|
Sosyal
Güvenlik Kurumu alacaklarının yeniden
yapılandırılması
Henüz Resmi Gazete'de
yayımlanmadığı için yürürlüğe girmeyen ancak,
TBMM tarafından kabul edilen ve "Torba Yasa"
olarak adlandırılan
6111 sayılı "Bazı
Alacakların Yeniden Yapılandırılması
İle Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu Ve Diğer Bazı Kanun Ve Kanun
Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun"un Sosyal Güvenlik Kurumu'na olan
borçların yeniden yapılandırılması kapsamındaki
hükümleri bu yazımızda ele alınacak olup, konuya
ilişkin açıklamalarımız aşağıda yer almaktadır:
Tahsilatın hızlandırılmasına ilişkin hükümler
1- Kesinleşmiş Sosyal Güvenlik Kurumu alacakları
a) Prim borçları ile SGK tarafından takip edilen
vergi ve katkı payları bakımından
2010 / Kasım ve önceki aylara ilişkin olup 6111
Sayılı Kanun'un yayımlandığı tarihten önce
tahakkuk ettiği halde bu kanunun yayımlandığı
tarih itibarıyla ödenmemiş olan;
a) 5510 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri
kapsamındaki sigortalılık statülerinden
kaynaklanan; sigorta primi, emeklilik keseneği
ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi,
sosyal güvenlik destek primi,
b) Bu kanuna göre yapılan başvuru tarihi
itibarıyla ilgili mevzuatına göre ödenmesi
imkanı ortadan kalkmamış isteğe bağlı sigorta
primi ve topluluk sigortası primi,
c) Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ilgili
kanunları gereğince takip edilen damga vergisi,
özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı,
asılları ile bu alacaklara ödeme sürelerinin
bittiği tarihlerden bu kanunun yayımlandığı
tarihe kadar geçen süre için TEFE / ÜFE aylık
değişim oranları esas alınarak hesaplanacak
tutarın, kanunun Resmi Gazete'de yayımlandığı
tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar ve
kanunda belirtilen şekilde ödenmesi halinde, bu
alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme
zammı gibi fer'i alacakların tamamının
tahsilinden vazgeçilecektir.
Öte yandan, 30 / 11 / 2010 tarihine kadar (bu
tarih dahil) bitirilmiş özel nitelikteki
inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin olup
6111 Sayılı Kanun'un yayımlandığı tarihten önce
kurumca re'sen tahakkuk ettirilerek işverene
tebliğ edildiği halde 6111 Sayılı Kanun'un
yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş olan;
özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu
işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme,
araştırma veya tespitler sonucunda bulunan eksik
işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta
primi asılları ile bu alacaklara gecikme cezası
ve gecikme zammı hesaplanan sürenin başlangıç
tarihinden bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar
geçen süre için TEFE / ÜFE aylık değişim
oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın,
belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde bu
alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme
zammı gibi fer'i alacakların tamamının
tahsilinden vazgeçilecektir.
b) İdari para cezaları bakımından
31/12/2010 tarihine kadar (bu tarih dâhil)
işlenen fiillere ilişkin olup 6111 Sayılı
Kanun'un yayımlandığı tarihten önce kesinleştiği
halde 6111 Sayılı Kanun'un yayımlandığı tarih
itibarıyla ödenmemiş olan idari para cezası
asıllarının %50'si ile bu tutara ödeme
sürelerinin bittiği tarihlerden bu kanunun
yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için TEFE /
ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak
hesaplanacak tutarın, belirtilen süre ve şekilde
ödenmesi halinde idari para cezası asıllarının
kalan %50'si ile idari para cezasına uygulanan
gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer'i
alacaklarının tamamının tahsilinden
vazgeçilecektir.
c) Fer'i alacaklar bakımından
Yeniden yapılandırma kapsamına alınan
alacakların; asıllarının 6111 Sayılı Kanun'un
yayımlandığı tarihten önce ödenmiş olmasına
rağmen, fer'ilerinin bu kanunun yayımlandığı
tarih itibarıyla ödenmemiş olduğu durumlarda,
aslı ödenmiş fer'i alacağın %40'ının belirtilen
süre ve şekilde ödenmesi halinde kalan %60'ının
tahsilinden vazgeçilecektir.
