| |
| |
|
2010 vergi
cezaları |
|
| |
|
6 Ocak günü
yayınlanan makalede, 2010 yılı vergilerinin kısa
bir özeti yapılmıştı. Söz konusu makalede
belirtildiği üzere, 2010 yılında damga vergisi
ve harçlar %10, motorlu taşıtlar vergisi %3.3
artırılmıştı. Bunların dışındaki vergiler ise
kural olarak yeniden değerleme oranında, yani
%2.2 oranında artmıştı.
2010 yılında uygulanacak ceza tutarları
konusunda bir düzenleme yapılmadı. Genel
düzenlemeler kapsamında, ceza tutarları yeniden
değerleme oranında arttı. Yeni ceza tutarları
hesaplanırken, yeniden değerleme oranında
artırılan tutarların, yüzde 5'ine kadar olan
kesirleri dikkate alınmadığından, bazı ceza
tutarları değişmedi.
Aşağıda, 2010 yılında uygulanacak, özellikle
şirketler için önemli görülen bazı cezalar
özetlenecektir.
Fatura vermeme ve almamanın cezası
Fatura düzenlemek zorunda olanların,
vermedikleri faturada yazılması gereken tutarın
yüzde 10'u oranında ceza kesilmektedir. Fatura
düzenlenmesine karşılık, düzenlenen faturada
gerçek tutardan farklı tutara yer verilmesi
halinde kesilecek ceza, tutar farkı üzerinden
hesaplanacaktır.
2010 yılında düzenlenmesi gereken her bir fatura
için kesilecek ceza tutarı, faturada yazılı
tutara bakılmaksızın, 2009 yılında olduğu gibi
160 liradan az olamayacaktır.
Fatura düzenlememe fiili için var olan alt sınır
yanında, bir de üst sınır vardır. Bir yılda her
bir belge türü için ceza tutarı 77 bin liradan
fazla olamamaktadır. Bu tutar 2009 yılında 76
bin lira olarak uygulanmıştır.
Vergi Usul Kanunu, fatura vermeyenler ile almak
zorunda olmasına rağmen fatura almayanları aynı
ölçüde cezalandırıyor. Yukarıdaki cezalar fatura
almayanlar için de geçerli.
Gerçek kişi tüketiciler, Vergi Usul Kanunu'nda
fatura almak zorunda olanlar arasında sayılmış
değil. Buna rağmen, fatura almayanlara
uygulanacak cezaların düzenlendiği maddede,
fatura almayan tüketiciler için de özel
usulsüzlük cezası öngörülmüş. Bunlara kesilecek
ceza, yukarıda fatura almak zorunda olanlar için
ifade edilen cezanın beşte biri kadar,
dolayısıyla üst sınırı da faturada yazması
gereken tutardan bağımsız olarak 32 lira.
Yukarıda fatura vermeme veya almamanın cezası
özetlenmiş olmakla birlikte, benzer cezalar
fatura dışında verilmesi ve alınması gereken
diğer belgeler için de söz konusu. Bu çerçevede,
verilmesi gereken perakende satış fişini
vermeyenlere uygulanacak özel usulsüzlük
cezasının alt sınırı, verilmesi gereken her bir
perakende satış fişi için 160 lira. Bir yılda
kesilecek en fazla ceza tutarı ise 77 bin
liradır.
Bu arada, fatura düzenleme sınırını da
hatırlatmak gerekirse, 2009 yılında geçerli olan
670 liralık tutar, 2010 yılı için 680 lira
olmuştur.
Geç gelen faturalar nedeniyle doğacak riskler
Yüklenilen katma değer vergisinin indirim hakkı
vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı
aşılmamak şartıyla, ilgili belgelerin kanuni
defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde
kullanılabilmektedir.
Bu düzenleme nedeniyle, vergiyi doğuran olayın
2009 yılında olduğu işlemler için düzenlenen ve
geç gelmesi nedeniyle bu yılın defterlerine
kaydedilemeyen veya 2010 yılı tarihini taşıyan
faturalarda yer alan vergilerin indirimi mümkün
olmamaktadır. Ceza niteliğinde olmamakla
birlikte, daha ağır sonuçları olan bu duruma
dikkat edilmesinde yarar bulunduğunu tekrar
hatırlatmakta yarar görülmüştür.
