|
TAKSİ ŞOFÖRLERİ İÇİN DÜŞÜK PRİM
ÖDEME YÖNTEMİ
01.10.2008 tarihi ülkemiz için
gerçekten de önemli bir milat. Devrim
niteliğinde birçok değişikliğin yanında kayıt
dışı çalışmayla mücadelede de sosyal güvenlik
kurumuna hakkını teslim etmek gerekir. Bu
bağlamda kanayan yara haline gelen sektörleri
mercek altına alan kurum son olarak taksici ve
minibüs esnafını incelemeye aldı. Sosyal
Güvenlik Kurumu denetim elemanlarınca yapılan
denetimlerde sigortasız çalıştığı tespit edilen
taksi şoförleri için plaka sahibine 2.500 TL
idari para cezası kesilmektedir. Öteden beri bir
iş akdine bağlı olarak 4/a kapsamında sigortalı
olarak çalışması zorunlu olan şoförler için
kamuoyunda sanki bir zorunluluk getirilmiş
havası oluşmaya başladı. Sıkça gelen sorular
üzerine konuyla ilgili açıklayıcı bilgiler
vermek hâsıl oldu. Şimdiye dek kayıt dışı
çalışmadan mağdur olan taksi ve minibüste
çalışan işçilerin sayısı azımsanmayacak derecede
çok. Bir başka zümrede kısa ve uzun vadeli
sigorta kollarına tabi olarak sosyal güvenlik
çatısı altına girebilmek adına gerçeğe aykırı
olarak tarım bağ-kuru ya da tarım sigortalısı
olarak çalışıyor gözükmekte idi. Kayıt dışı
çalışan işçilerin yanında tarım bağ-kuru ve
tarım sigortası primlerinin düşük olması
hasebiyle bu yola başvuran işçiler de artık
bundan böyle çalıştıkları taksi ve minibüslerde
4/a sigortalısı olarak çalışacaklar.
Bu
sektörde çalışan şoförlerin ve plaka
sahiplerinin geçimini idame ettirmekte
zorlandığı da açık bir gerçek. 30 gün üzerinden
primler ki hem işçiyi hem de işvereni zor
durumda bırakabilmektedir. Bu bağlamda günün
belirli bir saatinde ya da haftanın belirli
günlerinde çalışan sigortalı şoförler için
izlenebilecek bir yol haritası mevcuttur.
Hemen belirtmeliyim ki kısmi süreli yapılan
çalışmalarda doğal olarak ay içinde 30 günden az
olarak değerlendirildiğinden gerek emeklilikte
gerekse sağlık hizmeti almakta tam günle aynı
imkânlara sahip olamamaktadır. Ancak Sosyal
güvenlik bakanı Ömer Dinçer yaptığı açıklamada
söz konusu eksik kalan günlerin ileride
borçlanılarak geri kazanılabileceği müjdesini
vermiştir. Dinçer, taksiciler, şoförler ve
sanatçılar sigortalı olmak isterlerse 17 günden
daha aşağıda çalışıyorlarsa üstünü tamamlamaları
halinde emekli olma hakkına kavuşacaklarını da
söyledi. Ayrıca 5510 sayılı yasada ise eksik
çalışmaların isteğe bağlı sigortalılık
marifetiyle tamamlanabileceği belirtilmektedir.
Taksi ve minibüslerde plaka sahibi
işverenin yanı sıra işçilerde vardiya usulü
çalışmaktadırlar. Bu durum haftanın belirli
günlerini paylaşma şeklinde olabildiği gibi gün
içinde vardiya paylaşımı şeklinde de
olabilmektedir. İş kanununun 63.maddesi ile İş
Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri
Yönetmeliği’nin 4.maddesinde geçen genel çalışma
süresi haftada en çok 45 saattir. İş akdinde
aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde
haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde
bölünerek uygulanır. Haftanın iş günlerinden
birinde kısmen çalışılan işyerlerinde, bu süre
haftalık çalışma süresinden düşüldükten sonra,
çalışılan sürenin çalışılan gün sayısına
bölünmesi suretiyle günlük çalışma süreleri
belirlenir. Günlük çalışma süresi her ne şekilde
olursa olsun 11 saati aşamaz. İlgili
yönetmeliğin 8.maddesinde Günlük çalışmanın
başlama ve bitiş saatleri ile dinlenme saatleri
işyerlerinde işçilere uygun araçlarla duyurulur.
Yapılan işlerin niteliğine göre, işin başlama ve
bitiş saatleri işçiler için farklı şekilde
düzenlenebilir denilmektedir.
İşyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan
emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar
yapılan çalışma kısmi süreli çalışma denir.
