|
Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer
242. maddesi ile Maliye Bakanlığı'na elektronik
defter, belge ve kayıtların oluşturulması,
kaydedilmesi, iletilmesi, muhafaza ve ibrazı ile
defter ve belgelerin elektronik ortamda tutulması ve
düzenlenmesi uygulamasına ilişkin usul ve esasları
belirleme yetkisi verilmiştir. Aynı maddede,
elektronik ortamda tutulmasına ve düzenlenmesine
izin verilen defter ve belgelerde yer alması gereken
bilgilerin Maliye Bakanlığı'na veya belirleyeceği
gerçek veya tüzel kişilere aktarma zorunluluğu
getirmeye ve bu hususlarla ilgili uygulamaya ilişkin
usul ve esasları tespit etme yetkisi de verilmiş
bulunmaktadır.
Maliye Bakanlığı kanunla
kendisine verilen yetkisini kullanarak 11.07.2006
tarihinde 361 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel
Tebliği'ni yayımlamış ve uygulama esaslarını
belirlemiştir. Tebliğ ile yapılan belirlemelere göre
mükellefler belgelerini elektronik ortamda
düzenleyip, kayıtlarını tutabilecekler ve yasal
defterlerini elektronik ortamda
oluşturabileceklerdir.
Müşteri sayısı ve işlem
hacmi yüksek olan şirketlerde mal veya hizmet
satışları için düzenlenmesi zorunlu olan fatura ve
sevk irsaliyesi ile tutulması zorunlu yasal
defterlerin sayfa sayıları önemli büyüklüklere
ulaşabilmektedir. Dolayısı ile bu tür işletmelerde
düzenlenen yasal belgelerin ve tutulması zorunlu
defterlerin kağıt ortamında basılı hale getirilmesi
ve arşivlenip muhafaza edilmesi firmalar için önemli
bir maliyet unsuru olmaktadır. Uygulamadan
faydalanacak işletmeler defter ve belgelerini notere
tasdik ettirmeksizin veya anlaşmalı matbaaya
bastırmaksızın işlem yapabilecekleri gibi, kağıt
ortamında müşterilerine vermeleri gereken belgelerin
nüshalarını da elektronik ortamda elektronik belge
olarak muhafaza edebileceklerdir.
Uygulamadan faydalanmak
isteyen işletmelerin Maliye Bakanlığı'na müracaat
edip izin almaları gerekmektedir. Bu işletmelere
izin verilmesi için işletmelerin bilanço esasına
göre defter tutmaları ve elektronik ortamda
tutulacak defter ve belge sistemi donanım, yazılım,
personel ve diğer açılardan Maliye Bakanlığı
tarafından uygun bulunmaları gerekmektedir.
Maliye Bakanlığı'na izin
almak için müracaat eden işletmeler ile bakanlık
arasında bir protokol yapılarak uygulama öncesi
hazırlık dönemi başlayacaktır. Hazırlık dönemi
mükellefler için yeterli olmaması halinde bakanlık
tarafından uzatılabilecektir. Ancak, bu dönem her
halükarda 5 yıldan fazla sürmeyecektir. Hazırlık
dönemi içinde mükellefler, elektronik ortamda tutmak
istedikleri defter ve belgelerini hem elektronik
ortamda hem de kağıt ortamında tutacaklardır.
Hazırlık dönemini başarı ile geçiren mükelleflere,
elektronik defter ve belge uygulaması için
bakanlıkça izin belgesi verilecektir. Mükellefler,
yapılan protokolde belirlenen tarihten itibaren
defter ve belgelerini yalnızca elektronik ortamda
tutabileceklerdir.
Mükellefler elektronik
ortamda tutmuş oldukları kayıtlarını bakanlığın
belirteceği formatta DVD'ye kaydederek verilerin ait
olduğu dönemi takip eden ayın en son günü akşamına
kadar elden veya iadeli taahhütlü posta ile
bakanlığa göndermek zorundadırlar. Elektronik defter
ve belge sistemine ilişkin bilgisayar kayıtlarının
zarar görmesi halinde, mükellefler bu durumu
bakanlığa 15 gün içinde bildirerek zarar gören
kayıtlarını ayrıntılı olarak açıklamak ve bu
kayıtları nasıl tamamlayacağına ilişkin ayrıntılı
bir plan sunmak zorundadırlar. Ancak mükelleflerin,
sistemde değişiklik yaratmayan hususları
bildirmelerine gerek bulunmamaktadır.
Maliye Bakanlığı elektronik
defter ve belge kullandırılmasına ilişkin yetkisini
yaklaşık 1 yıl önce kullanıp uygulama esaslarını bir
tebliğ ile belirlemiş olmasına rağmen uygulamanın
henüz yaygınlaşmadığı görülmektedir. Bunun en önemli
sebeplerinden birisi mükelleflerin ve muhasebe
mesleğini icra eden meslek mensupların uygulamaya
ihtiyatlı yaklaşımları ve tereddütleridir.
Bakanlığın tereddütleri ortadan kaldırarak işlemleri
basitleştirmesi ve kademeli bir şekilde belli
büyüklükteki işletmeleri ve altyapısı uygulama için
hazır olduğu belli olan sektördeki mükellefleri
zorunlu olarak bu uygulama kapsamına alması
uygulamanın yaygınlaşmasını sağlayacaktır.
Halen başarılı bir şekilde
uygulanmakta olan beyannamelerin elektronik ortamda
(e-beyanname) bakanlığa gönderilmesi uygulaması ile
sağlanan avantajlar dikkate alındığında konunun
önemi somut bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Çağdaş
bir uygulama olarak mükelleflere sağlayacağı
kolaylıklar ve mali idarenin etkinliğine yapacağı
katkı göz önüne alındığında hızlı bir şekilde
uygulamanın yaygınlaştırılması gerekmektedir.
Ülkü Aksakal
Serbest Muhasebeci Mali
Müşavir
Aksakal Serbest Muhasebe
Mali Müşavirlik Ltd. Şti.
uksakal@ttnet.net.tr
|
