Soru:
H.Yalçın-Son günlerde SSK’dan eksik günler nedeniyle
idari para cezası aldık. İki defa üst üste ceza
geldi. Bazen ek-8 belgesi vermeyi unutuyoruz.
Puantaj kayıtlarımızı sonradan vermemize rağmen ceza
uyguladılar. Dava açmamızı önerir misiniz? Uygulama
hakkında açıklayıcı bilgi vermenizi istiyoruz...
Öncelikle okuyucumuzun çok uzun olan sorusunu
özetleyerek buraya aldığımızı belirtmeliyim.
Sosyal Sigortalar Kanununa göre, sigortalıların
Kuruma, her ay için 30 gün üzerinden bildirilmeleri
gerekir. SSK uygulamasında her ay 30 gün ve yıl 360
gün olarak kabul edilmektedir. Hayatın olağan akışı
içinde bir işçinin sürekli olarak aylık 30 gün
çalışması her zaman mümkün olmayabilir. Hastalık, iş
kazası, ücretsiz izin, devamsızlık, yarım günlü
çalışma veya sözleşmeye dayalı kısmi çalışma gibi
bazı durumlarda sigortalıların 30 günden eksik,
çalıştıkları gün sayıları kadar Kuruma bildirim
yapılır. Bu türden olan uygulamalar eksik gün
bildirimi olarak adlandırılmaktadır.
Bir kişinin iş yerinde yukarıda sayılan sebeplerle
veya daha başka nedenlerle her ay 30 gün sürekli
olarak çalışamayacağı kabul edilmekle birlikte,
kanun koyucu uygulamanın kötüye kullanılmasını
önlemek için eksik gün bildirimini belirli kurallara
bağlamıştır. Gerçekten, Sosyal Sigortalar Kanununun
79’uncu maddesine göre;
“Ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığı ve
ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların otuz
günden az çalıştıklarını açıklayan bilgi ve
belgelerin işverence prim bildirgelerine eklenmesi
şarttır. Sigortalıların otuz günden az çalıştığını
gösteren bilgi ve belgelerin Kuruma verilmemesi veya
verilen bilgi ve belgelerin Kurumca geçerli
sayılmaması halinde, otuz günden az bildirilen
sürelere ait primler Kurumca re’sen tahakkuk
ettirilerek 80’inci madde hükümlerine göre tahsil
olunur.”
Eksik gün
sebebi süresinde bildirilmeli
Sigortalıların çalışmadıkları günlerin SSK’ya
bildirilmesi ile ilgili Kanunda yapılan bu düzenleme
Yönetmelik ve genelgelerle detaylandırılmıştır.
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ve Genelgeler
çerçevesinde mevcut uygulamayı şu şekilde
açıklayabiliriz; Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen
Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde kayıtlı
sigortalılardan ay içinde (30) günden az çalışan ve
bu nedenle gün sayısı ve ücreti gösterilen varsa, ek
(8) belgesi ile birlikte eksik gün ve ücret ödeme
nedeni belgesiyle Kuruma verilmelidir.
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin ekinde ek
(8) belge örneği bulunmaktadır. Bilindiği gibi daha
önce bu belge ek (10) olarak adlandırılmaktaydı.
Ek (8) ve eki belgelerin en geç Aylık Prim ve Hizmet
Belgesini verme süresi içinde SGK’nın ilgili
birimine verilmesi gerekir. Aylık prim ve hizmet
belgeleri takip eden ay sonuna kadar Kuruma
verilmektedir. Ek (8) ve eki belgelerinde bu süre
içinde doğrudan verilmesi veya iadeli taahhütlü
posta yolu ile kuruma gönderilmesi gerekir.
Sosyal Sigortalar Kurumunun hayata geçirdiği
“e-bildirge” projesi çerçevesinde işverenler
çalıştırdıkları sigortalıların çalışma gün sayısı ve
prime esas kazançlarını gösterir aylık prim ve
hizmet belgesini internetten göndermektedirler.
Aylık prim ve hizmet belgesi internetten gönderilmiş
olsa bile eksik gün bildirimini içeren ek (8) ve eki
belgeler yukarıda açıklandığı üzere elden veya posta
yolu ile gönderilir. Bu belgelerin bugün için
internet ortamından Kuruma gönderilmesi mümkün
değildir.
