|
Harcırah Kanunu’ nun 5’ inci maddesinde ise harcırahın
unsurları sayılmıştır. Buna göre harcırah; yol masrafı,
yevmiye, aile masrafı ve yer değiştirme masrafından
birini, birkaçını ya da tamamını kapsamaktadır.
Hemen hemen kamu idarelerinin tamamı tarafından, hizmet
içi eğitim, görevde yükselme eğitimi ya da aday memur
eğitimi gibi değişik isimler altında düzenlenen eğitim
faaliyetleri genel olarak da; kurs, seminer, konferans,
sempozyum vb. etkinlikler şeklinde
gerçekleştirilmektedir.
Önemi ve sayısı son yıllarda giderek artan eğitim
faaliyetlerinin amacı; personelin, değişen ve gelişen
mesleki konular ile gündemdeki mevzuatı yenilikler
konusunda yetiştirilmesi, yetki ve sorumluluklarının
kendilerine öğretilerek bilgi birikimlerinin
arttırılması, buna bağlı olarak da kamu hizmetlerinin
kalitesinin yükseltilerek verimliliğinin en üst seviyeye
çıkartılmasıdır.
Yurtiçinde düzenlenecek kurs ya da seminer gibi
faaliyetlere katılacak personele, verilecek harcırah
konusu; 6245 sayılı Harcırah Kanunu’ nun 11/12/1981
tarihli ve 2562 sayılı Kanun’ un 15’ inci maddesi ile
değişik 37’ nci maddesinde ele alınmış olup, buna göre;
mesleki bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet mahalli
dışında açılan kurs veya okullara gönderilenlere, geçici
görev gündeliği verilmesi gerekmektedir.
Son
dönemlerde bazı kurum ve kuruluşların, kendilerinin ya
da başka idarelerin personeline yatılı tesisler kurarak
yatak ve yemek hizmetiyle birlikte sunduğu eğitim
faaliyetlerinin karşılığında herhangi bir ücret talep
etmediği görülmektedir.
Sayıştay Başkanlığının geçmiş tarihli muhtelif daire
kararlarında; harcırahın, 6245 sayılı Harcırah Kanunu’
nun 5’ inci maddesine göre geçici görevle memuriyet
mahalli dışında görevlendirilen personele yemek ve
geceyi geçirmesi karşılığında verildiği, eğitime tabi
tutulan kursiyerlerin iaşe ve yatacak yerlerinin kurumca
karşılanması durumunda geçici görev gündeliklerinin
gidiş-dönüş gündeliği ile yol masrafı dışında kalan
kısmının kendilerine ödenemeyeceği yönünde sonuçlara
rastlanılmaktadır.
Ancak, Harcırah Kanunu’ nun, “Yurtiçi ve yurtdışında
kurslara
katılanlara verilecek gündelik” başlıklı 37’ nci
maddesinin “Mesleki bilgilerini artırmak maksadiyle
vazife mahallerinden başka mahallerde açılan kurs veya
mekteplere gönderilenlere yatacak yer temin edilip
edilemediğine göre verilecek yevmiye, muvakkat vazife
ile gönderilen emsallerine verilen yevmiyenin 1/2 sini
tecavüz etmemek ve 4 liradan aşağı olmamak üzere, Maliye
Vekaleti ve ilgili vekaletçe müştereken tesbit olunur.”
“Bunlardan iaşe edilenlerin iaşe bedelleri
yevmiyelerinden mahsup edilir.” şeklindeki 1’ inci
fıkrası, 11/12/1981 tarihli ve 2562 sayılı Kanun’ un 15’
inci maddesiyle “Mesleki bilgilerini artırmak amacıyla
memuriyet mahalli dışında açılan kurs veya okullara
gönderilenlere, bu Kanuna göre geçici görev gündeliği
verilir.” olarak değiştirilmiştir.
Söz
konusu değişiklik sayesinde, görevli olarak memuriyet
mahalli dışında açılan okul, seminer veya kurs gibi
etkinliklere katılan Kanun kapsamındaki personele, yemek
ve barınma gibi harcırah unsurlarının kurumu tarafından
sağlanması ya da kurs veya seminerin her şey dâhil
şeklinde düzenlenmesi halinde gündeliklerinde belli
oranda indirim yapılması söz konusu olmayıp, geçici
görev gündeliğinden hiçbir kesinti yapılmaksızın
kendilerine ödenmesi mümkün kılınmıştır.
Kamu
idareleri tarafından oluşturulan merkezlerde verilen
eğitim faaliyetlerinin yatak ve yemek hizmetiyle
birlikte sunulması halinde, kursiyerlerden rayiç bedel
üzerinden yemek ücreti alınmasının kamu menfaati
açısından yararlı olacağı düşünülmektedir.
