|
hareketle stratejik plan hazırlamayı zorunlu
kılmıştır (5018 m. 9). "Kamu kaynaklarının etkin
ve verimli bir şekilde elde edilmesini,
kullanılmasını, hesap verebilirliği ve mali
saydamlığı sağlamak" amacıyla kanunlaşan 5018
sayılı kanun, kamu yönetimine üst yönetici
kavramını kazandırmış ve üst yöneticileri
"kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların
yerine getirilmesinden" sorumlu tutmuştur (m.
11).
2- 5393 SAYILI BELEDİYE
VE 5018 SAYILI MALİ YÖNETİM KONTROL
KANUNUNDA STRATEJİK PLANLAMA GEREKLİLİĞİ:
5018 sayılı kanunun 9 ve 11. maddelerine paralel
olarak hazırlanan 5393 sayılı Belediye
Kanunu'nun 41. maddesi, belediye başkanına
bütçeye esas teşkil edecek bir stratejik plan ve
performans programı hazırlama yükümlülüğü
getirmiştir. 5393 sayılı Belediye kanunu 38.
madde gereğince belediye başkanının
görevlerinden bir tanesi de "belediyeyi
stratejik plana uygun olarak yönetmek, belediye
idaresinin kurumsal stratejilerini oluşturmak,
bu stratejilere uygun olarak bütçeyi, belediye
faaliyetlerinin ve personelinin performans
ölçütlerini hazırlamak ve uygulamak, izlemek ve
değerlendirmek, bunlarla ilgili raporları
meclise sunmak"tır (m.38/b).
Görüldüğü üzere kanun koyucu, belediye başkanına
belediyenin kaynaklarının etkin ve verimli bir
şekilde kullanılması amacıyla stratejik plan
hazırlama ve bu plana ilişkin raporları belediye
meclisine sunma yükümlülüğü getirmiştir. Aynı
şekilde 5018 sayılı kanunda da düzenlendiği
üzere belediyelerde üst yönetici konumundaki
belediye başkanı, "bu kanunda belirtilen görev
ve sorumlulukların yerine getirilmesinden"
belediye meclisine karşı sorumludur (m.11).
Kanun koyucu üst yöneticinin bu sorumluluğunu,
"hesap verme sorumluluğu çerçevesinde"
hazırlayacağı faaliyet raporları ile yerine
getireceğini belirtmektedir (m. 41). 5018 sayılı
mali yönetim ve kontrol kanunu 41. maddesine
paralel hazırlanan 5393 sayılı Belediye Kanunu
kanunun 56. maddesi, belediye başkanına faaliyet
raporu hazırlama yükümlülüğü getirmiştir. Buna
göre belediye başkanı;
1. Stratejik plan ve performans programına göre
yürütülen faaliyetleri,
2. Belirlenmiş performans ölçütlerine göre hedef
ve gerçekleşme durumu ile
3. Meydana gelen sapmaların nedenlerini
4. Belediye borçlarının durumunu"
açıklayan faaliyet raporunu hazırlayacak ve
belediye meclisine sunacaktır. 5393 sayılı
Belediye Kanunu 56. maddesi gereğince belediye
başkanı, hazırlayacağı faaliyet raporunda,
"bağlı kuruluş ve işletmeler ile belediye
ortaklıklarına ilişkin söz konusu bilgi ve
değerlendirmelere" yer verecektir. Böylece
belediye başkanı, sadece belediyenin
kaynaklarının etkin ve verimli bir şekilde
kullanılmasından değil, genel olarak belediye
iktisadi teşekkülü (BİT) olarak ifade edilen
bağlı kuruluş, işletme ve ortaklıkların da
kaynaklarının etkin ve verimli bir şekilde
kullanılmasından belediye meclisine karşı
sorumlu tutulmaktadır.