2- Dava safhasında bulunan veya dava açma süresi
sona ermemiş idari para cezaları
31/12/2010 tarihine kadar (bu tarih dâhil)
işlenen fiillere ilişkin olup 6111 Sayılı
Kanun'un yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın
sonuna kadar tahakkuk ettiği halde dava
safhasında veya dava açma süresi sona ermemiş
olan idari para cezası asıllarının %25'i ile bu
tutara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden bu
kanunun yayımlandığı tarihe kadar geçen süre
için TEFE / ÜFE aylık değişim oranları esas
alınarak hesaplanacak tutarın bu kanunda
belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde,
idari para cezası asıllarının kalan %75'i ile
idari para cezasına uygulanan gecikme cezası ve
gecikme zammı gibi fer'i alacakların tamamının
tahsilinden vazgeçilecektir. (Bu kapsama giren
alacakların tahakkuk ettiği tarih itibarıyla iki
aylık başvuru süresinin on beş günden az kaldığı
hallerde, bu alacaklar için yapılacak başvuru
süresi tahakkuk tarihinden itibaren on beş gün
olarak uygulanacaktır.)
3- Ön değerlendirme, araştırma veya tespit
aşamasında olan eksik işçilik prim tutarları
30 / 11 / 2010 tarihine kadar (bu tarih dâhil)
bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale
konusu işlere ilişkin olup, 6111 Sayılı Kanun
hükümlerinden yararlanmak için kanunun yayım
tarihini izleyen ikinci ayın sonuna kadar
başvurulduğu halde bu sürenin sonuna kadar
kurumca re'sen tahakkuk ettirilerek işverene
tebliğ edilememiş olan ön değerlendirme,
araştırma veya tespit sonucunda bulunan eksik
işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta
primi asılları ile bu alacaklara gecikme cezası
ve gecikme zammı hesaplanan sürenin başlangıç
tarihinden bu kanunun yayımlandığı tarihe kadar
geçen süre için TEFE / ÜFE aylık değişim
oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, ilk
taksit bu kanuna göre hesaplanan tutarın
işverene tebliğ edildiği tarihi izleyen ikinci
aydan başlamak üzere, kanunda belirtilen süre ve
şekilde ödenmesi halinde, bu alacaklara
uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi
fer'i alacakların tamamının tahsilinden
vazgeçilecektir.
Öte yandan, kanunun yayımlandığı tarihi izleyen
ikinci ayın sonuna kadar re'sen tahakkuk
ettirilerek işverene tebliğ edilen eksik işçilik
tutarları üzerinden hesaplanan sigorta prim
tutarları, yukarıda "1-a" bölümünde belirtilen
bu kapsamdaki alacaklar için öngörülen süre ve
şekilde ödenecektir.
Dava açmama ve süresinde ödeme şartları
6111 Sayılı Kanun'un tahsilatın
hızlandırılmasına yönelik olan ve yukarıdaki
belirtilen hükümlerinden yararlanmak isteyen
borçluların, belirtilen şartların yanı sıra dava
açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve
kanun yollarına başvurmamaları şarttır.
Öte yandan, söz konusu hükümlerden yararlanmak
üzere başvuruda bulunan borçluların taksit ödeme
süresince tahakkuk eden sigorta primlerini çok
zor durum olmaksızın bir takvim yılında ikiden
fazla vadesinde ödememeleri ya da eksik
ödemeleri halinde, belirtilen madde hükümlerine
göre yapılandırılan borçlarına ilişkin kalan
taksitlerini ödeme imkanı bulunmamaktadır.