Kamuoyunda büyük tartışmalara yol açan Büyükşehir
belediyelerinin kuruluş, görev ve yetkilerini yeniden
düzenleyen 5216 sayılı Büyük Şehir Belediye Kanunu,
23/07/2004 tarihli ve 25531 sayılı Resmi Gazetede’ de
yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Kanun’un yürürlüğe
girdiği tarihte, İstanbul ve Kocaeli ilinde il mülki
sınırı, diğer büyükşehir belediyelerinde ise, mevcut
valilik binası merkez kabul edilmek ve il mülki
sınırları içinde kalmak şartıyla nüfusu 1 milyona kadar
olan büyükşehirlerde yarıçapı 20 kilometre, nüfusu 1-2
milyon olan büyükşehirlerde yarıçapı 30 kilometre,
nüfusu 2 milyondan fazla olan büyükşehirlerde yarıçapı
50 kilometre olan dairenin sınırı, büyükşehir
belediyesinin sınırı olarak kabul edilmiştir. Bu
sınırlar içerisinde kalan ilçeler, büyükşehir ilçe
belediyeleri, beldeler büyükşehir ilk kademe
belediyeleri haline getirilmiş, yine bu sınırlar içinde
kalan köylerin tüzel kişilikleri sona erdirilerek
mahalleye dönüşmeleri sağlanmış, bu mahallelerin
katılacağı ilçe veya ilk kademe belediyesinin hangisi
olacağının takdiri ise, büyükşehir belediye meclisine
bırakılmıştır.
6245
sayılı Harcırah Kanunu’ nun 3’ üncü maddesinin (g)
bendinde, memuriyet mahalli; memur ve hizmetlinin asıl
görevli olduğu veya ikametgâhının bulunduğu şehir ve
kasabaların belediye sınırları içinde bulunan mahaller
ile bu mahallerin dışında kalmakla birlikte yerleşim
özellikleri bakımından bu şehir ve kasabaların devamı
niteliğinde bulunup belediye hizmetlerinin götürüldüğü
veya kurumlarınca sağlanan taşıt araçları ile gidilip
gelinebilen yerler şeklinde tanımlanmıştır.
Bu
ifadeye göre memuriyet mahallinin tespitinde; görevli
olunan ya da ikametgâhın bulunduğu yerin belediye
sınırları ile belediye sınırları dışında yer almakla
birlikte bağlı bulunulan belediye idaresi tarafından
hizmet götürülen yerler olmak üzere iki kıstas ortaya
konulmuştur. Tanımdaki belediye hizmetleri kavramından
anlaşılması gereken; su, ulaşım ve kanalizasyon gibi
belediyeler tarafından verilmesi gereken asli hizmetler
olup, belediye sınırları dâhilinde olmamakla birlikte bu
hizmetlerin belediye tarafından götürüldüğü yerleşim
birimleri de mahalli sınırlar dâhilinde kabul
edilecektir.
Harcırah Kanunu gereğince geçici olarak yurt içinde
başka bir yerde vazifelendirilen memurlara yolluk
ödenebilmesi için görevlendirme yerinin memuriyet
mahalli dışında olması gerekmektedir.
5216
sayılı Kanun kapsamında tekrar ele alınan 16 büyükşehir
belediyesinin sınırlarına dâhil edilmeyen diğer yerleşim
birimleri bakımından mevcut uygulamada herhangi bir
değişiklik yaşanmazken, aksi durumda olan ilçe, belde,
köy ve mahallelerin memuriyet mahalli içine alınmaları
sebebiyle buralarda görevlendirilen memurlara yapılacak
harcırah ödemelerinde uygulamada bir takım problemlerin
doğması aşikârdır.
Bu nedenle de, yasa koyucu
tarafından uygulamada yaşanan sıkıntıların telafisi
açısından, 5335 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde
Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’ un 4’
üncü maddesinin (e) bendi ile 6245 sayılı Harcırah
Kanunu’ na, “Yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar,
10.7.2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi
Kanununun geçici 2 nci maddesi uyarınca büyükşehir
belediye sınırlarında yapılan değişiklikler, 3 üncü
maddenin (g) bendinin uygulanmasında dikkate alınmaz.”
ifadesini içeren geçici 4’ üncü maddenin eklenmesi
sağlanmıştır. Bu düzenlemeye göre, 5216 sayılı Kanun ile
büyükşehir belediyelerinin sınırlarında yapılan
değişikliklerin 6245 sayılı Harcırah Kanunu’ndaki
memuriyet mahalli kavramını etkilemediği ve 5216 sayılı
Kanun’ un yayımlandığı
23/07/2004 tarihinden önceki uygulamaya devam edilmesi
gerektiği sonucuna varılmaktadır.
Ali MACİT
Kontrolör
alimacit15@yahoo.com
www.muhasebenet.net
Ankara, 19 Kasım 2009
Diğer makaleleri;
-Çek yapraklarından alınan değerli kağıt
bedeli |
