Ticari, zirai ve mesleki
kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda
olanlar hariç olmak üzere, konut kira geliri elde
edenler için konut kira gelirinden 2 bin 400 TL
istisna düşülecek.
Götürü gider usulünü seçenlerden, konut kira geliri
beyan edenler istisna düşüldükten sonra kalan
tutarın, işyeri kira geliri elde edenler ise brüt
işyeri kira gelirinin yüzde 25'ini, götürü gider
olarak indirecekler.
Gerçek gider usulünü seçen konut kira geliri
sahipleri ise önce gider toplamının istisna tutarına
isabet eden kısmını hesaplayacaklar. İstisnaya
isabet eden kısım hariç, gerçek gider tutarını
indirim konusu yapacaklar. İşyeri kira geliri elde
edenlerde istisna uygulaması söz konusu olmadığı
için kira gelirlerinden, gerçek gider tutarının
tamamını indirim konusu yapacaklar.
Giderlerin düşülmesinden sonra kalan miktar,
üzerinden vergi hesaplanacak tutar (vergi matrahı)
olacak. Bu tutar üzerinden, yüzde 15'ten başlayan
gelir vergisi tarifesine göre, ödenecek vergi
hesaplanacak.2008
Yılı Kira Gelirlerine Uygulanacak Gelir Vergisi
Tarifesi
7.800 TL'ye kadar % 15
19.800 TL'nin 7.800 TL'si için 1.170 TL,
fazlası % 20
44.700 TL'nin 19.800 TL'si için 3.570 TL, fazlası
% 27
44.700 TL'den fazlasının 44.700 TL'si için 10.293
TL, fazlası % 35 oranında vergilendirilir.
Kira gelirlerinde
gider indirimi
KİRA geliri elde edenlerin, kira gelirinin safi
tutarının saptanması için seçebilecekleri iki gider
yöntemi var. Bunlardan biri 'götürü gider', diğeri
'gerçek gider' yöntemidir. Götürü gider yönteminde
belge aranmaksızın kira hasılatının belli bir oranı
gider kabul edilir. Gerçek gider yönteminde ise
belgeye dayalı harcamalar dikkate alınır. Götürü ya
da gerçek gider yönteminin seçimi, gayrimenkullerin
tümü için yapılır. Bunlardan bir kısım için 'götürü
gider', bir kısmı için de 'gerçek gider' yöntemi
seçilemez.
Gerçek gider
indiriminde özellikli durumlar
l Giderlerin ne olduğu ile miktarı belirlenmiş
tutarın belgelendirilebilir olması şartıyla,
tahakkuk etmiş olmaları yeterlidir. Fiilen ödenmemiş
olsalar da indirim konusu yapılabilirler.
l Kısmen kiralanmış gayrimenkullere ait giderlerin
kiraya verilen kısmına ait olanı indirilebilir.
l Gayrimenkul, yılın belli bir ayında kiralanmış ise
ancak o süreye ait giderler indirim konusu
yapılabilir. Sahibi bulundukları konutları kiraya
verenlerin kira ile oturdukları konut kiralarının
indirimi için, aynı yılda yapılmış olmaları
yeterlidir.
l Kiraya verilmeyen veya verilenlerle ilgili
giderlerin dağıtımında, yüzölçümü esası veya vergi
değerine göre dağıtım esası geçerli olur. Ayrıca
harcamanın özelliğine göre her iki esas karma olarak
dağıtıma ölçü olabilir.
l Kira gelirlerinden indirilen harcamalara ilişkin
belgelerin beyannameye eklenmesi gerekmiyor. Ancak
beş yıl süre ile saklanması ve vergi dairesince
istenmesi halinde ibraz edilmesi gerekiyor.
ÖRNEKLER
ÖRNEK 2:
Serpil ARSLAN, 2008 yılında 15.000 TL konut kira
geliri elde etmiş ve gider yöntemi olarak götürü
gider yöntemini seçmiştir
ÇÖZÜM: Serpil ARSLAN'ın 2008 yılında elde ettiği
konut kira geliri tutarı 2.400 TL'lik istisna
haddini aştığı için kira gelirini yıllık gelir
vergisi beyannamesi ile beyan etmek zorunda.
Vereceği beyannamede beyan edeceği safi iradın ve
ödeyeceği verginin hesabı aşağıdaki gibi olacak.
