2010 YILINDA ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ UYGULAMASI

I – GİRİŞ

     Gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabidir. Gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılında elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. Ücret işverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Söz konusu ücret gelirlerinden gelir idaresi belli oranlarda mahsup yoluyla geri ödemede bulunur.2006 yılına dek vergi iadesi sistemi uygulanmakta iken 2008 yılından itibaren asgari geçim indirimi uygulamasına geçilerek fiş toplama uygulaması sona ermiş oldu. 

II – YASAL DÜZENLEME 

       Gelir Vergisi Kanununun 5615 sayılı kanunla değişen 32.Maddesinde “Ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesimindeki çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının ( 729,00 TL ) mükellefin kendisi için % 50 si, Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10 u, Çocuklarının her biri için ayrı ayrı olmak üzere; İlk iki çocuk için % 7,5, diğer çocuklar için % 5’dir. Gelirin kısmi döneme ait olması halinde ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır.”denilmektedir.

Asgari geçim indirimi bu fıkraya göre belirlenen tutar ile 103. maddedeki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranın ( % 15 ) çarpılmasıyla bulunan tutarın hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde iade yapılmaz ifadesi geçmektedir. 

III – UYGULAMA 

ÖRNEK 1 ) 

             Dizayn Reklam Ltd.Şti.’nde ücretli olarak çalışan Alper ÇUHADAR 1.000 TL brüt ücretle çalışmaktadır. Alper ÇUHADAR evli, eşi çalışmamakta olup bakmakla yükümlü olduğu 2 çocuğu bulunmaktadır. Buna göre hesaplanacak asgari geçim indirimi tutarı :   

G.V. MATRAHI      = 729,00 TL * 0,15 = 109,35 TL

ASG. GEÇİM İND. = 109,35 TL * 0,75 =   82,01 TL olacaktır. 

Çalışanın brüt ücreti 1.000 TL olmasına karşın asgari geçim indirimi tutarı asgari ücretle sınırlandırıldığından hesaplama asgari ücret (729 TL) üzerinden yapılacaktır. İşveren tarafından işçi üzerinden kesinti yapılarak hazineye aktarılacak tutar ise 109,35 TL – 82, 01 TL = 27,34 TL olacaktır.

ÖRNEK 2 )  

Medeni durumu bekâr olan Ali ÖZER Sembol Turizm Ltd.Şti.’nde ücretli olarak 19.07.2010* tarihinde asgari ücretle ( 729 TL ) brüt ücretle işe başlamıştır. Buna göre hesaplanacak asgari geçim indirimi tutarı : 

Aylık Çalışma Günü       : 31 – Çalışılmayan gün sayısı  : 31 – 18 = 13 gün

Günlük Kazanç             : 729,00 TL / 30 gün =  24,30 TL

Aylık Kazanç                : 24,30 TL * 13 gün    = 315,90 TL

GELİR VERGİSİ           =    315,90 TL  *   0,15   =  47,39 TL

ASG. GEÇİM İND.        = 109,35 TL * 0,50 = 54,68 TL olsa bile işçi ancak hesaplanan gelir vergisinin tamamını alabilecek ( 47,39 TL )  mahsup edilecek fazla kısmı iade olarak alamayacaktır. Dolayısıyla bu durumda hazineye aktarılacak bir meblağ da söz konusu olmayacaktır.

2010 YILI ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ TABLOSU *

IV- SONUÇ          

      2006 yılında son bulan vergi iadesi sistemiyle uygulamada ücretlinin reel harcamalarıyla mütenasip olmayan belge ibrazları sistemin aslında amacına tam anlamıyla ulaşılamamasının bir göstergesi idi. Bununla birlikte asgari geçim indirimi tüketicilerin fiş ve fatura alma alışkanlıklarının da kaybolma riskini taşıdığı da madalyonun diğer yüzü. 2007 yılında verilen boşluktan sonra 2008 yılında asgari geçim indirimi uygulamasının daha uygulanabilir olduğunu söyleyebiliriz. Firmaların personel departmanları ile meslek mensuplarının sigortalı işçilere durumu izah ederek 265 seri no’lu gvk tebliğ ekinde bulunan aile bildirim formları ve taahhütnameleri imzalatmaları ile medeni durumu ve çocuk sayısındaki değişiklikler karşısındaki hesaplama farklarından doğacak sorumluluklarda işçi üzerinde bırakılmış olacaktır. Günümüzde VEDOP-3 sistemini kullanan gelir idaresinin vergi denetimlerini daha çağdaş ve pratik bir şekilde kullanabiliyor olması asgari geçim indirimi denetimini de önümüzdeki dönemlerde beraberinde getirebilir.  

* 2010 yılının ikinci yarısında asgari ücret 760,50 TL’ye yükselecek olmasına rağmen kanun koyucu Gelir Vergisi Kanununun değişen 32.Maddesinde “Ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan asgari ücret” ifadesini kullandığından tüm yıl boyunca yılın ilk yarısında geçerli olan 729,00 TL brüt asgari ücret baz alınacaktır.

İLKER   AKTAŞ

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

ilkeraktas217@hotmail.com

KAYNAK

* 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu

* 5615 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun

* 265 Seri No’lu Gelir Vergisi Tebliği