4- Sosyal güvenlik borç yapılandırma
anlaşmalarının ihyasına ilişkin hükümler
a)Kapsam
Sosyal Güvenlik Kurumu'na olan borçları 5510
sayılı Kanun'un geçici 24'üncü veya geçici
25'inci maddeleri uyarınca yeniden
yapılandırıldığı halde, taksit ödeme
yükümlülüklerini yerine getirmemiş olmaları
nedeniyle yeniden yapılandırma haklarını
kaybetmiş olanlardan,
· Yapılandırmaları on iki taksite kadar yapılmış
olanların, ödenmemiş taksit sayısı dörtten fazla
olmayanların;
· Yapılandırmaları yirmi dört taksite kadar
yapılmış olanların, ödenmemiş taksit sayısı
sekizden fazla olmayanların;
6111 Sayılı Kanun'un yayımlandığı tarihi izleyen
ikinci ayın sonuna kadar yazılı olarak
başvurmaları halinde, bozulmuş olan yeniden
yapılandırma anlaşmaları anılan kanun hükümleri
uyarınca yapılmış olan başvuru tarihi ve
taksitlendirme süresi dikkate alınarak ihya
edilecektir.
Öte yandan, 6111 Sayılı Kanun uyarınca yeniden
yapılandırma anlaşmaları ihya edilen
borçluların, yeniden yapılandırma anlaşmalarının
bozulduğu tarihten sonra 5510 sayılı Kanun'un
geçici 24'üncü ve geçici 25'inci maddeleri
kapsamına giren borçları için bu kanunun
yayımlandığı tarihe kadar yapmış oldukları
ödemeler, anılan yapılandırma kanunu hükümlerine
göre mahsup edilecektir.
b) Ödeme yükümlülükleri
İhya veya mahsup işlemleri sonucunda süresi
içinde ödenmediği veya eksik ödendiği anlaşılan
taksit tutarlarının tamamının, ödeme süresinin
sona erdiği tarihten ödemenin yapılacağı tarihe
kadar her ay için Hazine Müsteşarlığınca
açıklanacak bir önceki aya ait Türk Lirası
cinsinden iskontolu ihraç edilen devlet iç
borçlanma senetlerinin aylık ortalama faiz
oranına bir puan eklenmek suretiyle bulunacak
faiz oranının bileşik bazda uygulanması
sonucunda hesaplanacak faiz tutarıyla birlikte,
yapılan başvuru tarihini izleyen üçüncü ayın
sonuna kadar ödenmesi halinde ilgili kanunda
öngörülen yeniden yapılandırma hükümlerinden
yararlanılır. Belirtilen ödeme yükümlülüklerinin
söz konusu üç aylık süre içinde tam olarak
yerine getirilmemesi halinde yeniden
yapılandırma hakkı kaybedilir ve yapılandırma
işlemleri iptal edilir.
Bu kapsama giren alacakların yukarıda
belirtildiği şekilde tamamen ödenmemesi halinde,
ihya öncesi duruma dönülerek ödedikleri taksit
tutarları sosyal güvenlik mevzuatının ilgili
hükümlerine göre borçlarına mahsup edilir.
5510 sayılı Kanun'un geçici 24'üncü veya geçici
25'inci maddeleri kapsamına giren borçları
yeniden yapılandırılanlardan, yeniden
yapılandırma haklarını kaybetmiş olup kapsama
giren borçlarının tamamını sosyal güvenlik
mevzuatının ilgili hükümlerine göre ödemiş
olanlar hakkında bu madde hükümleri uygulanmaz.
Borçlarını kısmen ödemiş olup bu maddeden
yararlanmak için başvuranlara, daha önce ödemiş
oldukları tutarlar iade edilmez, yukarıda "4-a"
bölümündeki açıklamalar saklı kalmak kaydıyla
mahsup işlemi yapılmaz.
Dava açmama şartı
Sosyal güvenlik borç yapılandırma anlaşmalarının
ihyasına ilişkin hükümlerinden yararlanmak
isteyen borçluların, bu maddede belirtilen
şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış
davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına
başvurmamaları şarttır.
