|
Sporcular
için sosyal güvenlik rehberi -3
Sigortasız çalıştırılan sporcular ne yapmalı?Dünkü
yazımızda profesyonel sporcuların sigortalı olarak
SGK'ya bildirilmeleri gerektiğine ancak uygulamada
kulüplerin bu konuda ihmali olduğuna değindik.
Kulüplerin ihmali ya sporcuyu hiç bildirmemek ya da
ödenen ücretten daha düşük bildirmek şeklinde ortaya
çıkabiliyor. Her iki durum da sporcu için emeklilik ve
sosyal güvence yönünden dezavantaj anlamına geliyor.
Peki, hiç sigortalı bildirilmeyen veya gerçekte aldığı
ücretin altında bildirimi yapılan sporcu ne yapacak? Bu
durumdaki sporcuların iki alternatifi var. Birincisi,
profesyonel olarak hizmet verdiği kulübü, derneği,
birliği veya şirketi SGK'ya şikayet etmek. Diğer bir
alternatif ise iş mahkemelerinde hizmet tespiti davası
açmak.
Şikayet olursa SGK 'kırmızı kart' gösteriyor!
Sporcu birinci yolu takip eder ve SGK'ya şikayette
bulunursa, söz konusu şikayet Sosyal Güvenlik Müfettişi
tarafından inceleniyor. Bu kapsamda kulübün yasal
kayıtları inceleniyor, sporcu ve tanıklar dinleniyor ve
ilgili federasyondan bilgi talep ediliyor. Bu tür
durumlarda genelde federasyonlar tarafından sporcu ile
ilgili belgeler (sözleşme nüshaları, lisans, oyuncu
listeleri vs.) müfettişe gönderiliyor. Bu belgeler resmi
delil niteliği taşıdığından şikayet sonucu da geneli
itibariyle sporcu lehine sonuçlanıyor. Böylece sigortalı
olarak bildirilmeyen sporcunun geçmişe dönük tescili
sağlanırken, kulübe de SGK tarafından yüksek tutarda
idari para cezası uygulanıyor. Bir anlamda SGK,
kayıtdışı sporcu çalıştıran kulübe kırmızı kart
göstermiş oluyor.
Mahkeme için 5 yıla dikkat!
SGK'ya yaptığı şikayet başvurusundan sonuç alamayan
sporcunun iş mahkemesinde dava açabileceğini belirttik.
Fakat sporcunun bu davayı, en son sigortasız görev
yaptığı kulüpten ayrıldığı yılın sonundan itibaren 5 yıl
içinde açması gerekir. Aksi halde yasal süre dolmuş
olacağından, dava yoluyla hizmet kazanması mümkün
olmayacaktır.
Yukarıda bahsettiğimiz şikayet ve dava yolları, SGK'ya
düşük ücretten bildirim durumlarında da aynen
geçerlidir. Örneğin Voleybol birinci liginde oynayan bir
profesyonel sporcuya aylık (ücret+prim+ikramiye vs) 10
bin TL ücret ödensin. Kulübün bu sporcuyu SGK'ya en
yüksek prim matrahı olan 4.504,5 TL'den bildirmesi
gerekir. Hal böyle iken eğer kulüp daha düşük ücretten
bildirirse, sporcu bu durum için de şikayet ve dava
yollarına başvurabilecektir.
SORU-CEVAP
Sigortasız geçen aktif spor yıllarım için ne
yapabilirim?
