GVK'nin
32. maddesi hükmüne göre,
Ücretin gerçek usûlde vergilendirilmesinde asgarî
geçim indirimi uygulanır. Asgarî
geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı
başnda geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16
yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin
yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için %
50'si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi
için % 10'u, çocukların her biri için ayrı ayrı
olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 diğer çocuklar
için % 5'idir. Gelirin kısmî döneme ait olması
halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu
süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır.
Asgarî geçim indirimi, bu fıkraya göre belirlenen
tutar ile 103 üncü maddedeki gelir vergisi
tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranın
çarpılmasıyla bulunan tutarın, hesaplanan vergiden
mahsup edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek
kısmın fazla olması halinde iade yapılmaz.
Ücretlilerde asgari geçim indirimi
uygulamasına ilişkin olarak 265 Seri No lu GVGT de
açıklamalarda bulunulmuştur.
Asgari Geçim İndirimi uygulamasından
ücretleri gerçek usulde vergilendirilen gerçek
kişiler yararlanabilecektir. Asgari Geçim
İndiriminden, ücret gelirlerini yıllık beyanname ile
bildirenler de yararlanabilecektir. GVK nin 61.
maddesi kapsamında değerlendirilen ücret geliri elde
edenler, örneğin Sosyal Güvenlik Destekleme Primi
ödemek suretiyle çalışanlar ile kurumların
yönetiminde görevli olanlar da genel hükümlere göre
asgari geçim indiriminden yararlanacaklardır.
Asgari Geçim İndirimi, ücretin elde
edildiği takvim yılı başnda belirlenen 16 yaşından
büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin (2011
yıl gelirleri için 01.01.2011 itibariyle aylık
796,50 TL) yıllık brüt tutarına;
- Mükellefin kendisi için % 50'si
- Çalışmayan ve herhangi bir geliri
olmayan eşi için % 10'u
- Çocukların her biri için ayrı ayrı
olmak üzere ilk iki çocuk için % 7,5'i
- Diğer çocuklar için % 5'i
olmak üzere ücretlinin şahsi ve
medeni durumu dikkate alınarak hesaplanan indirim
oranlarının
uygulanması sonucu bulunacak tutarın,
GVK nın 103. maddesinde yer alan gelir vergisi
tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranla
çarpılması sonucu bulunacak indirim tutarının
1/12'sinin aylık olarak hesaplanan gelir vergisinden
mahsup edilmesi suretiyle bulunacaktır.
2011 YILI ASGARİ GEÇİM İNDİRİM
TABLOSU
MEDEN HALİ
ASGAR
GEÇİM İNDİRİMİ
Bekar
: 59,74
Evli (Eşi Çalışmıyor) ve
Çocuksuz : 71,69
Evli (Eşi Çalışmıyor) ve 1
Çocuklu : 80,65
Evli (Eşi Çalışmıyor) ve 2
Çocuklu : 89,61
Evli (Eşi Çalışmıyor) ve 3 Çocuklu
: 95,58
Evli (Eşi Çalışmıyor) ve 4 Çocuklu
: 101,55
Evli (Eşi Çalışan ve Çocuksuz)
: 59,74
Evli (Eşi Çalışan) ve 1
Çocuklu
: 68,70
Evli (Eşi Çalışan) ve 2
Çocuklu
: 77,66
Evli (Eşi Çalışan) ve 3 Çocuklu
:
83,63
Evli (Eşi Çalışan) ve 4 Çocuklu
:
89,61
Asgari Geçim indirimi yıllık tutarı,
ücretlinin asgari geçim indiriminden bir yıl boyunca
faydalanacağı net menfaattir. Bir ay
içerisinde yararlanılabilecek asgari geçim indirimi
tutarı,
yıllık olarak hesaplanan tutarın 1/12
sini geçemeyecektir.
Asgari Geçim indirimi tutarının,
ücretlinin aylık hesaplanan vergisinden fazla olması
halinde, fazlası dikkate alınmayacaktır.
Asgari Geçim İndirimi nin yıllık
tutarı, her ücretli için asgarî ücret üzerinden
hesaplanan yıllık vergi tutarını aşamayacak ve yıl
içerisinde asgari ücret tutarında meydana gelen
değişiklikler, asgari geçim indirimi uygulamasında
dikkate alınmayacaktır.
İşveren ile çalışan arasındaki iş
akdinin veya hizmet sözleşmesinin devam etmesi
koşuluyla, çalışmayı geçici olarak durduran veya
imkânsız hale getiren hallerde dahi asgari geçim
indirimi uygulamasına devam olunacaktır. Ücretlinin
faydalanacağı azami indirim tutarı, elde ettiği
ücret geliri üzerinden hesaplanan gelir vergisi ile
sınırlı olduğundan, mahsup edilecek kısmın fazla
olması halinde ücretliye herhangi bir iade
yapılmayacaktır.
Asgari Geçim İndirimi uygulamasında
çocuk tabirinin, mükellefle birlikte oturan
veya
mükellef tarafından bakılan (nafaka
verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını
kaybetmiş
torunlardan mükellefle birlikte
oturanlar dâhil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25
yaşını doldurmamış çocukları ifade etmektedir.