Kısmi iş sözleşmesinden söz edebilmek için
haftalık çalışma süresinin 30 saatten fazla
aylık çalışma süresinin de 150 saatten fazla
olmaması gerekir. Part-time(yarım gün) üzerinden
çalışmakta olan taksi ve minibüs şoförleri sgk
primlerini ve gelir vergisi kesintilerini de
daha az öderler. Bir örnekle açıklamak
gerekirse;
www.muhasebenet.net
Örnek: Gelir vergisi mükellefi olan Dursun Ahmet
Yılmaz’ın Kasım 2010’da Ticari taksisinde
mükellef Dursun Ahmet Yılmaz günde 5 saat, şoför
Mehmet Erdoğan günde 5 saat ve emekli şoför
Hüseyin Yıldız günde 5 saat çalışmaktadırlar.
Pazar günü hariç haftanın 6 günü günde 15 saat
çalışan ticari taksideki çalışma süreleri
aşağıdaki gibi olacaktır:
Mükellef D.Ahmet Yılmaz Haftalık Çalışma Süresi:
5 saat X 6 gün / 7,5 saat = 4 gün
Mükellef D.Ahmet Yılmaz Aylık Çalışma Süresi: 5
saat X 24 gün /7,5 saat = 16 gün
Sigortalı Mehmet Erdoğan Haftalık Çalışma
Süresi: 5 saat X 6 gün / 7,5 saat = 4 gün
Sigortalı Mehmet Erdoğan Aylık Çalışma Süresi: 5
saat X 24 gün /7,5 saat = 16 gün
Sigortalı Hüseyin Yıldız Haftalık Çalışma
Süresi: 5 saat X 6 gün / 7,5 saat = 4 gün
Sigortalı Hüseyin Yıldız Aylık Çalışma Süresi: 5
saat X 6 gün / 7,5 saat = 16 gün
Literatürde işveren sıfatına haiz olan Dursun
Ahmet Yılmaz’ın eksik gün çalışsa dahi eksik
prim ödemesi söz konusu değildir. Ancak bu durum
sigortalı çalışanlar için bağlayıcılığı yoktur.
Ay içinde yapılan hesaplamada 16 gün
çalışmasının olduğu tespit edilen sigortalılar
için sgk primi ve gelir vergisi kesintisi de
buna göre yapılacaktır. Emekli olan sigortalı
Hüseyin YILDIZ için ise sgdp’ye tabi sigorta
kollarına göre prim tahakkuk ettirilerek emekli
maaşının kesilmemesi sağlanacaktır. Örneğimizde,
sigortalı Mehmet ERDOĞAN için düzenli prim
ödediği varsayılarak % 32, Hüseyin YILDIZ için
ise %31,5 oranınca prim tahakkuk ettirilecektir.
SGK Prim Hesaplaması: PEK X Prim Gün Sayısı
www.muhasebenet.net
25,35 X
16 gün = 405,60 TL * 0,32 = 129,79 TL
Stopaj Hesaplama: PEK X 0,85 X 0,15 = 405,60 X
0,85 X 0,15 = 51,71 TL
Sigorta AGİ Tutarı : 760,50 TL X 0,15 X %
50 = 59,31 TL
Görüldüğü gibi ödenecek sgk primi 129,79 TL
olup herhangi bir gelir vergisi ödemesi
çıkmamaktadır. Söz konusu sigortalı,Hesaplanan
stopaj tutarı asgari geçim indiriminin altında
kaldığı için iade tutarı alamayacağı gibi gelir
vergisi de ödemeyecektir.
SGK’ ya her ayın 23’üne kadar EK–10
formuyla eksik gün bildiriminde bulunmak
gerekmektedir. Bir sefere mahsus kısmi iş
sözleşmesini kuruma vermek yeterlidir. Bu
sözleşmenin noter kanalıyla yapılması ispat
yükümlülüğü açısından elzemdir. Kısmi süreli iş
sözleşmesi örneği makalemizin sonunda yer
almaktadır.
* Ticari taksilerde kısa vadeli sigorta kolları
prim oranı % 1,5 olarak uygulanmaktadır.
* Örnekte sigortalının agi durumu bekâr olarak
hesaplanmıştır.
* PEK = Prime Esas Kazanç
* AGİ = Asgari Geçim İndirimi
KISMİ İŞ
SÖZLEŞMESİ (Tıklayınız)
Kaynak
4857 Sayılı İş Kanunu Borçlar Kanunu
İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği
İLKER AKTAŞ
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Sorularınız İçin
ilkeraktas217@hotmail.com
Yasal
Uyarı
-Diğer makaleler
-Bağ-kur'dan yaştan emekli olmanız daha
avantajlı
-Toplu işten çıkarma hükümleri
-Sekiz
Ay askerlik borçlanması
ile erken emekli olabilirsiniz
|