5- Sigortalılık süreleri durdurulanların ihya
prim borçları
Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile
tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışanlardan, mülga 2 / 9 / 1971 tarihli ve
1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer
Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu
Kanunu ve mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926
sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına
Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre
tescilleri yapıldığı halde prim borçları
nedeniyle ilgili kanunları uyarınca sigortalılık
süreleri durdurulmuş ve bu sigortalılık süreleri
bu kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ihya
edilmemiş olanların kendileri veya hak
sahipleri, bu sigortalılık sürelerinin ihyası
amacıyla 5510 sayılı Kanun'un geçici 17'nci
maddesinin ikinci fıkrasına istinaden 6111
Sayılı Kanun'un yayımlandığı tarihi izleyen
ikinci ayın sonuna kadar yapacakları yazılı
müracaatlarında, durdurulan bu sigortalılık
süreleri için ödeyecekleri prim tutarının,
sigortalılık süreleri durdurulmamış gibi
değerlendirilerek yukarıda "1-a" bölümünde
belirtilen hükümlere göre hesaplanmasını talep
edebilirler.
Bu şekilde hesaplanan prim borç tutarının tamamı
bu kanunun yayımlandığı tarihi izleyen beşinci
ayın sonuna kadar ödendiği takdirde, bu süreler
sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.
Belirtilen süre içinde hesaplanan borç tutarının
tamamının ödenmemesi halinde ihya işlemi geçerli
sayılmaz ve bu kapsamda ödenmiş olan tutarlar
ilgilinin bu madde kapsamı haricinde başkaca
prim borcunun bulunmaması kaydıyla faizsiz
olarak iade edilir.
Başvuru ve ödeme süresi ile şekli
6111 Sayılı Kanun hükümlerinden yararlanmak
isteyen borçluların;
a) Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci
ayın sonuna kadar ilgili idareye başvuruda
bulunmaları,
b) Sosyal Güvenlik Kurumu'na bağlı tahsil
dairelerine ödenecek tutarları, ilk taksiti
kanunun yayımlandığı tarihi izleyen dördüncü
aydan başlamak üzere, ikişer aylık dönemler
halinde azami onsekiz eşit taksitte ödemeleri
şarttır. (Ödenecek taksitlerin ödeme süresinin
son gününün resmi tatile rastlaması halinde süre
tatili izleyen ilk iş günü mesai saati sonunda
biter.)
· 6111 Sayılı Kanun hükümlerine göre hesaplanan
tutarın;
a) İlk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen
ödenmesi halinde, bu tutara kanunun yayımlandığı
tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için
herhangi bir faiz uygulanmaz.
b) Taksitle ödenmek istenmesi halinde,
borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, on
iki veya on sekiz eşit taksitte ödeme
seçeneklerinden birini tercih etmeleri şarttır.
Tercih edilen taksit süresinden daha uzun bir
sürede ödeme yapılamaz.
c) Taksitle yapılacak ödemelerde ilgili
maddelere göre belirlenen tutar;
1) Altı eşit taksit için (1.05),
2) Dokuz eşit taksit için (1.07),
3) Oniki eşit taksit için (1.10),
4) Onsekiz eşit taksit için (1.15),
katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit
sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık
dönemler halinde ödenecek taksit tutarı
hesaplanır.
Başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri
taksit süresine uygun ödeme planı verilir.
Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede
ödeme yapılması halinde ödenecek tutar ilgili
katsayıya göre düzeltilir.
Diğer hususlar
- 5510 sayılı Kanun kapsamından çıkarılan
işyerlerine ilişkin olup işyerine ait borcun
tamamının ödeme süresi 31 / 12 / 2010 veya
önceki bir tarihe ilişkin olduğu halde ödenmemiş
· Sigorta primi, işsizlik sigortası primi,
sosyal güvenlik destek primi ve idari para
cezası asılları toplamı 50 lirayı aşmayan
alacaklar ile tutarına bakılmaksızın bu
alacaklara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı
gibi fer'ilerinin ve
· Aslı ödenmiş olan fer'i alacaklardan tutarı
100 lirayı aşmayanların
tahsilinden vazgeçilecektir.
