Vergi sigorta af tasarısında son durum

İSTANBUL - Torba Yasa kapsamında halen Meclis'te görüşmeleri süren vergi affı, krizde vergi ve cezaları biriken şirketlere nefes aldıracak.

Yasa özellikle zarar gösteren şirketlere ve ortakların şirkete borcu bulunan KOBİ'lere önemli avantajlar sağlıyor. Yasanın detaylarına ilişkin bilgi veren As/Nexia Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Tuğrul Özsüt ve As/Nexia Türkiye Ortağı Aysel Keleş yasanın tüm vergi cezalarına 6 ay ile 36 ay arasında değişen taksit imkanı sağladığını anlattı. Taksitlere 1.05-1.10 gibi katsayılar uygulanıyor. İki ayda bir ödenecek şekilde planlanan taksitlendirmede kredi kartı ile ilk kez ödeme imkanı tanınıyor. Yasanın yürürlüğe girmesinin ardından bankaların bu alanda özel avantajlar sağlaması bekleniyor. Taksitlerden yılda en fazla iki taksidi ödememe imkanı var. Mükellef, üç taksidini ödememesi halinde af kapsamından çıkarılıyor.

2 ay içinde başvuru yapılmalı

As/Nexia Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Tuğrul Özsüt, matrah artırımı ile pek çok şirketin vergi riskini ortadan kaldıracak yasanın çok önemli avantajlar sağladığını anlattı. Özsüt, yasa Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra 2 ay içinde başvuru yapılması gerektiğini vurguladı. Özsüt, bundan sonra maliyenin çapraz denetimler yapacağının altını çizerek, bundan sonraki döneme temiz bir sayfa ile başlamak açısından aftan yararlanılmasının önemli olduğunu belirtti.

As/Nexia Türkiye Ortağı Aysel Keleş de yasanın özellikle orta ölçekli firmalara 'temiz bir sayfa' açma imkanı sağladığını söyledi. Keleş, "Son dönemde bizim gibi bağımsız denetim, mali danışmanlık, yönetim danışmanlığı yapan firmalara orta ölçekli firmalardan da önemli bir talep söz konusu. KOBİ'lerin kurumsallaşmak için ciddi bir çaba içinde olduğunu görüyoruz. Bu yasa sonrası da pek çok şirket artık kurumsal bir yönetim sistemine geçecek" diye konuştu. Nexia halen 103 ülkede 600 ofisle hizmet veriyor. Şirketin global cirosu 2.2 milyar dolar seviyesinde. Nexia bünyesinde hizmet veren As/Nexia ise Türkiye'de 6 ilde 10 ofisle hizmet veriyor. Şirket Türkiye'de denetim, danışmanlık, uluslararası vergi denetimi, finansal analiz gibi konularda hizmet veriyor.
Kira gelirini hiç beyan etmemiş olanlar yaşadı

Kira geliri elde edenler bunu beyan etmek durumundalar. Bu beyanı yapmayanlara yasa af getiriyor. Belirlenen rakamı ödeyenler, geriye dönük vergi cezasından kurtulacak. As/Nexia, bu bildirimi yapanlara bundan sonra vergilerini düzenli olarak ödemelerini öneriyor. Bu af 2006-2009 yılları arasını kapsıyor. 2010 yılını kapsamıyor çünkü 2010'un vergisi 2011 Mart ayına kadar ödeniyor. 2006 öncesi ise zaman aşımına uğruyor.

Yani belirlenen rakamı ödeyen, vergi cezası riskinden kurtuluyor.

Peki ne kadar ödenecek? 2006 yılı için bin 910 lira matrah bildirilmesi gerekiyor. Bunun üzerinden yüzde 20 vergi ödendiğinde yaklaşık bin 732 TL ödenerek 4 yıllık vergi cezası riskini ortadan kaldırabilecek. Beyan etmiş ama vergisini ödememiş olanlar için de bir af söz konusu. Onlara hem bir taksitlendirme getiriliyor hem de vergi faizleri yüzde 30'lardan yüzde 8'ler seviyesine iniyor.

İşçi ücretlerini düşük gösteren firmalara af

Yasa, çalışanlarının maaşlarını olduğundan düşük gösteren şirketlere de af getiriyor. Bu şirketler matrahları artırarak ek bir vergi ödeyerek (yüzde 2-5 seviyelerinde) o yıllarla ilgili stopaj kesintileriyle ilgili herhangi bir incelemeye tabi tutulmaktan ve ceza almaktan kurtulacak.

Eğer şirketler bunu yapıyor ise 2010 ve takip eden yıllarda matrahlarını buna uygun vermek zorunda. As/Nexia uzmanları sigorta matrahlarının da bundan etkileneceğinin altını çizerek, bu noktada da gelecekte dikkatli olmaları gerektiğini belirtiyor. 2010 yılında da eksik verilen matrahları düzeltme imkanı getiriliyor. Faizler yüzde 30'lardan 7-8'lere düşürülüyor.

Zarar gösteren şirketler için büyük avantaj

Vergi riski olan firmalar matrah artırımı denilen, yani her yıl beyan ettikleri kazançlarını belli oranlarda artırarak ve bunun üzerinden gerekli vergiyi ödedikleri taktirde o yıllarla ilgili vergi riskleri ortadan kalkıyor. Zarar gösteren şirketler afla, kar eden şirketlerden daha avantajlı konumda. Zarar eden şirket belirlenen rakam üzerinden vergi ödeyerek cezadan kurtulacak. Bu rakam, vergisini düzenli ödeyenler için yüzde 15 olarak belirlenmiş. tümüyle zarar ettiyse 12 bin 999 lira 4 yıllık bir vergiyle kurumlar vergisi ceza riskini ortadan kaldırıyor.