2008 yılı konut kira geliri: 15.000 TL
İstisna tutarı: - 2.400 TL
İstisnadan sonraki kira: 12.600 TL
% 25 götürü gider: - 3.150 TL
Safi irat (vergi matrahı): 9.450 TL
Ödenecek gelir vergisi: 1.500 TL
ÖRNEK1: Serdar USLU, 2008 yılında 48.000 TL işyeri
kira geliri elde etmiş, kira tutarı üzerinden yıl
içinde tevkif yoluyla 9.600 TL gelir vergisi
ödenmiştir. Gider yöntemi olarak götürü gider
yöntemini seçmiştir.
ÇÖZÜM: Serdar USLU'nun 2008 yılı içinde elde ettiği
işyeri kira geliri, 19.800 TL'lik beyan sınırını
aştığı için beyanname vermek zorunda. Safi iradın ve
ödeyeceği verginin hesabı aşağıdaki gibi olacak.
2008 yılı işyeri kira geliri: 48.000 TL
% 25 götürü gider: - 12.000 TL
Safi irat (vergi matrahı): 36.000 TL
Hesaplanan gelir vergisi: 7.944 TL
Mahsup edilen GV (Yıl içinde kesilen): - 9.600 TL
İadesi gereken gelir vergisi: 1.656 TL
Serdar USLU'nun kira geliri üzerinden yapılan vergi
kesintisi, beyanname üzerinden hesaplanan gelir
vergisinden fazla olduğu için, vergi ödemeyeceği
gibi 1.656 TL vergi iadesi alacak.
GÖTÜRÜ GİDER
YÖNTEMİ
GÖTÜRÜ gider
yöntemini seçen mükellefler (hakları kiraya verenler
hariç), ellerinde hiçbir gider belgesi olmadan, kira
gelirlerinden istisna tutarını (konutlarda)
düştükten sonra, kalan tutarın yüzde 25'ini 'götürü
gider' olarak indirebilirler (GVK Md. 74). Ancak,
götürü gider yöntemini tercih eden mükellefler,
aradan iki yıl geçmeden bu yöntemden dönemezler.
ÖRNEK 3: Can İmdat ENGİN, 2008 yılında 12.000 TL
konut kira geliri, 18.000 TL de işyeri kira geliri
elde etmiştir. İşyeri kira gelirinden 3.600 TL gelir
vergisi stopajı (vergi kesintisi) yapılmıştır. Gider
yöntemi olarak götürü gider yöntemini seçmiştir.
ÇÖZÜM: Can İmdat ENGİN'in 2008'de elde ettiği konut
kira geliri 2.400 TL'lik konut kira geliri
istisnasının üzerinde olduğu için beyan edecek.
İşyeri kira gelirinin tutarı 19.800 TL'nin altında
olmakla birlikte, konut kira gelirinin istisna
tutarını aşan kısmı ile işyeri kira gelirinin
toplamı 19.800 TL'lik beyan sınırını aştığından,
işyeri kira gelirini de beyan edecek. Buna göre safi
iradın ve ödeyeceği verginin hesabı aşağıdaki gibi
olacak.
2008 yılı konut kira geliri: 12.000 TL
Konut kira geliri istisna tutarı: - 2.400 TL
İstisnadan sonraki konut kira geliri: 9.600 TL
2008 işyeri kira geliri: + 18.000 TL
Kira gelirleri toplamı: 27.600 TL
% 25 götürü gider: - 6.900 TL
Safi irat (vergi matrahı): 20.700 TL
Hesaplanan gelir vergisi: 3.813 TL
Mahsup edilecek GV (Yıl içinde kesilen): - 3.600
TL
Ödenecek gelir vergisi: 213 TL
İSTİSNAYA İSABET
EDEN GİDER İNDİRİLEMEZ
GERÇEK gider yönteminin seçilmesi halinde,
giderlerin konut kira gelirlerinde vergiden istisna
edilen tutara isabet eden kısmı indirilemez.
İstisnaya isabet eden indirilemeyecek gerçek gider
kısmı aşağıdaki formülle hesaplanabilir.
ÖRNEĞİN, 2008 yılında 12 bin TL konut kira geliri
olan Engin Bey'in, gerçek gider usulünü seçtiğini ve
gerçek giderlerinin 6 bin TL olduğunu varsayarsak,
Engin Bey 6 bin TL'lik gerçek giderinden 2 bin 400
YTL'lik istisnaya isabet eden kısmı olan;
Gerçek gider
yönteminde indirilecek giderler
GERÇEK gider yöntemini seçenlerin, kira
gelirlerinden indirebilecekleri giderler, Gelir
Vergisi Kanunu'nun 74. maddesinde sayılmıştır.
