KURUMLAR VERGİSİ
BEYANINDA MÜKELLEF VE MESLEK MENSUBU İÇİN ÖNEM
TAŞIYAN İKİ UNSUR .
I.GİRİŞ
Bilindiği üzere, Kurumlar Vergisi Beyannamesinin
verilmesine ilişkin yoğun çalışma içinde olan meslek
mensupları artık son günlere geldiler.
Bilakis, hatırlanmasında fayda gördüğüm bazı
hususları meslektaşlarımla paylaşmak istedim.
Öncelikli olarak bilinmesi gereken, Kurumlar
vergisinin beyanında matraha ilişkin, beyanname de
geçmiş yıllara ait tutarların ayrı ayrı
gösterilmesi gerektiğidir. Bilahare, geçmiş yılların
beyannamelerinde yer alan zararlar ise beş yılı
geçmemek kaydı ile indirim konusu yapılabilecektir.
II.ZARAR MAHSUBU
Kurumlar vergisi matrahının tespitinde, kurumlar
vergisi beyannamesinde her yıla ilişkin tutarlar
ayrı ayrı gösterilmek şartıyla aşağıda belirtilen
zararlar indirim konusu yapılır:
Beş yıldan fazla nakledilmemek şartıyla geçmiş
yılların beyannamelerinde yer alan zararlar.
Kanunun 20 nci maddesinin birinci fıkrası
çerçevesinde devralınan kurumların devir tarihi
itibarıyla öz sermaye tutarını geçmeyen zararları
ile 20 nci maddenin ikinci fıkrası kapsamında
gerçekleştirilen tam bölünme işlemi sonucu bölünen
kurumdaki öz sermayesinin devralınan tutarını
geçmeyen ve devralınan kıymetle orantılı zararların
indirilmesinde aşağıdaki şartlar ayrıca aranır:
Son beş yıla ilişkin kurumlar vergisi
beyannamelerinin kanunî süresinde verilmiş olması.
Devralınan kurumun faaliyetine devir veya bölünmenin
meydana geldiği hesap döneminden itibaren en az beş
yıl süreyle devam edilmesi.
Bu şartların ihlâli halinde, zarar mahsupları
nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler
için vergi ziyaı doğmuş sayılır.
Türkiye'de kurumlar vergisinden istisna edilen
kazançlarla ilgili olanlar hariç olmak üzere, beş
yıldan fazla nakledilmemek şartıyla yurt dışı
faaliyetlerden doğan zararlar;
Faaliyette bulunulan ülkenin vergi kanunlarına göre
beyan edilen vergi matrahlarının zarar dahil, her
yıl o ülke mevzuatına göre denetim yetkisi verilen
kuruluşlarca rapora bağlanması,
Bu raporun aslı ile tercüme edilmiş bir örneğinin
Türkiye'deki ilgili vergi dairesine ibrazı,
halinde indirim konusu yapılır.
Denetim kuruluşlarınca
hazırlanacak raporun ekinde yer alan vergi
beyanlarının, bilânço ve gelir tablosunun, o
ülkedeki yetkili malî makamlarca onaylanması
zorunludur. Faaliyette bulunulan ülkede denetim
kuruluşu olmaması halinde, her yıla ait vergi
beyannamesinin, o ülke yetkili makamlarından alınan
birer örneğinin mahallindeki Türk elçilik ve
konsoloslukları, yoksa orada Türk menfaatlerini
koruyan ülkenin aynı mahiyetteki temsilcilerine
onaylatılarak, aslının ve tercüme edilmiş bir
örneğinin ilgili vergi dairesine ibrazı yeterlidir.
Türkiye'de indirim konusu yapılan yurt dışı zararın,
ilgili ülkede de mahsup edilmesi veya gider
yazılması halinde, Türkiye'deki beyannameye dahil
edilecek yurt dışı kazanç, mahsup veya gider
yazılmadan önceki tutardır.
III.DİĞER İNDİRİMLER
Kurumlar vergisi matrahının tespitinde; kurumlar
vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek
şartıyla, kurum kazancından sırasıyla aşağıdaki
indirimler yapılır:
Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde
gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve
bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme
harcamaları tutarının % 40'ı oranında hesaplanacak
"Ar-Ge indirimi".
Araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile doğrudan
ilişkili olmayan giderlerden ve tamamen araştırma ve
geliştirme faaliyetlerinde kullanılmayan amortismana
tâbi iktisadî kıymetler için hesaplanan amortisman
tutarlarından verilen paylar üzerinden Ar-Ge
indirimi hesaplanmaz. Matrahın yetersiz olması
nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan
tutar, sonraki hesap dönemlerine devreder. Ar-Ge
indiriminden yararlanılacak harcamaların kapsamını
ve uygulamadan yararlanılabilmesi için gerekli
belgeler ile usûlleri belirlemeye Maliye Bakanlığı
yetkilidir.
