|
Aşağıda ilk önce iştirak hissesi ve
gayrimenkul tanımları yapılacak, Kurumlar Vergisi
kanununun konuyla ilgili uygulaması açıklanacaktır.
İştirak hisseleri; anonim şirketlerin hisse senetlerini,
limited şirketlere ait iştirak paylarını, sermayesi
paylara bölünmüş komandit şirketlerin komanditer
ortaklarına ait ortaklık paylarını ve iş ortaklıkları
ile adi ortaklıklara ait ortaklık paylarını ifade eder.
Esasen iştirak kazancı içerisinde yer alan ve kârdan pay
alma amacı taşıyan kurucu senetleri ile intifa senetleri
bentte ayrıca sayılarak açıklanmıştır.
Gayrimenkul; Türk Medeni Kanunu’nda yer alan‘Taşınmaz”
olarak tanımlanan, esas niteliği bakımından bir yerden
başka bir yere taşınması mümkün olmayan, dolayısıyla
yerinde sabit olan mallardır. Bunlar Türk Medeni
Kanunu’nun 704. maddesinde, arazi, tapu siciline ayrı
sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar, kat
mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler, olarak
sayılmıştır. Taşınmazların bu istisnaya konu
edilebilmesi için Medeni Kanun’un 705. maddesi gereğince
kurum adına tapuya tescil edilmiş olmaları
gerekmektedir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa göre İstisnanın
uygulanabilmesinin temel koşulu, taşınmazlar ve iştirak
hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve
rüçhan haklarının en az iki tam yıl (730 gün) süreyle
kurumun aktifinde yer alması ve bu değerlerin satışından
elde edilecek kazancın, istisnadan yararlanan kısmının
beş yıl süreyle pasifte özel bir fon hesabında
tutulmasıdır. Söz konusu aktif kalemlerin para karşılığı
olmaksızın devir ve temliki, takası gibi işlemler
istisna kapsamına girmemektedir. Ancak, bu tür
kıymetlerin mevcut borçlar karşılığında rızaen veya icra
yoluyla devredilmesi işlemleri ile kamulaştırma
işlemleri, kurumların finansman olanaklarını
artıracağından istisna uygulaması kapsamında
bulunmaktadır.
Bu istisna satışın yapıldığı dönemde uygulanacaktır. Bu
nedenle, satışın yapıldığı hesap dönemine ilişkin
kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği tarihe kadar
söz konusu satış kazancının özel bir fon hesabına
alınması gerekmektedir. Satış bedelinin, satışın
yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna
kadar tahsil edilmesi şarttır. Bu süre içinde tahsil
edilemeyen veya beş yıl içinde özel fon hesabından başka
bir hesaba (sermayeye ilave hariç) nakledilen,
işletmeden çekilen, dar mükellef kurumlarca ana merkeze
aktarılan kazanç kısmı için, uygulanan istisna
dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilemeyen vergiler
ziyaa uğratılmış sayılır. Aynı süre içinde işletmenin
tasfiyesi (devir ve bölünmeler hariç) halinde de bu
hüküm uygulanacaktır.
Kurumların mevcut hisse senetleri dolayısıyla ellerinde
bulunan rüçhan hakkı kuponları karşılığında bedelsiz ya
da itibari değeriyle yeni hisse senedi iktisap etmeleri
halinde, yeni iktisap edilen söz konusu hisse senetleri
açısından iktisap tarihi olarak, eski hisse senetleri ya
da iştirak hissesinin iktisap tarihi esas alınacaktır.
Aynı durum, iştirak edilen kurumun nedeni ne olursa
olsun yapmış olduğu sermaye artışı dolayısıyla bedelsiz
olarak iktisap edilen hisse senetleri için de
geçerlidir.
5520 sayılı Kanunla istisnadan yararlanmak için satış
kazancını sermayeye ilave etme şartı kaldırılmış ve
karın en az beş yıl süreyle özelbir fon hesabında
tutulması şartı getirilmiştir. 5422 sayılı kanunda ise
sermayeye ilave edilme işleminin satışın yapıldığı yılı
izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar
gerçekleştirilmesi şarttı.
5520 sayılı Kanunla satış kazancının % 75’i istisnaya
konu edilebilmektedir. Ayrıca kurucu senetleri ve intifa
senetleri de istisna kapsamına alınmaktadır. 5520 sayılı
Kanun’da devir veya bölünme suretiyle devralınan
taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu senetleri ve
intifa senetleri ile rüçhan haklarının satışında iki
yıllık sürenin hesabında, devir olunan veya bölünen
kurumda geçen süreler de dikkate alınacağı
açıklanmıştır.
Sonuç olarak gayrimenkul ve iştirak hissesi satış
kazancı istisnası 5520 sayılı Kanunla %100’den, % 75
oranına düşürülmesine rağmen; sermaye ilave şartı
kaldırılmış, kapsamı genişletilmiş ve kanunda daha açık
bir şekilde yazılmıştır
SMMM Abdullah Ekinci
Abdullahekinci25@gmail.com
muhasebenet.net
Diğer makaleleri
-Yeni Sayıştay Kanunu
çerçevesinde performans denetiminin içeriği
-Belediye şirketlerinin denetlenmesi
-Belediye şirketlerinin Sayıştay tarafından
denetiminin içeriği nedir?
-Belediye
şirketlerine Sayıştay şoku
-Dönem
sonu envanter işlemleri
-Son
Danıştay kararı çerçevesinde Belediyelerin hibe yoluyla
şirket kurmaları
-Sermaye
şirketlerinde hisse devrinde dikkat edilmesi gereken
hususlar
|