Soru: Sadettin Bey, ben 1992 yılında profesyonel
basketbol hayatıma başladım. 2001 yılı sezon sonuna
kadar pek çok kulüpte oynadım. Daha sonra sağlığım
elvermediği için aktif basketbolü bıraktım. Aktif olarak
oynadığım yıllarda özellikle 1992-1997 yılları arasında
sigortam hiç yatırılmamış. Diğer yıllarda da eksik
yatırılmış. Şimdi ben bu sigortasız geçen günlerimi
nasıl telafi edebilirim? Kulüpleri şikayet etsem bir
sonuç alabilir miyim? M. Tezcan
Cevap: Sayın Tezcan, sigortasız çalıştırılanların
başvuracağı iki yöntem vardır. İlki SGK'ya şikayette
bulunmak, diğeri de iş mahkemesinde dava açmaktır. Sizin
en son basketbolü bıraktığınız tarih üzerinden 5 yıldan
fazla geçtiği için, şuan iş mahkemesinde dava açma
hakkınız bulunmuyor. Fakat SGK'ya şikayette
bulunabilirsiniz. SGK müfettişleri, Basketbol
Federasyonu'ndan sizin oynadığınız kulüplerin listesini
ve sözleşme nüshalarını ister. Federasyon bu bilgi ve
belgeleri müfettişe gönderirse şikayetiniz olumlu
sonuçlanır ve sigortasız geçen günleriniz geriye dönük
olarak tescil edilir.
Yarın: Sporcu şeref aylığı nedir, kimlere verilir?
Şükrü ERSOY
FENERBAHÇE'DEN EMEKLİ OLDUM
"Sağlık sigortamız yoktu o zamanlar. Sakatlandığımız
zaman gittiğimiz yer; Doktor Reşat Dermanver'in tedavi
merkeziydi"
"Özel hastaneye gittim prostat için. Benden 17-18 milyar
lira para istediler. Sigortam vardı, Çapa'da yaptırdım"
1934 yılında İstanbul'da doğdu. 1946 senesinde rahmetli
Sabri Kiraz hocanın Fenerbahçe Kulübü'ne getirmesiyle,
genç takımında futbola başladı. Genç B Takım ve A
Takım'nda oynadı. 1950-1951 yılında Vefa'da profesyonel
kariyerine başladı. Lastik Şükrü lakaplı başarılı bir
kaleciydi. Ordu Milli Takımı'nda 12 kere forma giydi.
1953 yılında Fenerbahçe'ye geri döndü. 12 defa A Milli,
1 kez de B Milli oldu. 1962 senesinde Avusturya'nın
Salzburg takımına transfer oldu. 5 sene bu takımda
oynadıktan sonra Almanya'da Köln şehrinde futbol
antrenörlük eğitimi aldı. Fenerbahçe, Altay,
Trabzonspor, Kayserispor, gibi bir çok kulüpte Teknik
Direktörlük yaptı.
Şu an sosyal güvencenizi nasıl sağlıyorsunuz?
- SSK'lıyım
Emekli aylığınızda problem var mı?
- Hayır. SSK'dan emekli aylığı alıyorum.
Sağlık sigortası ve emeklililk yönünden, görev
yaptığınız kulüplerden gerekli özeni ve yardımı gördünüz
mü?
- Fenerbahçe de bu konuda hiç bir sıkıntım olmadı. Her
türlü sorunlarımızla ilgilenildi. Kesinlikle bir sorunum
olmadı.
Aktif futbolculuk yaşamından geriye önemli bir sağlık
sorununuz kaldı mı?
-Hayır, Futbol oynadığım dönemlerden kalma bir
hastalığım veya sakatlığım yok.
Şuan aktif spor yaşamında olan gençlere neler tavsiye
edersiniz?
Bizim imkanlarımızla şu anki imkanlar arasında çok fark
var. Benim kendi tutumluluğum sayesinde bir dairem var.
Kimseye muhtaç değilim. Ama bir çok arkadaşım var. Milli
forma giymiş insanlar bunlar. Durumları çok kötü.
Fenerbahçe kulübü çok büyük bir kulüp; maçlara davetiye
gönderiyorlar. Asr-ı Fener kitabını bana layık gördüler,
verdiler. Evimin en güzel yerinde. Ağırlığı 30 kiloyu
geçiyor. Fenerbahçe'nin bu seviyeye gelmesinde, 50 - 60
yıl önceki futbolcuların da çok emeği var. Kulübümden
iyi paralar aldım. Şimdiki gibi olmasa da o döneme göre
çok iyi paralardı. Sağlık sigortamız yoktu o zamanlar.
