|
Katma Değer
Vergisi'nde vergi sorumluluğu ve değişiklikler
Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında olduğu gibi, vergi
alacağının emniyetle tahsil edilebilmesi amacıyla, Katma
Değer Vergisi Kanun'unda da vergi sorumluluğu uygulamasına
yer verilmiştir. Kanun 9. maddesinde söz konusu vergi
sorumluluğu düzenlenmiştir. Buna göre mükellefin Türkiye
içinde ikametgahının, işyerinin, kanuni merkezi ve iş
merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer
hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına
alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları
verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir. İşlemlere taraf
olanlar mükellefin temsilcisi, vekili, mükellef adına
hareket etmeye yetkili herhangi bir kimse veya kendisine mal
teslim edilen yahut hizmet ifa edilen kişi olabilecektir.
Sorumluluk uygulaması Maliye Bakanlığı'nca yayınlanan çok
sayıda Katma Değer Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile
şekillenmiştir. 01.05.2007 tarihli Resmi Gazete'de
yayınlanan 104 ve 30.06.2007 tarihli Resmi Gazete'de
yayınlanan 105 sayılı KDV Genel Tebliği ile KDV sorumluluğu
ve tevkifatı uygulamalarında değişiklikler yapılmıştır.
Yazımızda sorumluluk uygulaması ile ilgili genel bilgi
verildikten sonra Genel Tebliğlerle yapılan değişiklikler
konusunda açıklamalara yer verilecektir.
KDV'de vergi sorumluluğu uygulaması
Kanunun 9.maddesi uyarınca, yapılan mal teslimi veya hizmet
ifası dolayısıyla ödenmesi gereken verginin kesilip vergi
dairesine yatırılmasında sorumlu tutulan kişi ve kuruluşlar
ilgili işlemlerin bedeli üzerinden hesaplayacakları KDV'yi
işlemin yapıldığı ayı izleyen ayın 24. günü akşamına kadar 2
nolu KDV beyannamesi ile beyan etmek ve ödemek
durumundadırlar.
Söz konusu beyannameler, KDV mükellefi olanlarca bağlı
bulundukları vergi dairelerine verilecektir. KDV
mükellefiyeti bulunmayan bankalar ve sigorta şirketleri
düzenledikleri (2) no.lu beyannameleri, kurumlar vergilerini
tarh eden vergi dairelerine verirler. Hiç vergi
mükellefiyeti bulunmayanların sorumlu sıfatıyla ödeyecekleri
KDV'ler ise bu kişi ve kuruluşların ikametgahının veya iş
merkezinin bulunduğu yer vergi dairesince tarh ve tahsil
edilir.
Sorumlu sıfatı ile verilecek KDV beyannamesinde yapılan
işlemin türüne göre beyan edilecek vergi matrahına
uygulanacak kesinti oranları Genel Tebliğlerde farklı
oranlar olarak belirlenmiştir. Belirlenen bu oranların
uygulanması ile ortaya çıkan vergilerin vergi dairesine
yatırılması, cezai sorumluluğa uğramamak bakımından, mal ya
da hizmet alınan kişiye ödenmemesi gerekir.
KDV sorumluluğunu gerektiren işlemler
Gerek 9. maddede sayılan gerekse Maliye Bakanlığı'nca
gerekli görülmesi dolayısıyla KDV sorumluluğu ve tevkifatını
gerektiren işlemlerin başlıcaları aşağıda olduğu gibidir.
9'uncu maddede belirtilen sorumluluklar
-Yurtdışından sağlanan hizmetler
(Türkiye'de işyeri ve daimi temsilcisi olmayan yabancı
firmalarca verilen serbest meslek hizmetleri, telif, patent,
knowhow, kiraya verme ve benzeri hizmetler, bu hizmetlerden
yararlananlara KDV sorumluluğu getirmektedir.)
-İşyerlerinde belgesiz mal bulunduranlar, bunların KDV'sinin
ödenmesinden sorumludur.
Maliye Bakanlığı'nca getirilen sorumluluk halleri
Kanunun anılan 9'uncu maddesinin kendisine verdiği yetkiye
dayanarak Maliye Bakanlığı yayınladığı Genel Tebliğlerle çok
sayıda işlem türü dolayısıyla muhtelif kişi ve kuruluşa KDV
sorumluluğu getirmiştir. Bu işlemlerden başlıcaları aşağıda
sıralanmıştır.
