|
|
|
Çalışma Hayatı Bilgi Edinme Rehberi |
|
|
|
2011 YILI MUHASEBE İLE İLGİLİ UYGULAMALAR VE
DEĞİŞİKLİKLER
4982 SAYILI
BİLGİ EDİNME HAKKI KANUNU
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1.- Bu Kanunun amacı; demokratik ve şeffaf
yönetimin gereği olan eşitlik, tarafsızlık ve açıklık
ilkelerine uygun olarak kişilerin bilgi edinme hakkını
kullanmalarına ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2.- Bu Kanun; kamu kurum ve kuruluşları ile kamu
kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının
faaliyetlerinde uygulanır.
1.11.1984 tarihli ve 3071 sayılı Dilekçe Hakkının
Kullanılmasına Dair Kanun hükümleri saklıdır.
Tanımlar
MADDE 3.- Bu Kanunda geçen;
a) Kurum ve kuruluş: Bu Kanunun 2 nci maddesinde geçen
ve kapsama dahil olan bilgi edinme başvurusu yapılacak
bütün makam ve mercileri,
b) Başvuru sahibi: Bu Kanun kapsamında bilgi edinme
hakkını kullanarak kurum ve kuruluşlara başvuran gerçek
ve tüzel kişileri,
c) Bilgi: Kurum ve kuruluşların sahip oldukları
kayıtlarda yer alan bu Kanun kapsamındaki her türlü
veriyi,
d) Belge: Kurum ve kuruluşların sahip oldukları bu Kanun
kapsamındaki yazılı, basılı veya çoğaltılmış dosya,
evrak, kitap, dergi, broşür, etüt, mektup, program,
talimat, kroki, plân, film, fotoğraf, teyp ve video
kaseti, harita, elektronik ortamda kaydedilen her türlü
bilgi, haber ve veri taşıyıcılarını,
e) Bilgi veya belgeye erişim: İstenen bilgi veya
belgenin niteliğine göre, kurum ve kuruluşlarca, başvuru
sahibine söz konusu bilgi veya belgenin bir kopyasının
verilmesini, kopya verilmesinin mümkün olmadığı
hâllerde, başvuru sahibinin bilgi veya belgenin aslını
inceleyerek not almasına veya içeriğini görmesine veya
işitmesine izin verilmesini,
f) Kurul: Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulunu,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Bilgi Edinme Hakkı ve Bilgi Verme Yükümlülüğü
Bilgi edinme hakkı
MADDE 4.- Herkes bilgi edinme hakkına sahiptir.
Türkiye'de ikamet eden yabancılar ile Türkiye'de
faaliyette bulunan yabancı tüzel kişiler, isteyecekleri
bilgi kendileriyle veya faaliyet alanlarıyla ilgili
olmak kaydıyla ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde, bu
Kanun hükümlerinden yararlanırlar.
Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerden
doğan hak ve yükümlülükleri saklıdır.
Bilgi verme yükümlülüğü
MADDE 5.- Kurum ve kuruluşlar, bu Kanunda yer alan
istisnalar dışındaki her türlü bilgi veya belgeyi
başvuranların yararlanmasına sunmak ve bilgi edinme
başvurularını etkin, süratli ve doğru sonuçlandırmak
üzere, gerekli idarî ve teknik tedbirleri almakla
yükümlüdürler.
Bu Kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren diğer
kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Bilgi Edinme Başvurusu
Başvuru usulü
MADDE 6.- Bilgi edinme başvurusu, başvuru sahibinin adı
ve soyadı, imzası, oturma yeri veya iş adresini, başvuru
sahibi tüzel kişi ise tüzel kişinin unvanı ve adresi ile
yetkili kişinin imzasını ve yetki belgesini içeren
dilekçe ile istenen bilgi veya belgenin bulunduğu kurum
veya kuruluşa yapılır. Bu başvuru, kişinin kimliğinin ve
imzasının veya yazının kimden neşet ettiğinin tespitine
yarayacak başka bilgilerin yasal olarak belirlenebilir
olması kaydıyla elektronik ortamda veya diğer iletişim
araçlarıyla da yapılabilir.
Dilekçede, istenen bilgi veya belgeler açıkça
belirtilir.
