|
SAĞLIK
HİZMETLERİNDEN FAYDALANMANIN YOLLARI
I – GİRİŞ
Kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını,
sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise
oluşan harcamaların finansmanını sağlayan
sigortaya genel sağlık sigortası denilmektedir.
Hayatımızda birçok değişikliğe imza atan 5510
sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanununu 01.10.2008 tarihinde
yürürlüğe girmesine karşın bazı hükümleri
01.07.2008 tarihinden itibaren uygulamaya
konulmuştur. Genel Sağlık Sigortasına ilişkin
bir çok hüküm de bu tarih itibariyle bürokratik
evrakların ortadan kaldırılması ve işleyemeyen
hantal yapının en aza indirgenmesi adına bir an
önce vatandaşların hizmetine sunulmuştur. Bu
makalemizin konusunu sağlık kurumlarından
faydalanmanın yolları oluşturacaktır.
II – YASAL DÜZENLEME
Yasada tüm kurumlar tek çatı altında
toplandığından sosyal güvenlik kurumuna tabi
çalışanlara da “sigortalı” ortak adı
verilmiştir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve
Genel Sağlık Sigortası Kanununun 60.Maddesinde
kimlerin genel sağlık sigortası kapsamında
olduğuna kapsamlıca anlatılmıştır. Sigortalı
sayılanlardan, burada daha çok toplumun genelini
ilgilendiren kısma yer vermeye çalışacağız.
Kanunun 4.Maddesinin A bendinde yer
verilmesinden ötürü 4/A’lılar adı verilen Hizmet
akdi ile bir veya birden fazla işveren
tarafından çalıştırılanlar (eski adıyla
SSK’lılar) ,
Kanunun 4.Maddesinin B bendinde yer
verilmesinden ötürü 4/B’liler adı verilen Köy ve
mahalle muhtarları ve hizmet akdine bağlı
olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışanlar (eski adıyla Bağ-kur’lular) ,
Kanunun 4.Maddesinin C bendinde yer
verilmesinden ötürü 4/C’liler adı verilen
kadrolu olarak çalışmakta olan ve 657 sayılı
Devlet Memurları Kanununa tabi çalışan kamu
personeli (eski adıyla Emekli Sandığı
Mensupları) ,
İsteğe bağlı sigortalı olanlar,
Yeşil Kart sahipleri,
İşsizlik Sigortası Kanunu gereğince işsizlik
ödeneğinden yararlandırılan kişiler,
Gelir veya aylık bağlanmış olan kişiler genel
olarak genel sağlık sigortası kapsamındadırlar.
III – SAĞLIK KURUMLARINDAN YARARLANMA ŞARTLARI
VE GEREKEN İŞLEMLER
Yeni yasanın belki de en sevindirici
taraflarından biri de sağlık hizmetlerinden
yararlanma süresinin herkes için “30 gün”e
düşürülmesi olmuştur. Sigortalının iş kazası ve
meslek hastalığı halinde 30 günlük süre de
aranmamaktadır. Acil hallerde ise kişinin genel
sağlık sigortalısı olup olmadığına bakılmaksızın
ilk müdahale yapılmaktadır.4/A’lı sigortalılar
son 1 yıl içerisinde geriye dönük 90 gün prim
günleri var ise işten ayrıldıktan sonraki 100
gün boyunca sağlık hizmetlerinden faydalanmaları
mümkündür. Eğer sigortalının son 1 yıl
içerisinde geriye dönük 90 günü yok ise işten
ayrıldıktan sonra yalnızca 10 gün boyunca sağlık
hizmetlerinden yararlanabilmektedirler.4/B
sigortalılarında ise geriye dönük 2 aya kadar
prim borçları olsa dahi sağlık hizmetlerinden
yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.
Genel sağlık sigortası işe giriş bildirgesini
ilgili kurumun verme yükümlülüğü bulunduğu gibi
kişinin kendisin de vermesi mümkündür. Genel
sağlık sigortası kapsamına giren tüm
sigortalılar bakmakla yükümlü bulunduğu
yakınlarının gss* tescillerini nüfus
müdürlüğünden alınmış vukuatlı nüfus kaydı ile
(yoksa kimlik, sürücü belgesi veya evlenme
cüzdanları ile) yaptıracakları bilgisini
verdikten sonra yukarıda yer verdiğimiz genel
sağlık sigortalıların her birinin ne şekilde
aktivasyon kaydının yapması gerektiğine yer
vermeye çalışacağız.
4/A’ ya tabi sigortalılar bir iş akdine bağlı
olarak çalışmaya başladıkları tarihten itibaren
30 günlük sürenin sgk veritabanına işlendiği
anda sağlık hizmetlerinden yararlanmaları
mümkündür. Ay ortasında işe giren 4/A’lı
sigortalılar için e-bildirge sisteminden
sigortalı hesap fişi onaylanmasıyla da aylık
bildirge onayının derhal yapılma zorunluluğu da
ortadan kalkmaktadır. Onay akabinde 4/A’lı
sigortalının sağlık hizmetlerinden faydalanmaya
müstahak olup olmadığını internet üzerinden
aşağıda verilen linkten sorgulanması da
mümkündür.
http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/Portletler/Mustehaklik
4/B’ye tabi sigortalılardan ticarî kazanç veya
serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya
basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar
vergi dairesindeki mükellefiyet başlangıç
tarihleri itibariyle sigortalı sayılmaktadırlar.