-GVK 18'inci madde kapsamındaki telif faaliyetlerinde KDV
sorumluluğu
-Profesyonel (futbol hariç) veya amatör spor klübü
oyuncularının formalarına reklam verilmesi,
-Yurtiçinde yapılan bir kısım kiralamalarda KDV sorumluluğu,
-Reklam verme işlemlerinde KDV sorumluluğu,
-Akaryakıt teslimleri,
-Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işlerinde
KDV sorumluluğu,
-Bazı kurum ve kuruluşların yaptırdıkları :
-Temizlik işleri
-Bahçe ve çevre bakım işleri
-Özel güvenlik hizmetleri
-Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve
onarım hizmetleri
-Her türlü yemek servisi
-Danışmanlık ve denetim hizmetleri,
-Hurdadan elde edilenler dışındaki bakır, alüminyum ve
külçelerdeki tevkifat uygulaması,
-Yapı denetim hizmetleri,
-Bakır ve alaşımlarından mamul bazı mal teslimleri
-İşçi müteahhitlerinin işgücü hizmetleri ile ilgili
faturalarındaki KDV'ler KDV kesintisine tabi tutulacaktır.
Tevkifat yapmaktan sorumlu olanlar
9. maddede sayılanlar ve 91 nolu KDV Genel Tebliğinde
belirtilen genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli
idareler, il özel idareleri, belediyeler ve bunların teşkil
ettikleri birlikler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla
kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki
meslek kuruluşları, üniversiteler (vakıf üniversiteleri
hariç), kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve
yardım sandıkları, bankalar ve özel finans kurumları, kamu
iktisadi teşebbüsleri (Kamu iktisadi kuruluşları, iktisadi
devlet teşekkülleri), özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar,
organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli
işlemler borsaları dahil bütün borsalar, "-Hisse senetleri
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'na kote edilmiş şirketler
(bu şirketler yalnızca "yapım işleri", "temizlik, çevre ve
bahçe bakım hizmetleri", "özel güvenlik hizmetleri" ile
"yemek servis hizmetleri"ne ait katma değer vergisini
tevkifata tabi tutacaklardır.),"Genel Tebliğlerle
belirlenmiş oranlardaki KDV'lerini vergi dairelerine sorumlu
sıfatıyla ödemek durumundadırlar.
Ayrıca yapım işlerini üstlenen müteahhitlere taşeron olarak
hizmet verenlerin KDV'leri de kesinti yoluyla işi veren
müteahhitlerce , ilgili tebliğlerde belirtilen oranlarda,
vergi dairesine ödenecektir.
Genel tebliğlerle getirilen değişiklikler
Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işlerinde KDV
uygulaması
1-Fason tekstil ve konfeksiyon işlerinde sorumluluk
uygulaması kaldırılmıştır.
KDV Kanunu'un 9'uncu maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak
5l Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (II) numaralı bölümü ile
getirilen ve kapsamı söz konusu Genel Tebliğin (II/A)
bölümü, 53 ve 58 Seri No.lu KDV Genel Tebliğlerinde
belirlenen, fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon
işlerinde sorumluluk uygulaması 105 Sayılı Tebliğin
yayımlandığı tarihi izleyen ay başından (01 Temmuz 2007'den)
geçerli olmak üzere kaldırılmıştır.
Buna göre, tebliğin yayımlandığı tarihi izleyen ayın
başından sonra ifa edilecek fason tekstil ve konfeksiyon
işlerinde KDV tevkifatı uygulanmayacaktır.
2- Fason tekstil ve konfeksiyon işlerinde indirimli oran ve
iade uygulaması
2. 1-İndirimli oran uygulaması
Mal ve hizmetlere uygulanacak KDV oranlarının belirlendiği
2002/4480 sayılı BKK eki Karara ekli (II) sayılı listenin
(B) bölümüne 2007/12143 sayılı BKK ile 22. sıra eklenerek
"Fason olarak yapılan tekstil ve konfeksiyon işleri"ne
uygulanacak KDV oranı, 01.06.2007 tarihinden geçerli olmak
üzere % 8 olarak belirlenmiştir.
51 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (II/A) bölümünde de
belirtildiği üzere, fason işin şartı, imal edilecek mal ile
ilgili ana hammadde başta olmak üzere hammaddelerin fason iş
yaptıranlarca temin edilmesidir. Bu genel belirleme
çerçevesinde bazı işlerde KDV oranının ne olacağı konusunda
oluşan tereddütlerle ilgili olarak tebliğde aşağıdaki
açıklamalar yapılmıştır.
Buna göre;
-boyama, apre baskı ve kasarlama işlerinde boya ve kimyevi
maddelerin,
-yıkama işlerinde kimyevi maddelerin,
bu işleri yaptıranlar tarafından temin edilip bu işleri
yapanlara verilmesi halinde indirimli oran kapsamında işlem
yapılacaktır. Ancak, bu işlerde boya ve kimyevi maddelerin
fason işi yapanlar tarafından temin edilip kullanılması
halinde yukarıda belirtilen işlere genel vergi oranı olan %
18 uygulanacaktır.