İstenecek bilgi veya belgenin niteliği
MADDE 7.- Bilgi edinme başvurusu, başvurulan kurum ve
kuruluşların ellerinde bulunan veya görevleri gereği
bulunması gereken bilgi veya belgelere ilişkin
olmalıdır.
Kurum ve kuruluşlar, ayrı veya özel bir çalışma,
araştırma, inceleme ya da analiz neticesinde
oluşturulabilecek türden bir bilgi veya belge için
yapılacak başvurulara olumsuz cevap verebilirler.
İstenen bilgi veya belge, başvurulan kurum ve kuruluştan
başka bir yerde bulunuyorsa, başvuru dilekçesi bu kurum
ve kuruluşa gönderilir ve durum ilgiliye yazılı olarak
bildirilir.
Yayımlanmış veya kamuya açıklanmış bilgi veya belgeler
MADDE 8.- Kurum ve kuruluşlarca yayımlanmış veya yayın,
broşür, ilân ve benzeri yollarla kamuya açıklanmış bilgi
veya belgeler, bilgi edinme başvurularına konu olamaz.
Ancak, yayımlanmış veya kamuya açıklanmış bilgi veya
belgelerin ne şekilde, ne zaman ve nerede yayımlandığı
veya açıklandığı başvurana bildirilir.
Gizli bilgileri ayırarak bilgi veya belge verme
MADDE 9.- İstenen bilgi veya belgelerde, gizlilik
dereceli veya açıklanması yasaklanan bilgiler ile
açıklanabilir nitelikte olanlar birlikte bulunuyor ve
bunlar birbirlerinden ayrılabiliyorsa, söz konusu bilgi
veya belge, gizlilik dereceli veya açıklanması
yasaklanan bilgiler çıkarıldıktan sonra başvuranın
bilgisine sunulur. Ayırma gerekçesi başvurana yazılı
olarak bildirilir.
Bilgi veya belgeye erişim
MADDE 10.- Kurum ve kuruluşlar, başvuru sahibine istenen
belgenin onaylı bir kopyasını verirler.
Bilgi veya belgenin niteliği gereği kopyasının
verilmesinin mümkün olmadığı veya kopya çıkarılmasının
aslına zarar vereceği hâllerde, kurum ve kuruluşlar
ilgilinin;
a) Yazılı veya basılı belgeler için, söz konusu belgenin
aslını incelemesi ve not alabilmesini,
b) Ses kaydı şeklindeki bilgi veya belgelerde bunları
dinleyebilmesini,
c) Görüntü kaydı şeklindeki bilgi veya belgelerde
bunları izleyebilmesini,
Sağlarlar.
Bilgi veya belgenin yukarıda belirtilenlerden farklı bir
şekilde elde edilmesi mümkün ise, belgeye zarar vermemek
koşuluyla bu olanak sağlanır.
Başvurunun yapıldığı kurum ve kuruluş, erişimine olanak
sağladığı bilgi veya belgeler için başvuru sahibinden
erişimin gerektirdiği maliyet tutarı kadar bir ücreti
bütçeye gelir kaydedilmek üzere tahsil edebilir.
Bilgi veya belgeye erişim süreleri
MADDE 11.- Kurum ve kuruluşlar, başvuru üzerine istenen
bilgi veya belgeye erişimi onbeş iş günü içinde
sağlarlar. Ancak istenen bilgi veya belgenin, başvurulan
kurum ve kuruluş içindeki başka bir birimden sağlanması;
başvuru ile ilgili olarak bir başka kurum ve kuruluşun
görüşünün alınmasının gerekmesi veya başvuru içeriğinin
birden fazla kurum ve kuruluşu ilgilendirmesi
durumlarında bilgi veya belgeye erişim otuz iş günü
içinde sağlanır. Bu durumda, sürenin uzatılması ve bunun
gerekçesi başvuru sahibine yazılı olarak ve onbeş iş
günlük sürenin bitiminden önce bildirilir.
10 uncu maddede belirtilen bilgi veya belgelere erişim
için gereken maliyet tutarının idare tarafından başvuru
sahibine bildirilmesiyle onbeş iş günlük süre kesilir.
Başvuru sahibi onbeş iş günü içinde ücreti ödemezse
talebinden vazgeçmiş sayılır.