21/5/1986 tarihli ve 3289 sayılı Gençlik ve Spor
Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında
Kanun ile 17/6/1992 tarihli ve 3813 sayılı Türkiye
Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında
Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının
sözü edilen kanunlar uyarınca tespit edilen amatör
spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları
için % 50'si.
Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel
idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar
Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu
yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve
geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara
makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların
toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5'ine kadar
olan kısmı.
Kamu kurum ve kuruluşlarına bağışlanan okul, sağlık
tesisi, 100 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 50
yatak) kapasitesinden az olmamak kaydıyla öğrenci
yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi
ve bakım ve rehabilitasyon merkezi inşası
dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin
inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış
ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini
devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî
ve aynî bağış ve yardımların tamamı.
Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel
idareleri, belediyeler ve köyler, Bakanlar Kurulunca
vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve kamu yararına
çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve
geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar
tarafından yapılan veya Kültür ve Turizm
Bakanlığınca desteklenen ya da desteklenmesi uygun
görülen;
Kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin ticarî
olmayan ulusal veya uluslararası organizasyonların
gerçekleştirilmesine,
Ülkemizin uygarlık birikiminin kültürü, sanatı,
tarihi, edebiyatı, mimarîsi ve somut olmayan
kültürel mirası ile ilgili veya ülke tanıtımına
yönelik kitap, katalog, broşür, film, kaset, CD ve
DVD gibi manyetik, elektronik ve bilişim teknolojisi
yoluyla üretilenler de dahil olmak üzere görsel,
işitsel veya basılı materyallerin hazırlanması,
bunlarla ilgili derleme ve araştırmaların
yayınlanması, yurt içinde ve yurt dışında dağıtımı
ve tanıtımının sağlanmasına,
Yazma ve nadir eserlerin korunması ve elektronik
ortama aktarılması ile bu eserlerin Kültür ve Turizm
Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılmasına,
21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki taşınmaz
kültür varlıklarının bakımı, onarımı, yaşatılması,
rölöve, restorasyon, restitüsyon projeleri yapılması
ve nakil işlerine,
Kurtarma kazıları, bilimsel kazı çalışmaları ve
yüzey araştırmalarına,
Yurt dışındaki taşınmaz Türk kültür varlıklarının
yerinde korunması veya ülkemize ait kültür
varlıklarının Türkiye'ye getirilmesi çalışmalarına,
Kültür envanterinin oluşturulması çalışmalarına,
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu
kapsamındaki taşınır kültür varlıkları ile güzel
sanatlar, çağdaş ve geleneksel el sanatları
alanlarındaki ürün ve eserlerin Kültür ve Turizm
Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılması ve
güvenliklerinin sağlanmasına,
Somut olmayan kültürel miras, güzel sanatlar,
sinema, çağdaş ve geleneksel el sanatları
alanlarındaki üretim ve faaliyetler ile bu alanlarda
araştırma, eğitim veya uygulama merkezleri, atölye,
stüdyo ve film platosu kurulması, bakım ve onarımı,
her türlü araç ve teçhizatının tedariki ile film
yapımına,
Kütüphane, müze, sanat galerisi ve kültür merkezi
ile sinema, tiyatro, opera, bale ve konser gibi
kültür ve sanat faaliyetlerinin sergilendiği
tesislerin yapımı, onarımı veya modernizasyon
çalışmalarına,
ilişkin harcamalar ile makbuz karşılığı yapılan
bağış ve yardımların % 100'ü. Bakanlar Kurulu,
bölgeler ve faaliyet türleri itibarıyla bu oranı,
yarısına kadar indirmeye veya kanunî seviyesine
kadar getirmeye yetkilidir.
Bakanlar Kurulunca yardım kararı alınan doğal
afetler dolayısıyla Başbakanlık aracılığı ile makbuz
karşılığı yapılan aynî ve nakdî bağışların tamamı.
Bağış ve yardımların nakden yapılmaması halinde,
bağışlanan veya yardımın konusunu oluşturan mal veya
hakkın maliyet bedeli veya kayıtlı değeri, bu değer
mevcut değilse Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre
takdir komisyonlarınca tespit edilecek değeri esas
alınır. *
IV.SONUÇ
Ülkemizin ve İnsanlarımızın güzel bir geleceği
yaşaması için Vergi gelirlerinin elde edilmesi ve
elde edilen bu gelirlerin doğru yerlerde
kullanılması hepimizi ilgilendiren önemli bir
husustur. Bu yönü ile Kamusal görev yapan Tüm
meslektaşlarımız bu günlerde oldukça meşguldürler.
Ekonomik anlamda Tüm Dünyayı etkileyen Kriz ve
sonuçlarının en kısa zamanda sona ermesi ve
insanlarımızın mutlu ve huzurlu olması biz meslek
mensuplarınında en önemli temennisidir.
*K.V.Kanunu