5510 Sayılı Kanun'un "Yersiz ödemelerin geri alınması"na ilişkin olan
96'ncı maddesinin (b) bendi kapsamında, Kurumun
hatalı işlemlerinden kaynaklanan yersiz
ödemelerin kuruma geri ödenmesinde kanuni faiz
uygulanmasına, durumun ilgiliye tebliğ
tarihinden itibaren üç aylık sürenin dolduğu
tarihten başlanmakta iken, 6111 Sayılı Kanun ile
söz konusu süre yirmi dört aya çıkarılmıştır.
- sigorta kapsamında isteğe bağlı sigorta
kapsamında ödeyecekleri primler 4/b yerine 4/a
sigortalık statüsüne alınmıştır.
ü 5510 sayılı Kanun'un 87'nci maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendi uyarınca primleri yılı
merkezi yönetim bütçesinden karşılanmak üzere
ilgili kamu idarelerince ödenmesi gereken aynı
kanunun 60'ıncı maddesinin birinci fıkrasının
(c) bendinde sayılan genel sağlık
sigortalılarına ilişkin genel sağlık sigortası
primleri ile 25 / 8 / 1999 tarihli ve 4447
sayılı Kanun'un 50'nci, geçici 7'nci ve geçici
9'uncu maddeleri uyarınca İşsizlik Sigortası
Fonu'ndan karşılanması gerekip de Türkiye İş
Kurumu tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu'na
ödenmemiş sigorta primlerinin, bu kanunun
yayımlandığı ayın sonuna kadar olan gecikme
cezası ve gecikme zamlarının tahsilinden
vazgeçilecektir.
- İşverenlerin ve üçüncü şahısların, 5510 sayılı
Kanun'un 14'üncü, 21'inci, 23'üncü, 39'uncu ve
76'ıncı maddeleri, 506 Sayılı Kanun'un mülga
10'uncu, 26'ncı, 27'nci ve 28'inci maddeleri,
1479 Sayılı Kanun'un mülga 63'üncü maddesi ve
5434 sayılı Kanun'un mülga 129'uncu maddesi
gereğince iş kazası ve meslek hastalığı,
malullük, adi malullük ve ölüm halleri ile genel
sağlık sigortalısına ve bunların bakmakla
yükümlü olduğu kişilere yönelik fiiller
nedeniyle ödemekle yükümlü bulundukları her
türlü borçları ile bu borçlara kanuni faiz
uygulanan sürenin başlangıcından bu Kanunun
yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için TEFE /
ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak
hesaplanacak tutarın, bu kanunda belirtilen süre
ve şekilde ödenmesi halinde bu borçlara
uygulanan kanuni faizin tahsilinden
vazgeçilecektir.
- Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından fazla veya
yersiz olarak ödendiği tespit edilen ve 17 / 7 /
1964 tarihli ve 506 sayılı, 2 / 9 / 1971 tarihli
ve 1479 sayılı, 17 / 10 / 1983 tarihli ve 2925
sayılı, 17 / 10 / 1983 tarihli ve 2926 sayılı, 8
/ 6 / 1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanunların
mülga hükümleri ve 5510 sayılı Kanun'un 96'ncı
maddesi gereğince tahsil edilmesi gereken gelir
ve aylıklara ilişkin borç asılları ile bu
borçlara kanuni faiz uygulanan sürenin
başlangıcından bu kanunun yayımlandığı tarihe
kadar geçen süre için TEFE / ÜFE aylık değişim
oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu
Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi
halinde bu borçlara uygulanan kanuni faizin
tahsilinden vazgeçilecektir.
- 5510 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi
kapsamındaki sigortalılık statüsünden
kaynaklanan prim borç yapılandırmalarında; bu
kanunun 19'uncu maddesinin birinci fıkrasındaki
hakları saklı kalmak üzere, bu kanuna göre
ödenmesi gereken taksitlerin, taksitlendirme
süresini (son taksiti) takip eden ayın sonu
aşılmamak kaydıyla ait oldukları yılın sonuna
kadar, gecikilen her ay ve kesri için 6183
sayılı Kanun'un 51'inci maddesine göre
belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak
geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi halinde bu
kanun hükümlerinden yararlanılır.
Akif AKARCA / Dr.Mehmet ŞAFAK / Dünya
akif.akarca@alfaymm.com |