Başvuruların cevaplandırılması
MADDE 12.- Kurum ve kuruluşlar, bilgi edinme
başvurularıyla ilgili cevaplarını yazılı olarak veya
elektronik ortamda başvuru sahibine bildirirler.
Başvurunun reddedilmesi hâlinde bu kararın gerekçesi ve
buna karşı başvuru yolları belirtilir.
İtiraz usulü
MADDE 13.- Bilgi edinme istemi 16 ve 17 nci maddelerde
öngörülen sebeplerle reddedilen başvuru sahibi, yargı
yoluna başvurmadan önce kararın tebliğinden itibaren
onbeş gün içinde Kurula itiraz edebilir. Kurul, bu
konudaki kararını otuz iş günü içinde verir. Kurum ve
kuruluşlar, Kurulun istediği her türlü bilgi veya
belgeyi onbeş iş günü içinde vermekle yükümlüdürler.
Kurula itiraz, başvuru sahibinin idarî yargıya başvurma
süresini durdurur.
Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu
MADDE 14.- Bilgi edinme başvurusuyla ilgili yapılacak
itirazlar üzerine, 16 ve 17 nci maddelerde öngörülen
sebeplere dayanılarak verilen kararları incelemek ve
kurum ve kuruluşlar için bilgi edinme hakkının
kullanılmasına ilişkin olarak kararlar vermek üzere;
Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu oluşturulmuştur.
Kurul; birer üyesi Yargıtay ve Danıştay genel
kurullarının kendi kurumları içinden önerecekleri ikişer
aday, birer üyesi ceza hukuku, idare hukuku ve anayasa
hukuku alanlarında profesör veya doçent unvanına sahip
kişiler, bir üyesi Türkiye Barolar Birliğinin baro
başkanı seçilme yeterliliğine sahip kişiler içinden
göstereceği iki aday, iki üyesi en az genel müdür
düzeyinde görev yapmakta olanlar ve bir üyesi de Adalet
Bakanının önerisi üzerine bu Bakanlıkta idarî görevlerde
çalışan hâkimler arasından Bakanlar Kurulunca seçilecek
dokuz üyeden oluşur.
Kurul üyeliğine önerilen adayların muvafakatları aranır.
Kurul Başkanı, kurul üyelerince kendi aralarından
seçilir.
Kurul, en az ayda bir defa veya ihtiyaç duyulduğu her
zaman Başkanın çağrısı üzerine toplanır.
Kurul üyelerinin görev süreleri dört yıldır. Görev
süresi sona erenler yeniden seçilebilirler. Görev süresi
dolmadan görevinden ayrılan üyenin yerine aynı usule
göre seçilen üye, yerine seçildiği üyenin görev süresini
tamamlar. Yeni seçilen Kurul göreve başlayıncaya kadar
önceki Kurul görevine devam eder.
Kurul üyelerine 10.2.1954 tarihli ve 6245 sayılı
Harcırah Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla fiilen
görev yaptıkları her gün için uhdesinde kamu görevi
bulunanlara (1000), uhdesinde kamu görevi bulunmayanlara
ise (2000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile
çarpımı sonucu bulunacak miktarda huzur hakkı ödenir. Bu
ödemelerde damga vergisi hariç herhangi bir kesinti
yapılmaz.
Kurul, belirleyeceği konularda komisyonlar ve çalışma
grupları kurabilir; ayrıca gerekli gördüğü takdirde,
ilgili bakanlık ile diğer kurum ve kuruluşların ve sivil
toplum örgütlerinin temsilcilerini bilgi almak üzere
toplantılarına katılmaya davet edebilir.
Kurulun sekretarya hizmetleri Başbakanlık tarafından
yerine getirilir.
Kurulun görev ve çalışmalarına ilişkin esas ve usuller
Başbakanlıkça hazırlanarak yürürlüğe konulacak bir
yönetmelikle düzenlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Bilgi Edinme Hakkının Sınırları
Yargı denetimi dışında kalan işlemler
MADDE 15.- Yargı denetimi dışında kalan idarî
işlemlerden kişinin çalışma hayatını ve mesleki onurunu
etkileyecek nitelikte olanlar, bu Kanun kapsamına
dahildir. Bu şekilde sağlanan bilgi edinme hakkı işlemin
yargı denetimine açılması sonucunu doğurmaz.