Sigortalıların idari para cezasına maruz
kalmamak adına 3 ay içerisinde işe giriş
bildirgesi ile (ikametgâh, n.cüzdan örneği ve
vergi levhası ekleriyle) bağlı bulunulan sosyal
güvenlik merkezine başvurması gerekmektedir.
Online sisteme geçilmesiyle daha önceden vergi
dairesinden yapılan ib formu tasdikleri de
uygulamadan kalkmış oldu. Anonim şirketlerin
kurucu ortakları veya yönetim kurulu üyesi olan
ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit
şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve
donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları ise
ticaret siciline kaydoldukları tarihte sigortalı
sayılırlar.01.10.2008 tarihinden sonra kurulan
şirketlerin ortaklık bilgilerine sosyal güvenlik
merkezlerinin ticaret odası kayıtlarına online
bağlanabilmesinden dolayı ticaret odası ib formu
onayı da kalkmış oldu.
4/C’ye tabi sigortalılar bağlı bulunduğu sosyal
güvenlik merkezlerince göreve başladıkları
tarihten itibaren gss* tescilleri yapılmaktadır.
İsteğe bağlı sigortalı olan kişiler, önceki
uygulamadan farklı olarak zorunlu olarak
ödedikleri % 12 gss* primi ile herhangi bir
bildirimde bulunmaksızın isteğe bağlı
sigortalılık başlangıç tarihlerinden itibaren
gss* kapsamında yer almaktadırlar.01.10.2008
tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalılığın
4/B kapsamında değerlendirilmesinden dolayı
müracaat ve işlemlerin de eski bağ-kur hizmet
binalarından yapıldığının belirtmemizde fayda
var.
Yeşil Kart sahiplerinin de ikametgâhlarının
bağlı bulundukları sosyal güvenlik merkezlerinde
gss* işe giriş bildirgesi ile tescillerini
yaptırmaları gerekmektedir.
İşsizlik Sigortası Kanunu gereğince işsizlik
ödeneğinden yararlandırılan kişiler, İş-Kur
müdürlüğünce verilen gss* işe giriş bildirgesi
ve işsizlik ödeneğini aldığına dair belge ile
sosyal güvenlik merkezine başvurarak gss*
tescilini yaptıracaklardır.
Gelir veya aylık bağlanmış olan kişiler, gelir
veya aylık bağlanma tarihinden itibaren herhangi
bir bildirimde bulunmaksızın kurumca gss*
tescilleri yapılmaktadır. Bakmakla yükümlü
olduğu yakınları için ise gelir veya aylık
bağlanan kurumca gss* tescili yapılacaktır.
Hiçbir sosyal güvencesi olmayan vatandaşların
ise kaymakamlıktan alacakları gelir durumunu
gösteren belgeyi gss* işe giriş bildirgelerine
ekleyerek sosyal güvenlik merkezine başvurmaları
gerekmektedir. Tespit edilen gelire yalnızca %
12,5 gss* prim oranı uygulanacaktır.
Aylık kazancı asgari ücretin aylık faaliyet
gelirlerinden bu faaliyetine ilişkin masraflar
düşüldükten sonra kalan tutara göre hesaplanan
aylık ortalama gelirinin prime esas günlük
kazancın altında kalması durumunda ilgili oda ve
kuruluşlarca onaylanacak sigortalı muafiyet
belgesi ile yapılan müracaatla birlikte gss*
masrafları devlet tarafından karşılanacaktır.
Daha önce topluluk sigortasına tabi bulunan
avukat ve noterler de artık 4/B kapsamına
alınmışlardır. Ferdi olarak, avukat ve noterler
gss* tescilleri bağlı bulundukları sosyal
güvenlik merkezlerinden yaptırmaları
gerekmektedir.
IV- SONUÇ
Her şeyin başının sağlık olduğu düşünüldüğünde
sağlıklı bir toplum için de sosyal güvenlik
kurumunun toplum bireyleri için gereken
önlemleri alması gerekmektedir. Genel sağlık
sigortasının uygulanabilir ve makul olması
sigortalılar yönünden elzem bir durumdur. Bu
bağlamda son 1,5 yıl içerisindeki uygulamalar
gerçekten de memnuniyet verici düzeylere
ulaşmıştır. Bürokrasinin minimum düzeylere
çekilmesi gayretinde bulunan sosyal güvenlik
kurumunun mevcut aksaklıklar için de zaman
içerisinde çözüm bulacağını ümit ediyoruz.
* Genel Sağlık Sigortası
İLKER AKTAŞ
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ilkeraktas217@hotmail.com
KAYNAK
* 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel
Sağlık Sigortası Kanununu
* 2008–86 Sayılı SGK Genelgesi
* SınavKolik.Com Yeterlilik Notları
-Diğer makaleler
-2010 Yılı Asgari geçim indirimi uygulaması
|