Bunlar dışında kalan; ütüleme, çözgü, haşıl, dikim, kesim,
tıraşlama, zımpara, şardon, yakma, ram, nakış ve benzeri
bütün fason işlerde % 8 oranı uygulanacaktır. Bu işlerin,
boya ve kimyevi maddeler işini yapan tarafından temin
edilerek kullanıldığı boya, apre, kasarlama baskı ve yıkama
işleri ile birlikte yapılması halinde, %8 ve %l8 oranına
tabi işler için ayrı fatura düzenlenmesi veya aynı faturada
bu işlerin ayrıca gösterilmesi ve her bir işin bedeli
üzerinden tabi oldukları oranda KDV hesaplanması
gerekmektedir.
Fason işlerde, dikiş ipliği, fermuar, düğme gibi yardımcı
madde ve malzemelerin fason işi yapanlar tarafından temin
edilip kullanılması indirimli oran uygulamasına engel
değildir.
Tekstil ve konfeksiyon sektöründeki fason işlerde indirimli
oran uygulaması sadece giyim eşyalarına verilen fason
işlerle sınırlı değildir. Perde, mobilya kumaşı, havlu,
çuval ve benzerleri ile bunların imalinde kullanılacak iplik
veya kumaşa verilen fason hizmetler de yukarıdaki
açıklamalar çerçevesinde %8 oranına tabi olacaktır.
2.2. iade uygulaması
KDV Kanunu'nun (29/2) maddesi uyarınca, bu kanunun 28.
maddesine dayanılarak Bakanlar Kurulu tarafından vergi oranı
indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup bu işlemlerin
gerçekleştiği dönemde indirim yoluyla telafi edilemeyen ve
tutarı Bakanlar Kurulu'nca belirlenen sınırı aşan vergi
(2007 yılı için 10.800 YTL), bu mükelleflerin vergi ve
sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli
idareler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner
sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51'i veya daha
fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında bulunan
işletmeler ile organize sanayi bölgelerinden temin ettikleri
mal ve hizmet bedellerine ilişkin borçlarına mahsuben
ödenebilmekte, yılı içinde mahsuben iade edilemeyen vergi
ise Bakanlığımızca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde
mükelleflere nakden veya mahsuben iade edilebilmektedir.
İndirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iade
alacaklarının yılı içinde mahsuben, yılı geçtikten sonra
nakden iadesine ilişkin usul ve esaslar 99 ve 101 Seri No.lu
KDV Genel Tebliğlerinde açıklanmıştır. İndirimli orana tabi
fason işlerden doğan KDV alacaklarının iadesine ilişkin usul
ve esaslar ise KDV Kanunu'nun (29/2) maddesi ile Maliye
Bakanlığı'na verilen yetkiye dayanılarak aşağıdaki şekilde
belirlenmiştir.
Tekstil ve konfeksiyon sektöründe indirimli orana tabi fason
işlerde doğan KDV alacakları miktara bakılmaksızın
münhasıran vergi inceleme raporu sonucuna göre iade
edilecektir. İade talebi vergi inceleme raporunun vergi
dairesine intikal ettiği tarihte geçerlik kazanacaktır.
Mükelleflerin KDV iade alacağının tamamı için 6183 sayılı
Kanun'un 10.maddesinde sayılan cinsten teminat göstermeleri
halinde iade talebi, 99 ve 101 Seri No.lu KDV Genel
Tebliğlerinde belirtilen belgelerin ibraz edilmiş olması
şartıyla, teminatın gösterildiği tarih itibariyle geçerlik
kazanacak, teminat vergi inceleme raporu sonucuna göre
çözülecektir. (Daha geniş açıklamaya ilgili tebliğde yer
verilmiştir.)
Alüminyum profil ve alüminyum levha teslimlerinde tevkifat
uygulaması
104 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği ile bakır
ve bakır alaşımları yanında çinko ve alaşımlarından ve
alüminyum ve alaşımlarından mamul malların imalinde ve
ithalinde ilk satışı tevkifat kapsamına alınmıştır.
104 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (2.1) bölümünde yapılan
düzenleme ile tevkifat kapsamına alınan alüminyum profil ve
alüminyum levha teslimlerinde tevkifat uygulamasının, 105
No.lu Tebliğin yayımını izleyen ayın başından itibaren (01
Temmuz 2007) yapılacak teslimlerde geçerli olmak üzere,
aşağıdaki şekilde yürütülmesi uygun görülmüştür.
Buna göre, alüminyum profil ve alüminyum levha teslimlerinde
KDV tevkifatı;
-bunları doğrudan slab, bilet, külçe gibi hammaddelerden
imal edenler tarafından yapılacak ilk teslimleri ile
-bunları ithal edenler tarafından yapılacak ilk
teslimlerinde,
uygulanacak, profil ve levhanın ilk üreticileri ve
ithalatçılarından sonraki safhalardaki teslimleri KDV
tevkifatına tabi tutulmayacaktır.
Öte yandan, 104 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin değişiklik
yaptığı, 96 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (5.3) numaralı
bölümü kapsamına giren ve levha ile profil dışında kalan
diğer alüminyum mamullerinin her safhasında KDV tevkifatı
uygulanacaktır.
Akif AKARCA
Dünya online / 05.07.2007 |