Devlet sırrına ilişkin bilgi veya belgeler
MADDE 16.- Açıklanması hâlinde Devletin emniyetine, dış
ilişkilerine, millî savunmasına ve millî güvenliğine
açıkça zarar verecek ve niteliği itibarıyla Devlet sırrı
olan gizlilik dereceli bilgi veya belgeler, bilgi edinme
hakkı kapsamı dışındadır.
Ülkenin ekonomik çıkarlarına ilişkin bilgi veya belgeler
MADDE 17.- Açıklanması ya da zamanından önce açıklanması
hâlinde, ülkenin ekonomik çıkarlarına zarar verecek veya
haksız rekabet ve kazanca sebep olacak bilgi veya
belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.
İstihbarata ilişkin bilgi veya belgeler
MADDE 18.- Sivil ve askerî istihbarat birimlerinin görev
ve faaliyetlerine ilişkin bilgi veya belgeler, bu Kanun
kapsamı dışındadır.
Ancak, bu bilgi ve belgeler kişilerin çalışma hayatını
ve meslek onurunu etkileyecek nitelikte ise, istihbarata
ilişkin bilgi ve belgeler bilgi edinme hakkı kapsamı
içindedir.
İdarî soruşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler
MADDE 19.- Kurum ve kuruluşların yetkili birimlerince
yürütülen idarî soruşturmalarla ilgili olup, açıklanması
veya zamanından önce açıklanması hâlinde;
a) Kişilerin özel hayatına açıkça haksız müdahale
sonucunu doğuracak,
b) Kişilerin veya soruşturmayı yürüten görevlilerin
hayatını ya da güvenliğini tehlikeye sokacak,
c) Soruşturmanın güvenliğini tehlikeye düşürecek,
d) Gizli kalması gereken bilgi kaynağının açığa
çıkmasına neden olacak veya soruşturma ile ilgili
benzeri bilgi ve bilgi kaynaklarının temin edilmesini
güçleştirecek,
Bilgi veya belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.
Adlî soruşturma ve kovuşturmaya ilişkin bilgi veya
belgeler
MADDE 20.- Açıklanması veya zamanından önce açıklanması
hâlinde;
a) Suç işlenmesine yol açacak,
b) Suçların önlenmesi ve soruşturulması ya da suçluların
kanunî yollarla yakalanıp kovuşturulmasını tehlikeye
düşürecek,
c) Yargılama görevinin gereğince yerine getirilmesini
engelleyecek,
d) Hakkında dava açılmış bir kişinin adil yargılanma
hakkını ihlâl edecek,
Nitelikteki bilgi veya belgeler, bu Kanun kapsamı
dışındadır.
4.4.1929 tarihli ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü
Kanunu, 18.6.1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü
Muhakemeleri Kanunu, 6.1.1982 tarihli ve 2577 sayılı
İdari Yargılama Usulü Kanunu ve diğer özel kanun
hükümleri saklıdır.
Özel hayatın gizliliği
MADDE 21.- Kişinin izin verdiği hâller saklı kalmak
üzere, özel hayatın gizliliği kapsamında, açıklanması
hâlinde kişinin sağlık bilgileri ile özel ve aile
hayatına, şeref ve haysiyetine, meslekî ve ekonomik
değerlerine haksız müdahale oluşturacak bilgi veya
belgeler, bilgi edinme hakkı kapsamı dışındadır.
Kamu yararının gerektirdiği hâllerde, kişisel bilgi veya
belgeler, kurum ve kuruluşlar tarafından, ilgili kişiye
en az yedi gün önceden haber verilerek yazılı rızası
alınmak koşuluyla açıklanabilir.
Haberleşmenin gizliliği
MADDE 22.- Haberleşmenin gizliliği esasını ihlâl edecek
bilgi veya belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.
Ticarî sır
MADDE 23.- Kanunlarda ticarî sır olarak nitelenen bilgi
veya belgeler ile, kurum ve kuruluşlar tarafından gerçek
veya tüzel kişilerden gizli kalması kaydıyla sağlanan
ticarî ve malî bilgiler, bu Kanun kapsamı dışındadır.
Fikir ve sanat eserleri
MADDE 24.- Fikir ve sanat eserlerine ilişkin olarak
yapılacak bilgi edinme başvuruları hakkında ilgili kanun
hükümleri uygulanır.
