|
Gelir ve giderlerin tahakkuk esasına göre
muhasebeleştirilmesi, hasılat, gelir ve karlarının aynı
döneme ait, maliyet, gider ve zararlarla
karşılaştırılması bu sonuçların başta işletme sahip ve
ortaklar ile diğer ilgili kurum ve kuruluşlar açısından
bilgilendirilmesi, faaliyet sonuçlarının belli dönemler
itibariye tespit edilmesi dönem sonu işlemlerini önemli
kılmaktadır. Güncel mevzuatımızda dönem sonu işlemleri
genelde üç temel mevzuat ( Vergi Usul Kanunu, Türk
Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu) göz önünde
bulundurularak hazırlanır. Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurumu tarafından belirlenen ilkeler
doğrultusunda mali tablolarda dikkate alınması gereken
ilkeler Bankalar Yasası uyarınca da desteklenmektedir.
Ayrıca işletmelerin yıllık faaliyetleri sonucu işletmeye
dahil borçların, alacakların ve mevcutların tespit
edilerek oluşturulacak mali tablolar dönem sonunda
yapılacak envanterler ve değerlemelerle
belirlenmektedir.
VUK kanunu uyarınca envanter çıkartmak, bilanço
günündeki mevcutları alacakları ve borçları saymak,
ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir
şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir. Ticari
teamüle göre tartılması, sayılması ve ölçülmesi mutad
olmayan malların değeri tahminen tespit olunur.1
"Envanter çıkarmak, bilanço günündeki mevcutları,
alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve
değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı
olarak tespit etmektir." (Vergi Usul Yasası, madde: 186)
Envanter çıkarmak bilançonun düzenlenmesine ortam
hazırlar. Çünkü bilanço kayıtlara göre çıkarılmaz. Fiili
ölçülerek tartılarak yapılan sayımla yapılan envanter
üzerinden bilanço çıkartılır. Diğer yandan "Bilanço,
envanterde gösterilen kıymetlerin tasnifli ve karşılıklı
olarak değerleri itibarıyla tertiplenmiş özetidir.2
Amortismana tabi kıymetlerin ayrı olarak envantere
alınması gerekmektedir. Ayrı envantere alınmak, envanter
defteri veya listesinin ayrı bir yerinde gösterilmesi
şeklinde olabileceği gibi, ayrı amortisman defteri
tutulması şeklinde de olabilir.
Dönem sonunda envanter işlemlerinde özellikle dikkat
edilmesi gereken işlemleri ise öncelikle stoklar fiilen
sayılarak mevcut emtia değerlemesi yapılır. Sayım
sonunda mevcutla kayıt arasında fark varsa nedeni
araştırılır. Söz konusu farkın nedeni bulunamıyorsa,
mevcut yazılı kayıtlar fiili envantere göre KDV’yi göz
ardı etmedengerekli düzeltme kayıtları yapılır. Satılan
malın maliyeti tespit edilip, kayıtlara alınır.
Stoklarda değer düşüklüğü varsa bununla ilgili olarak
takdir komisyonuna başvurup Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre takdir komisyonuna başvurup takdir
Komisyonunca tespit edilecek değeri esas alınacaktır.
Murat_DEMİRKOL _/_ANTALYA Sj.S.M._Mali_Müşavir TİDE_Türkiye_İç_Denetim_Enstitüsü_Üye
demirkolmurat@yahoo.com
Kaynakça:
1. Vergi Usul Kanunu md. 186
2. Vergi Usul Kanunu md. 192
3. Vergi Usul Kanunu md. 189
Yazarın izni olmaksızın yayının bir kısmı yada tamamı
yayımlanabilir, alıntı yapılabilir, Kısmen veya tamamen
çoğaltılabilir. Sadece bu metindeki ifadelerden
hareketle yazılı uzman görüşü alınmaksızın işlem tesisi
halinde oluşabilecek herhangi bir zarardan dolayı hiçbir
sorumluluk kabul edilmez.
Murat DEMİRKOL /ANTALYA
TİDE-Türkiye İç Denetim Enstitüsü Üyesi
Sj.Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
demirkolmurat@yahoo.com
Diğer makaleleri
-Denetimin önemi ve denetim
türleri
|
