Yasası gereği emeklilik ve
ikramiyeden istifade edebilmem için 47 yaşını doldurmam
gerekiyor. Doğum tarihim 15 Ekim 1962. Şu anda ücretsiz
izinliyim. Ticaret yapabilir miyim? Şirket ortağı olabilir
miyim? Emeklilik ikramiye ve maaşımın yanması söz konusu mu?
Ticari faaliyetlerde bulunurken yaşımı doldurduktan sonra
müktesep hak olan ikramiyeyi alabilir miyim? Hayrullah Çetin
1999 yılında çıkarılan 4447 sayılı kanun ve bu kanunun bir
kısım maddelerinin iptalinden sonra çıkarılan 4759 sayılı
kanun gereğince memurların emekliliğinde erkek iseler 25,
kadın iseler 20 tam yıl kesenek-prim ödemenin yanında bir de
belirli bir yaşı tamamlamaları öngörülmüştür. İşte, bu
kanunlarla birlikte erkekler 25, kadınlar 20 tam yılı
tamamladıktan sonra emeklilik yaşlarını evlerinde beklemek
amacıyla işlerinden ayrılabilirler. Emeklilik için gereken
yaşı tamamlayınca da emekli aylıkları ile ikramiyelerini
alabileceklerdir. Ancak, emekli ikramiyesi alınabilmesi için
en son ayrıldığınız sosyal güvenlik kurumunun Emekli Sandığı
ve memuriyet olması gerekir. Öte yandan memuriyetten
ayrıldıktan sonra ticaret yapma, şirket kurma, ortak olma
yasağınız yok; ama ticaret yaptığınız anda Bağ-Kur Kanunu
gereğince sigortalı sayılacaksınız. Bağ-Kur sigortalılığınız
bir gün dahi olsa emekli ikramiyenizi kaybedersiniz. Şayet,
Bağ-Kur süresi 3,5 yıla (1260 güne) ulaşırsa da Emekli
Sandığı'ndan değil Bağ-Kur'dan emekli olursunuz.
Okur sorularına cevaplar
Fevzi Çakmak Güler: 28 Ağustos 2006'da kapattığınız
şirketten önce 2 Ocak 2006'da başlayan SSK sigortanız
Bağ-Kur (şirket) kapanışına kadar geçersizdir. Hem SSK'ya
hem de Bağ-Kur'a prim ödediğiniz 8 ayın SSK'ya ödenmiş
primlerini 5458 sayılı kanunun 16. maddesine göre Bağ-Kur
borçlarınızdan düşürebilir veya mahsup ettirebilirsiniz.
Veyahut da SSK'ya ödenenlerin işçi payını siz faizsiz
olarak, işveren payını da işvereniniz faizli olarak
alabilir.
Hasan Yaşar: SSK priminiz ayda 30 yerine 15 gün olarak
yatırılmış olsa bile işten çıkış verilmediği için SSK'nız
geçerlidir, Bağ-Kur'lu olmanız gerekmez.
Faruk Aydın: Anneniz, 12 Temmuz 1958 doğum tarihi, 7 Haziran
1989 sigorta başlangıcı ve var olan 3830 gün sayısı ile 56
yaşında diğer bir ifadeyle 12 Temmuz 2014 günü SSK'dan
emekli olur. Şayet bundan sonra da prim ödemeye devam eder
ve toplamda 5375 günü tamamlarsa 7 Haziran 2009'dan sonra
emekli olur.
A. Kulunk: 5 yıl 11 aylık Emekli Sandığı keseneklerinizi
alarak 1981'de istifa ettikten sonra şimdi işçi olursanız
SSK'lı veya esnaf-tüccar olursanız Bağ-Kur'lu olup sosyal
güvenliğinizi yeniden başlattığınızda Emekli Sandığı'na ihya
(canlandırma) dilekçesi gönderip hizmetlerinizi yeniden
satın alabilirsiniz. Bu arada da 5 yıl, 11 ayı SSK'ya prim
ödeyerek 23 Mayıs 2011'e kadar 10 yıla (3600 güne)
tamamlamak şartıyla erkek iseniz 58 yaşında (2014 yılı),
bayan iseniz 56 yaşında SSK'dan emekli olursunuz.
Ziya Perver
Zaman / 28.07.2007
|