Kurum içi düzenlemeler
MADDE 25.- Kurum ve kuruluşların, kamuoyunu
ilgilendirmeyen ve sadece kendi personeli ile kurum içi
uygulamalarına ilişkin düzenlemeler hakkındaki bilgi
veya belgeler, bilgi edinme hakkının kapsamı dışındadır.
Ancak, söz konusu düzenlemeden etkilenen kurum
çalışanlarının bilgi edinme hakları saklıdır.
Kurum içi görüş, bilgi notu ve tavsiyeler
MADDE 26.- Kurum ve kuruluşların faaliyetlerini yürütmek
üzere, elde ettikleri görüş, bilgi notu, teklif ve
tavsiye niteliğindeki bilgi veya belgeler, kurum ve
kuruluş tarafından aksi kararlaştırılmadıkça bilgi
edinme hakkı kapsamındadır.
Bilimsel, kültürel, istatistik, teknik, tıbbî, malî,
hukukî ve benzeri uzmanlık alanlarında yasal olarak
görüş verme yükümlülüğü bulunan kişi, birim ya da
kurumların görüşleri, kurum ve kuruluşların alacakları
kararlara esas teşkil etmesi kaydıyla bilgi edinme
istemlerine açıktır.
Tavsiye ve mütalaa talepleri
MADDE 27.- Tavsiye ve mütalaa talepleri bu Kanun kapsamı
dışındadır.
Gizliliği kaldırılan bilgi veya belgeler
MADDE 28.- Gizliliği kaldırılmış olan bilgi veya
belgeler, bu Kanunda belirtilen diğer istisnalar
kapsamına girmiyor ise, bilgi edinme başvurularına açık
hâle gelir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Ceza hükümleri
MADDE 29.- Bu Kanunun uygulanmasında ihmâli, kusuru veya
kastı bulunan memurlar ve diğer kamu görevlileri
hakkında, işledikleri fiillerin genel hükümler
çerçevesinde ceza kovuşturması gerektirmesi hususu saklı
kalmak kaydıyla, tâbi oldukları mevzuatta yer alan
disiplin cezaları uygulanır.
Bu Kanunla erişilen bilgi ve belgeler ticarî amaçla
çoğaltılamaz ve kullanılamaz.
Rapor düzenlenmesi
MADDE 30.- Kurum ve kuruluşlar, bir önceki yıla ait
olmak üzere;
a) Kendilerine yapılan bilgi edinme başvurularının
sayısını,
b) Olumlu cevaplanarak bilgi veya belgelere erişim
sağlanan başvuru sayısını,
c) Reddedilen başvuru sayısı ve bunların dağılımını
gösterir istatistik bilgileri,
d) Gizli ya da sır niteliğindeki bilgiler çıkarılarak ya
da bu nitelikteki bilgiler ayrılarak bilgi veya
belgelere erişim sağlanan başvuru sayısını,
e) Başvurunun reddedilmesi üzerine itiraz edilen başvuru
sayısı ile bunların sonuçlarını,
Gösterir bir rapor hazırlayarak, bu raporları her yıl
Şubat ayının sonuna kadar Bilgi Edinme Değerlendirme
Kuruluna gönderirler. Bağlı, ilgili ve ilişkili kamu
kurum ve kuruluşları raporlarını bağlı, ilgili ya da
ilişkili oldukları bakanlık vasıtasıyla iletirler.
Kurul, hazırlayacağı genel raporu, söz konusu kurum ve
kuruluşların raporları ile birlikte her yıl Nisan ayının
sonuna kadar Türkiye Büyük Millet Meclisine gönderir. Bu
raporlar takip eden iki ay içinde Türkiye Büyük Millet
Meclisi Başkanlığınca kamuoyuna açıklanır.
Yönetmelik
MADDE 31.- Bu Kanunun uygulanması ile ilgili esas ve
usullerin belirlenmesine ilişkin yönetmelik, Kanunun
yayımını takip eden altı ay içinde Başbakanlık
tarafından hazırlanarak Bakanlar Kurulunca yürürlüğe
konulur.
Yürürlük
MADDE 32.- Bu Kanun yayımı tarihinden itibaren altı ay
sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 33.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
|
|
|