Gerçek gider yönteminin seçilmesi durumunda;
1- Kiraya veren tarafından ödenen aydınlatma,
ısıtma, su, asansör giderleri,
2-- Kiraya verilen malların idaresi için yapılan
idare giderleri,
3- Kiraya verilen mal ve haklara ait sigorta
giderleri,
4- Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan
ve bunlara sarf olunan borçların faizleri ile konut
olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap
(edinme) yılından itibaren 5 yıl süre ile iktisap
bedelinin yüzde 5'i (iktisap bedelinin yüzde 5'i
tutarındaki bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule
ait hasılata uygulanır, indirilmeyen kısım gider
fazlalığı sayılmaz),
5- Kiraya verenler tarafından ödenen emlak vergisi,
resim, harç ve şerefiyelerle, belediyelere ödenen
harcamalara katılma payları,
6- Amortismanlar,
7- Kiraya verenin yaptığı onarım giderleri,
8- Kiraya verenin ödediği bakım ve idame giderleri,
9- Kira ile tuttukları mal ve hakları kiraya
verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer giderler,
10- Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin,
kira ile oturdukları konut veya lojmanların kira
bedeli,
11- Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak
sözleşmeye, yasaya ya da mahkeme ilamına dayanılarak
ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar, brüt kira
tutarından indirilir.
Beyannamenin
verilmesi ve verginin ödenmesi
BEYANNAME NE
ZAMAN VERİLECEK?
Yıllık gelir vergisi beyannamesi verme dönemi 1 Mart
2009 tarihinin tatile rastlaması nedeniyle, 2 Mart
2009 Pazartesi günü başlıyor. 1 Ocak 2008-31 Aralık
2008 döneminde elde ettiği kira geliri, istisna ve
beyan sınırını aşanlar, kira gelirleri ile ilgili
yıllık gelir vergisi beyannamelerini 24 Mart 2009
Salı günü mesai saati bitimine kadar verebilecekler.
BEYANNAME
NEREYE VERİLECEK?
Kira gelirleri ile ilgili beyanname, mükellefin
bağlı olduğu vergi dairesine verilecek. Mükellefler
genellikle ikametgahlarının bulunduğu yerin vergi
dairesine bağlı oldukları için, kira gelirleriyle
ilgili yıllık gelir vergisi beyannamelerini de kira
geliri elde ettikleri gayrimenkulün değil, kendi
ikametgahlarının bulunduğu yerin vergi dairesine
verirler.
Yurtdışında ikamet eden vatandaşlarımız ise
Türkiye'de elde ettikleri kira gelirini
gayrimenkulün bulunduğu yerin vergi dairesine
verirler.
KİRA GELİRİNİN
VERGİSİ NE ZAMAN NEREYE ÖDENECEK?
Kira gelirlerinin bildirildiği yıllık gelir vergisi
beyannamesi üzerinden hesaplanan gelir vergisi, mart
ve temmuz aylarında, iki eşit taksitte ödenecek.
Hesaplanan
gelir vergisi;
l Mükellefin
bağlı bulunduğu vergi dairesine,
l Bağlı olunan vergi dairesinin bulunduğu yerin
belediye sınırları dışındaki vergi dairelerine,
l Vergi tahsiline yetkili banka şubelerine
ödenebilecek.
Evini kiraya verip
kirada oturanlar
BAZI kişiler sahip oldukları konutu çeşitli
nedenlerle başkalarına kiraya verip, kendileri başka
konutlarda kirada otururlar. Bu kişilerin sahibi
bulundukları konutu kiraya vermelerinden elde
ettikleri kira gelirleri gayrimenkul sermaye iradı
sayılır, dolayısıyla gelir vergisi mükellefi
olurlar. Elde ettikleri konut kira gelirinin,
istisna tutarını (2008 yılı için 2.400 TL) aşması
halinde beyanname vermeleri gerekir. Ödemiş
oldukları kira tutarı, elde ettikleri kira
gelirinden daha az olsa da beyanname vermek
zorundalar.
Ancak, sahibi bulundukları konutu kiraya verip
kendileri de kirada oturanlar 'gerçek gider'
yöntemini seçmeleri halinde, elde ettikleri kiradan,
kirada oturdukları konut için ödedikleri kirayı
gider olarak indirebilirler.
'Götürü gider' yöntemini seçenler ise kira ile
oturdukları konutun kira ödemesini gider olarak
indiremezler.
Yarın: Satılan ev
ve işyeri ile temettü ve kar paylarının vergisi
