|
İş
Kanunu ve vergi uygulaması
İşçi ve
işveren kuruluşları tarafından yapılan tüm araştırmalara
göre, kayıtdışı istihdamda patlama yaşanıyor. Türkiye’de
neredeyse her iki çalışandan biri kayıtdışı çalışıyor.
Diğer bir anlatımla, çalışanların yarısı sosyal güvenlik
primi ve vergi ödemeden çalışıyor ya da
çalıştırılıyorlar. Bu durumda üç temel sorun karşımıza
çıkıyor:
1- SSK ve Bağ-Kur gibi sosyal güvenlik kurumları
yeterince prim toplayamadıkları için, bunların
gelir-gider açıkları giderek büyüyor.
2- Maliye İdaresi, hem vergiyi toplayamadığı için hem de
sosyal güvenlik kurumlarının sözünü ettiğimiz açıkları
yüzünden bütçeyi denkleştirmede sorunlar yaşıyor.
3- Çalışanların yarısı sosyal güvenlik ve emeklilik
haklarından mahrum olarak çalıştıkları için, sosyal
devlet kurumsallaşamıyor.
4- Kayıtdışında çalışanlar nedeniyle toplanamayan prim
ve vergiler, kayıtdışında olmayanlara yüklenerek telafi
edilmeye çalışılıyor. Bu kez de, istihdam üzerindeki
mali yüklerde (Brüt ücretin yüzde 50’si ile) OECD
ülkeleri arasında birinci sıraya yerleşiyoruz.
Bütün bunların sonucunda, doğrudan sabit sermaye
yatırımlarını ve istihdamı olumsuz etkileyen önemli bir
temel sorunla karşı karşıya bulunuyoruz. Aşağıdaki
tabloya baktığımızda; Ağustos 2007 itibariyle net asgari
ücret 419.15 YTL olmasına rağmen, bu ücretin işverene
toplam maliyeti 710.78 YTL’ye geliyor. Çünkü aradaki
291.63 YTL devlete ödeniyor. Türkiye ekonomisinin içinde
bulunduğu bugünkü koşullarda, özellikle KOBİ’ler ve
sanayi kuruluşları, bu mali yükleri taşımakta
zorlanıyorlar. Ayrıca ücretler üzerindeki bu mali yükün,
yüksek ücretlerde daha da arttığını görüyoruz. (2 bin
YTL’lik brüt ücrette yüzde 54 oluyor)
Bugün için, kayıtdışı istihdamın önemli nedenlerinden
birini de çalışma mevzuatındaki katılıklar oluşturuyor.
Çalışma yaşamı; işveren ve işçi arasındaki ihtilaflarla,
farklı uygulama ve yargı kararıyla içinden çıkılmaz bir
hal almıştır. Dolayısıyla çalışma yaşamındaki sorunları
ve kayıtdışı istihdam sorununu, sadece istihdam
üzerindeki mali yükleri aşağı çekerek de çözemeyiz. Yeni
hükümetten beklenen, sosyal güvenlik ve çalışma
yaşamında ihtiyaç duyulan yapısal reformlara öncelikle
el atmasıdır. Açıktır ki; ancak, birbirini tamamlayan
çağdaş düzenlemelere gidilerek, kronikleşmiş olan bu
sorunlar aşılabilir.
Söz gelmişken; hiç olmazsa mevcut sorunlara doyurucu
cevaplar veren, bu alandaki yeni bir yayından söz etmek
istiyorum. Maliye Hesap Uzmanları Derneği tarafından
yayınlanan “İş Kanunu ve Vergi Uygulaması” adlı eser,
benzerlerinden farklı olarak, çalışma mevzuatı alanında,
İş Kanunu ve İş Kanunu ile ilgili vergi uygulamalarını
birlikte ele alıyor. Maliye Bakanlığı Baş Hesap Uzmanı
Turgut Özcan ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
eski Çalışma Genel Müdürü Ömer Benokan tarafından kaleme
alınan bu kitapta; işyerinin kurulmasından, işyerinde
karşılaşılabilecek her türlü soruna kadar geniş bir
kapsam, derlenip toparlanarak uygulamacılara sunuluyor.
Ayrıca bu kitapta, birçok ihtilaflı konuda idarenin
görüşüne ve ilgili yargı kararlarına yer vererek, en zor
konular etraflıca inceleniyor. Kitabın; muhasebeciler,
mali müşavirler, avukatlar ve işletmelerdeki insan
kaynakları yöneticileri için çok yararlı olacağını
düşünüyorum.
Ağustos Ayı Asgari Üc. Diğer Ör
Brüt Ücret 585.00 2.000.00
SSK Primi İşçi P. % 14 81.90 280.00
İşsiz Sig. İşçi P. % 1 5.85 20.00
GV. Matrahı % 15-35 497.25 1.700.00
Gelir Ver. 74.59 340.00
Damga Ver. % 0.6 3.51 12.00
Net Ücret 419.15 1.348.00
SSK Primi İşv.P. % 19.5 114.08 390.00
İşsiz. Sig. İşv. P. % 2 11.70 40.00
İşv. Top. Mal. 710.78 2.430.00
İ.Hüseyin Yıldız
Akşam /
08.08.2007
|
