YENİ TÜRK
TİCARET KANUNUNA GÖRE MALİ MÜŞAVİRLİK RUHSATINA
SAHİP OLMAYANLAR DENETÇİ YADA İÇ DENETÇİ OLAMAZLAR.
I.GİRİŞ
Bilindiği üzere Mali Müşavirlik mesleğinin
çerçevesi, 3568 sayılı kanunla çizilmiş ve bu kanuna
göre yapan meslek mensupları, kamusal faydaya dayalı
görev yapmanın verdiği incelikle mesleklerini icra
etmektedirler.
Türk Vergi Kanunlarını en iyi bilen ve uygulayan
meslek mensupları da yine Mali Müşavirlerdir.
Bu açıdan bakıldığında Türk Vergi Gelirlerinin
toplanmasında, Mali Müşavirlerin önemini göz ardı
etmek mümkün mü?
Buna mukabil olarak, Mali Müşavirlerin yetkisi ve
sorumluluklarının da giderek artacağı artık kuşku
götürmez bir gerçektir.
II. DENETÇİLERİN
MEVCUT KANUNA GÖRE NİTELİKLERİ
Mevcut Kanun’da Anonim Şirketlerde, Denetçiliğe
seçilmenin genel şartları olarak, Reşit ve mümeyyiz
olmak, Yönetim kurulu üyelerinin usul ve füruun’dan
(altsoy ve üstsoy) biri ile eşi ve üçüncü dereceye
kadar (bu derece dahil) kan ve sıhri (kayın) hısım
olmamak, İflas etmemiş olmak, Hacir altında olmamak,
Ağır hapis cezası ile veya sahtekârlık, emniyeti
suistimal, hırsızlık, dolandırıcılık suçlarından
dolayı hükümlü olmamak, Aynı zamanda yönetim kurulu
üyesi veya şirket çalışanı olmamak, Denetçi bir ise
onun, birden çok ise yarısından fazlasının Türkiye
Cumhuriyeti vatandaşı olmak, Devlet Memuru olmamak,
657 Sayılı Devlet Memurları Yasasının 28'inci
maddesi hükmü saklıdır. Özel mevzuat ve/veya şirket
ana sözleşmesi ile getirilen özel şartları taşımak
olarak sayılmıştır.
Bununla birlikte, ana sözleşmeye denetçiliğe yönelik
olarak "Denetçi
seçilmek için Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ruhsatına haiz olmak hükmü konulabilir.
III. YENİ TÜRK
TİCARET KANUNU TASARISINDA DENETÇİLİK
Mevcut Kanunun aksine, yeni Türk Ticaret Kanunun’da
konuya ilişkin iyileştirmeler söz konusudur.
Yeni Türk Ticaret Kanunu tasarısında, Denetçi
olabileceklere ilişkin özellikler madde 400. de
sayılmaktadır.
Buna göre,
Denetçi, ancak üyeleri, yeminli malî müşavir veya
serbest muhasebeci malî müşavir sıfatını taşıyan bir
bağımsız denetleme kuruluşu olabilir. Küçük anonim
şirketler, en az iki yeminli malî müşaviri veya
serbest muhasebeci malî müşaviri denetçi
seçebilirler. Ayrıca, yeni Türk Ticaret Kanununu
Tasarısında Denetçilerde,
-Özel ehliyet
- Bağımsızlık
- Uzmanlık
-Tarafsızlık (=şirketten bağımsızlık =>anonim
şirkette pay sahibi olmama!)
- Bağımsız denetim kuruluşlarının pay
sahipleri/ortaklarının yeminli malî müşavir veya
serbest muhasebeci malî müşavir sıfatı taşımaları
gerekir (md. 400.1).
Yine Kanun
Tasarısında,
- Denetçi olamayacaklar:
1.A.Ş’de pay sahibi olanlar (md. 400.1,a)
2.A.Ş’nin yöneticisi, çalışanı, denetçi olarak
atanmasından önceki üç yıl içinde bu sıfatı
taşıyanlar (md. 400.1,b)
3.A.Ş ile bağlantısı bulunan bir kurumun temsilcisi,
YK üyesi ya da sahibi veya %20’den fazla paya sahip
olanlar (md. 400.1,c)
4.A.Ş ile bağlantısı olan bir şirkette çalışan veya
böyle bir şirkette %20’den fazla paya sahip olan bir
işletmede çalışanlar ya da A.Ş’de %20’den fazla paya
sahip olan bir gerçek kişinin yanında çalışanlar
(md. 400.1,d)
5. A.Ş’nin defterlerinin tutulmasında veya finansal
tablolarının düzenlenmesinde sırasında katkıda
bulunanlar (md. 400.1,e)
6. Yukarıdaki bent kapsamındaki kişilerin veya
bunların ortaklarının temsilcisi, çalışanı, YK
üyesi, ortağı, sahibi veya gerçek kişi olarak bizzat
kendisi olanlar (md. 400.1,f)
7. 1-6. bentte sayılanların nezdinde çalışanlar (md.
400.1,g)
8. Son beş yıl içinde meslekî faaliyetinden
kaynaklanan gelirinin %30’undan fazlasını A.Ş’ye
veya ona %20’den fazla payla iştirak etmiş olan
şirketlere verilen denetleme ve danışmanlık
faaliyetinden elde eden ve bunu carî yılda da elde
etmesi beklenenler (md. 400.1,g) *
(*) Ar. Gör. Başak Şit ve Ar. Gör. Harun Keskin
tarafından hazırlanmıştır. Anonim Şirketlerin İç
Denetiminin Türk Ticaret Kanunu ve Türk Ticaret
Kanunu Tasarısı Bakımından Karşılaştırılması.
IV.SONUÇ
Bilindiği üzere Denetim, Kamu yada Özel kesim olmak
üzere İşletme Yönetimi açısından bakıldığında
oldukça önemli bir yere ve konuma sahiptir. Bu
nedenle bu görevi yerine getirecek olanların, Mali
Müşavir Ruhsatına sahip olması gerekliliği son
derece isabetli olmuştur.