Sakatlandığımız zaman gittiğimiz yer; Doktor Reşat
Dermanver'in tedavi merkeziydi. Kendine has tedavi
yöntemleri vardı. Bir de Aslanağızı'na, Bursa'ya
giderdik. Sıcak suya ayağımızı sokardık. İyileştin
iyileştin, iyileşmezsen futbol hayatın biterdi! Daha
sonra bu sosyal sigortalar filan çıktı. O yıllarda
sigortalı oldum. İstikbalimi düşündüm tabii.
Fenerbahçe'den yönetici abilerimiz vardı. Kadıköy
Belediyesin'de beni işe soktular. Sonra kanun çıktı;
futbolcular da sigortalı oldu. Fenerbahçe'den 1981'de
emekli oldum.
Şöyle bir tavsiyem var. Sosyal sigorta çok önemli. Özel
hastaneye gittim prostat için. Benden 17-18 milyar lira
para istediler. Bunu vermem mümkün değil. Sigortam
vardı; Çapa'da ameliyat oldum. Ama çok sıkıntı
çekiyorsunuz devlet hastanelerinde. Oraya git şuraya git
filan.. Bu yaşta yoruyor insanı bunlar. Şimdiki yeni
nesil futbolcular çok iyi transfer paraları alıyorlar.
Gelecekleri için yatırım yapmaları şart. Zaman çok hızlı
geçiyor. Hep genç kalınmıyor.
G. ÖZDENAK SPORCULAR PARAYI VE GENÇLİĞİ İYİ KULLANSIN
Galatasaray'ın efsane golcüsü.. Bugün gazetesi spor
yazarıÖ Sarı-kırmızılılar yıllarca onun golleriyle
coştu. Peki birikimlerini nasıl değerlendirdi? Sosyol
güvencesi var mıydı. Futbol sonrası dönemini rahat
geçirenlerden mi, yoksa sıkıntı içinde yüzenlerden mi?
İşte Gökmen Özdenak'a sorularımız ve verdiği cevaplarÖ
- Şu an bir sosyal güvenceniz var mı?
G. Ö.: Emekliyim
- Emekli aylığınızda sorun var mı? Hagi kurumdan emekli
oldunuz?
G.Ö: SSK'dan emekli oldum. Emekli aylığı da alıyorum.
- Kulüpler sağlık sigortası ve emeklilik yönünden
gerekli özeni gösteriyor mu?
G.Ö: Geçmiş dönemlerde SSK'ya primlerimiz ödeniyordu. 17
yıllık gazetecilik hayatımda da SSK'yı devam ettirip
emekli oldum.
- Aktif spor yaşantınızdan geriye bir sağlık sorununuz
kaldı mı? Eğer kaldıysa tedavi masraflarınızı nasıl
karşılıyorsunuz?
G.Ö: Herhangi bir rahatsızlığım yok. Futbolculuğum
dönemimde kendime çok iyi baktım. Bunda ailenin genetik
yapısı da önemli rol oynuyor.
- Şu an aktif spor yaşantısında olan gençlere neler
önerirsiniz?
G.Ö: Profesyonel yaşamalarını ve düşünmelerini tavsiye
ederim. Sporcunun mükemmel olduğu belli bir yaş sınırı
vardır. Bu zaman diliminde kazandıklarınızı boşa
harcamayacaksınız.
- Sizce genç sporcuları yaşlılıklarında neler bekliyor?
G.Ö: Derler ki "Sağlık önemlidir." Doğrudur. Paran
olmadığı zaman sağlığın da bozuluyor. Birikimlerinizi
bütün hayatınız boyunca kimseye muhtaç olmadan kullanın.
Sadettin ORHAN
sorhan@bugun.com.tr
22.10.2009
-Sporcular
için sosyal güvenlik rehberi -1
-Sporcular için sosyal güvenlik rehberi -2 |