3- BELEDİYENİN
STRATEJİK PLANI İLE PARALEL HAZIRLANACAK
ŞİRKETLERİN STRATEJİK PLANLARI ÇERÇEVESİ NE
OLMALIDIR
1 Belediyeler stratejik planın içerdiği dönem
içerisinde iştiraklere ne kadar kaynak
aktaracaklarını,
2 İştirakler de belediyeden ne kadar kaynak
aktarılacağını ,
3 İştiraklerin performanslarının belediyeler
tarafından izlenmesi,
4 Belediyeler ve iştirakler arasında gerek
misyon, vizyon ve ilkeler gerekse mali yönetim
anlamında bir uyum gerçekleştirilecektir.
4- SONUÇ
Belediyeler, Anayasa'mızın 127. maddesi
gereğince "mahalli müşterek ihtiyaçların
karşılanması" amacıyla kurulan kamu tüzel
kişileridir. Belediyelerin bu amaçlarını yerine
getirebilmeleri için onlara bazı haklar
tanımıştır. Bu haklardan bir tanesi de kendisine
verilen görev ve hizmet alanlarında şirket
kurabilmeleridir (m.70). Madde gerekçesinde de
ifade edildiği üzere bu faaliyet alanları
dışındaki şirketlerin tasfiyesi gerekecektir. Bu
noktada faaliyet alanları sınırlanan belediye
şirketlerinin, vatandaşta da oluşturduğu algı
gereğince kamu hizmeti sürdürdüğü söylenebilir.
Madde gerekçesinde de ifade edildiği üzere,
belediye şirketlerinin kuruluş amacı kaynak
oluşturmaktır. Nitekim 5393 sayılı Belediye
Kanunu'nun belediyenin gelir ve giderlerini
düzenleyen maddelerinde, gelirler arasında
iştirak gelirleri (m. 59/h), giderler arasında
da şirket ortaklık payı (m. 60/f) sayılmıştır.
Bu düzenlemeler çerçevesinde, belediyenin şirket
ortaklık oranlarında şirket katılım payı ödediği
ve şirket hasılatından gelir elde ettiği
görülmektedir. Bu durum, kamu kaynağının
şirketlere aktarıldığını göstermektedir.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 18. maddesi
gereğince belediye meclisinin kararı ile kurulan
şirketlerin organları da belediye yöneticileri
tarafından oluşturulmaktadır. Çoğunlukla yönetim
kurulu başkanlığını, kurucu belediyenin belediye
başkanının yaptığı, yönetim kurullarının
belediye yöneticilerinin bulunduğu
görülmektedir.
Bu bilgiler ışığında, belediyeye kaynak
oluşturan ve gider kalemlerinden birini teşkil
eden belediye şirketlerinin üst yöneticisi
konumundaki belediye başkanı, belediye
şirketlerinin kaynaklarının etkin ve verimli
kullanılmasından sorumludur. 5018 sayılı Mali
Yönetim kontrol Kanunu, üst yöneticilerin bu
sorumluluklarını hazırlayacakları stratejik
planlarla yerine getireceklerini belirtmektedir.
Bu noktada belediye başkanı, belediyenin
stratejik planlarından ayrı olarak, belediye
şirketlerinin de kendi stratejik planlarını
hazırlamak zorundadır. Belediyeler tarafından
kaynakların etkin ve verimli bir şekilde
kullanılması amacıyla hazırlanan stratejik
planlar, ilgili kanunlarda ifade edildiği üzere
belediyelerin önemli bütçe kalemlerinden birini
oluşturan ve onun adına halka hizmet sunan
belediye şirketlerinin stratejik planları
olmadan eksik kalacaktır.
Abdullah Ekinci
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
abdullahekinci25@gmail.com
www.muhasebenet.net
19.08.2009
-Diğer
makaleler
-Memurlar esnaf ve tacir olabilir mi ?
-Bitlerin
mevzuattaki yeri ve önemi
-KURUMLAR
VERGİSİ HAZIRLANMASINDA DİKKATE ALINACAK MATRAHI
ARTIRICI VEYA AZALTICI KALEMLER YASAL
DAYANAKLARI VE ÖRNEK KURUMLAR VERGİSİ DÜZENLEME
REHBER ÖZETİ
(02.04.2009)
|