Eksik
bildirim sebepleri
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde eksik gün
bildirim sebebiyle ek (8) ekinde kuruma verilecek
belgeler açıklanmıştır. Buna göre;
-Sigortalının istirahatli olduğunu gösteren resmi
kuruluşlara ait sağlık tesisleri veya iş yeri
hekimlerince düzenlenmiş hekim raporu,
-Sigortalının ücretsiz izinli olduğunu kanıtlayan
izin belgesi,
- Sigortalının disiplin cezası alması, gözaltına
alınması, tutukluluk haline ilişkin belgeler,
-Kısmi süreli çalışmalara ait yazılı iş sözleşmesi,
-En az işverenin imzasını havi puantaj kayıtları,
-Grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, doğal
afetler nedeniyle iş yerinde faaliyetin
durdurulduğunu veya işe ara verildiğini gösteren
ilgili resmi makamlardan alınan yazı örneği, olarak
sayılmıştır.
Bu belgeler dışında gerçekten sigortalının iş
yerinde çalışmadığını gösteren bir belge yasal süre
içinde Kuruma verilirse şüphesiz kabul edilecektir.
Ancak bu konuda SSK Yönetim Kurulu yetkili
kılınmıştır. Yani, yukarıda sayılan belgeler
dışındaki (30) günden az çalışan sürelere ait
geçerli belgeleri belirlemeye SSK Yönetim Kurulu
yetkilidir.
Süre
dışında ibraz edilen belgelerin geçerliliği
Yukarıda sayılan hallere ilişkin belgelerin geriye
yönelik olarak her zaman düzenlenebilir nitelikte
olanları, Aylık Prim ve Hizmet Belgesinin verilmesi
gereken aydan sonra verilmesi halinde işleme
konulmaz. Ancak, sonradan düzenleme imkanı olmayan
veya resmi nitelikteki belgeler sonradan da
verilirse kurum tarafından değerlendirilir.
Örneğin; İş yerinde 10 işçi çalıştıran bir işverenin
işçilerinden birisi Mayıs 2007 ayı içinde 15 gün
istirahatli kalmıştır. Bu iş yeri, Mayıs/2007 ayına
ait “Aylık Prim ve Hizmet Bildirgesini” Haziran ayı
sonuna kadar Kuruma vermiştir. Ancak, raporlu
işçinin prim gün sayısı 15 gün olarak beyan
edilmiştir. İşverenin bu beyanı doğrudur. Fakat,
Haziran ayı sonuna kadar eksik gün bildirimi
nedeniyle ek (8) ve ekinde sağlık raporu Kuruma
verilmemiştir. Sağlık raporu resmi bir belge olduğu
için sonradan da Kuruma verilebilir. Bu nedenden
dolayı sigortalıların çalışması 30 güne ibra
edilmez.
Bu işçinin puantaj kaydına göre 15 gün bildirim
yapıldığı ve söz konusu puantajın süresinde
verilmediği durumlarda ise sonradan ibraz edilen
belge geçerli kabul edilmeyecektir.
İdari para
cezası
Eksik gün bildirimi sebebiyle Kanunda öngörülen süre
içinde verilmeyen Ek-8 belgesi için idari para
cezası uygulanmaz. Ancak, Ek-8 ve eki belgeleri
yasal süresinde Kuruma vermeyen işverenin sonradan
ibraz ettiği belgeler geçerli kabul edilmezse,
işverenden ek aylık prim ve hizmet bildirgesi veya
sosyal güvenlik destek bordrosu istenir. İşte,
süresi dışında verilen bu ek bildirgelerden dolayı
idari para cezası uygulanır. Bilindiği üzere, yasal
süre dışında verilen her bir ek aylık prim ve hizmet
bildirgesi veya aylık sosyal güvenlik destek
bordrosu için asgari ücretin sekizde biri (1/8)
oranında idari para cezası verilir.
Sonuç olarak; aylık (30) günden eksik bildirilen
sigortalıların eksik gün bildirim nedenlerini
gösterir belgeleri mutlaka Ek-8 belgesiyle birlikte
Kuruma vermek gerekir. Sonradan ibraz edilen
belgeler birkaç istisna dışına kabul edilmemektedir.
Kabul edilme kıstası olarak, bu belgelerin sonradan
düzenlenebilecek nitelikte olmaması gerekiyor.
Eksik gün bildirimini içeren ve süresi dışında
verilen belgelerle ilgili olarak Yargıtay, geç ibraz
edilen belgenin sonradan düzenlenebilecek nitelikte
olup olmadığına bakmaktadır. Resmi içerikli veya
noter tasdikli olmayan belgelerin geç ibraz edilmesi
nedeniyle kabul görmemesi halinde yargı yoluna
başvurulurken bu hususların dikkate alınması doğru
olacaktır.
Kaynak:
Türkiye Gazetesi
Şerif Akcan