18 yaşını doldurmuş çocuklardan
öğrenimi sona erenler, öğrenimin sona erdiği ayı
takip eden aydan itibaren anne veya babasının Asgari
Geçim İndirimi hesabında dikkate alınmayacaklardır.
Sigortalıların 18 yaşını doldurmuş veya eğitimlerini
tamamlamış çocuklar Asgari Geçim İndiriminden
faydalanamayacağından, çalışanların Aile Durum
Bildirimlerinin güncellenmesi veya Asgari Geçim
İndirimi tablosunda bu hususun takip edilmesi ve
güncelleme yapılması zorunludur.
Yıl içinde işyeri veya işvereni
değişen ücretliler, yeni işyerlerinde veya
işverenleri nezdinde çalışmaya başladıkları aydan
itibaren asgari geçim indiriminden yararlanmaya
devam edeceklerdir.
Ücretlerin vergilendirilmesinde
Asgari Geçim İndirimi uygulandıktan sonra, varsa
teşvik
amaçlı diğer indirim ve istisnaların
dikkate alınacağı yönündeki düzenleme ile 01.01.2009
tarihinden itibaren geçerli olmak üzere gelir
vergisi tevkifat teşviki öngörülen yerlerde ücretli
olarak çalışan işçilerin ücret gelirleri üzerinden
hesaplanan gelir vergisinden hesaplanan Asgari Geçim
İndirimi mahsubu yapılacak olup bu mahsup
uygulandıktan sonraki tutar, ilgili kanunlarda yer
alan teşvik amaçlı indirim ve istisna uygulamasında
dikkate alınacaktır.
Aşağıda sayılan ücret geliri elde
edenler asgari geçim indirimi uygulamasından
yararlanamayacaklardır.
- Kazançlar basit usulde tespit
edilen ticaret erbabının yanında çalışanlar,
- Özel hizmetlerde çalışan şoförler,
- Özel inşaat sahiplerinin ücretle
çalıştırdığı inşaat işçileri,
- Gayrimenkul sermaye iradı sahibinin
yanında çalışanlar,
- Gerçek ücretlerinin tespitine imkan
olmaması sebebiyle, Danıştayın olumlu görüşüyle,
Maliye
Bakanlığınca bu kapsama alınanlar,
- Dar mükellefiyet kapsamında ücret
geliri elde edenler (Türkiye de yerleşmiş
sayılmayanların
ücretleri),
- Başka bir Kanun hükmü (3218, 4490,
4691 sayılı Kanunlar vb.) uyarınca ücretlerinden
gelir
vergisi tevkifatı yapılmayanlar,
olarak belirlenmiştir. Bu
sayılanlar, Asgari Geçim İndirimi uygulamasından
yararlanamayacaklardır.
GVK nın 32. maddesinde Asgari Geçim
İndirimi nin işçilere ödenmemesi durumunda
uygulanacak bir müeyyideden
bahsedilmemiştir. 265 Seri No lu GVGT de
işverenler taraf ndan
hizmet erbabının ücret gelirlerinden
kesilen gelir vergisinden mahsup edilen asgari geçim
indirimi, o ayki ücretiyle birlikte ücretliye nakden
ödenmesi gerekir. Aksi takdirde, ücretliye nakden
ödenmeyen asgari geçim indirimi, işverenler
tarafından haksız yere yapılan bir mahsup
işlemi niteliği taşıyacak ve tevkif
suretiyle kesilen verginin bu tutar kadar olan
kısmı, muhtasar beyanname ile eksik beyan edilmiş
olacaktır. Bu nedenle, yukarıda belirtilen şekilde
ücretliye nakden ödenmeyen vergi indirimi o ayda
eksik beyan edilmiş vergi tevkifatı olarak kabul
edilerek, bu vergiler için de işverenler hakkında
cezalı tarhiyat yapılacaktır.
şeklinde müeyyide uygulanacağı
belirtilmiştir.
Vergi dairesince, Asgari Geçim
İndirimi nin işçilere ödenmemesi durumunda
mükellefler
adına mahsup edilmemesi gereken
indirim olarak kabul edilmekte, re’sen ya da ikmalen
tarhiyat
yapılarak vergi ziya cezası
kesilmektedir.
Mehmet Fatih Geleri
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
İş ve Sosyal Güvenlik&Tazminat Hesaplama/Bilirkişi
fatihgeleri@gmail.com
Diğer
makaleleri
-2011 Yılında sigorta primine tabi
tutulmayacak ödemeler
-Özürlü çalışanlarla ilgili olarak İşkur'a
onaylatılacak belge ve fazla çalışma onayı
-Özel Eğitim Kurumlarında İhbar ve Kıdem
Tazminatı
-İkale Sözleşmesi İle Fesih Ve Sonuçları
Sigorta primine esas olan ve olmayan
kazançlar
15 Yıl 3600 günle kıdem
tazminatı alabilme şartları
Özel Eğitim Kurumlarında
görev yapan öğretim elemanlarının SGK uygulamaları