Kar eden şirket ise vergisini matrah üzerinden ödeyecek. Ancak ona da cezada faizde düşüş getiriliyor. Ancak bazı şirketlerde matrah artırımı çok avantajlı gibi görünse de kanun zarar eden şirketlerin matrah artırımında bulunması halinde bu zararların sonraki yıllardaki kardan düşülmesinde, zararın yüzde 50'sini siliyor. As/Nexia uzmanları bu noktada Katma Değer Vergisi konusunda da matrah artırımının unutulmaması gerektiğinin altını çiziyor.

Vergi davası olanlara 'seyrine göre' af geliyor

Torba Yasa ile vergi davası olanların tümüne af getiriyor ancak davanın seyrine göre af oranında değişiklikler söz konusu. Bir vergi dairesine dava açtıysanız ve mahkemenin hiçbir kararı yoksa vergilerin yüzde 50'si kaldırılıyor, faizi yüzde 30'lardan yüzde 8'lere (TEFE oranı) düşürülüyor ve cezaların tamamı siliniyor. Tabii davadan vazgeçmek şartıyla... Eğer dava mahkemede şirket lehine sonuçlandıysa ancak üst mahkemeye gittiyse, o zaman da verginin yüzde 80'i kaldırılıyor. Gecikme faizi yine TEFE seviyesine çekiliyor. Eğer bir üst mahkemede dava kaybedildiyse vergi aslı alınıyor, faizi TEFE'ye çekiliyor.

Şirket ortaklarının şirkete borçları yüzde 5 vergi ödenip silinecek

Aile şirketlerinde patronların, özel ihtiyaçlarını karşılamak üzere şirket kasasından kullandığı paraya dair vergi borçlarına da af geliyor. Halen pek çok şirkette, patronun kasadan aldığı para, alacak olarak görünüyor. Bu alacak üzerinden bir vergi borcu oluşuyor. Özellikle orta ölçekli şirketler bu noktada doğan vergi ve KDV'den büyük bir sıkıntı yaşıyordu.

Gelen afla, ticari işlem olmaksızın ortağın kasadan kullandığı paranın beyan edilerek bu rakamın yüzde 5'i kadar vergi ödenmesi halinde, borcun şirket kayıtlarından kaldırılması imkanı sağlanıyor. Normalde şirketlerin, karını dağıtması gerekiyor. Bu kar dağıtımında da yüzde 15'lik bir vergi söz konusu. Bu af ile, patronlara kendi şirketlerine borçlarının yüzde 5'ini öderse, buradan doğacak vergi riski ortadan kalkmış olacak.

Gemicilere özel af getirildi

Yasayla yatırım teşvik belgesi alarak gemi inşa edip satanlar, ayrıca yatırım indirimi kullanarak vergi ödememiş olanlara kesilmiş olan vergi ve cezalar ortadan kaldırılıyor. Bu noktada çok ciddi vergi cezası alan tersaneler, afla büyük bir vergi cezası sıkıntısından kurtulacak. Yapılan vergi tarhiyatları tamamen ortadan kaldırılacak.

Trafik cezasını ödemeyen affa girdi

31.12.2010 tarihi itibariyle ödenmemiş tüm kamu borçları için düşük faizle ödeme imkânı getirildi. Bu gümrük, trafik cezalarını da kapsıyor. Belli bir tutarın altındaki cezalar ise tümüyle kaldırılıyor. 31.12.2010 öncesi her bir kabahat için 120 lira ceza tebliğ edilmeyecek, edilmiş olanların tahsilinden vazgeçilecek.

OSB'ler için af, yönetim inisiyatifinde

Yasa, organize sanayi bölgelerinin üyelerinin yönetime borçlarına da af kapsamına sokuyor. Ancak bazı organize sanayi bölgelerinin yöneticilerinin buna itirazı sonrası yasada ufak bir değişiklik yapıldı ve af, organize sanayi bölgesi yönetiminin inisiyatifine bırakıldı.

12 milyon kişi affa girecek

Türk Büro-Sen, Torba Yasa'ya eklenen Kamu Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması (Vergi Affı) ile yasal sorumluluklarını yerine getirmeyen vatandaşların ödemediği vergilerine, trafik cezalarına, hatta ve hatta naylon faturaya kadar 300 kalem af kapsamı içine alındığını, Torba Yasa ile yasalaştırılmak istenen aftan, 12 milyon kişinin yararlanmasının beklendiğini açıkladı.

Büro-Sen'in açıklamasına göre aftan yararlanacak 12 milyon vatandaşın, borçlarının toplamı, faizleriyle birlikte 120 milyar lira. Bu tutarın içindeki faizler, vergi harçları ve 120 lirayı geçmeyen borçlar silinecek, böylece devlet af kapsamında 70 milyon liralık alacağından vazgeçmiş olacak. Geriye kalan 50 milyar lira ise çeşitli oranlarda taksitlendirilerek, hazineye gelir olarak kalacak.

Özlem ERMİŞ BEYHAN/ Dünya / 01.02.2011