Vergi levhası bulundurma veya asma zorunluluğuna
uyulmaması
Vergi levhası bulundurma veya asma zorunluluğuna
uymayanlara 2010 yılında kesilecek ceza, 2009
yılında olduğu gibi yine 160 lira.
Muhasebe standartlarına uyulmaması
Muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına
ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslar ile
muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının
üretilmesine ilişkin kural ve standartlara
uymayanlara 2010 yılında kesilecek ceza tutarı 3
bin 500 lira.
Verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya
ödenmemesi
Vergi ödevlerinin zamanında yapılmaması veya
eksik yapılması nedeniyle, verginin zamanında
tahakkuk ettirilmemesi halinde eksik tahakkuk
eden verginin bir katı tutarında vergi ziyaı
cezası kesilmektedir.
Vergi ziyaına; defter ve belgelerin yok
edilmesi, tahrif edilmesi veya gizlenmesi, hesap
ve muhasebe hilesi yapılması, sahte belge
düzenlemek veya kullanmak gibi nitelikli bazı
işlemler yapmak suretiyle neden olunması
halinde, hapis cezası yanında, kesilecek ceza
tahakkuk eden verginin üç katıdır.
Verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya
eksik tahakkuk ettirilmesi ya da tahakkuk
ettirilmesine rağmen zamanında ödenmemesi
halinde uygulanacak gecikme faizi ve gecikme
zammı oranı, 2010 yılı başı itibariyle aylık
yüzde 1.95'dir.
Usulsüzlük cezaları
Beyannamelerin verilmemesi, defter tutulmaması,
tutulan defterlerin noksan, usulsüz veya karışık
olması, istenen kayıt nizamına uyulmaması,
bildirimlerin zamanında yapılmaması, defterlerin
zamanında tasdik ettirilmemesi veya hiç tasdik
ettirilmemiş olması gibi suçlar için 2010
yılında kesilecek usulsüzlük cezaları aşağıdaki
tabloda yer almaktadır:
Birinci derece usulsüzlükler (TL) İkinci derece
usulsüzlükler (TL)
Sermaye şirketleri 90.00 50.00
Sermaye şirketleri dışında kalan birinci sınıf
tüccar ve serbest meslek erbabı 57.00 28.00
İkinci sınıf tüccarlar 28.00 14.00
Yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle
gelir vergisine tabi oranlar 14.00 7.70
Kazancı basit usulde tespit edilenler 7.70 3.50
Gelir vergisinden muaf esnaf 3.50 2.00
Usulsüzlük fiili re'sen takdiri de
gerektiriyorsa, tabloda gösterilen ceza
tutarları 2 kat olarak uygulanır
İstenen bilgilerin verilmemesi, defter ve
belgelerin ibraz edilmemesi, tahsilât ve
ödemelerin banka aracılığıyla ödenmemesi,
elektronik ortamda beyanname verilmemesi
İstenen bilgileri vermeyenler, yetkililerce
istenen defter, kayıt ve belgeleri ibraz
etmeyenler, tahsilât ve ödemelerini banka
aracılığıyla ödemeyenler, elektronik ortamda
beyanname vermeyenlere uygulanacak ceza
tutarları aşağıdaki tabloda yer almaktadır:
Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek
erbabı 1.000.00 TL
İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler
ile kazancı basit usulde tespit edilenler 500.00
TL
Yukarıda belirtilenler dışında kalanlar 250.00
TL
Tahsilât ve ödemelerini banka ve benzeri
kuruluşlar aracılığıyla yapmayan mükelleflerden
her birine, her bir işlem için yukarıda yer
verilen tutarlardan az olmamak üzere, işleme
konu tutarın %5'i oranında özel usulsüzlük
cezası kesilir.
Elektronik ortamda beyanname verilmesi
mecburiyetine uyulmaması halinde kesilmesi
gereken özel usulsüzlük cezası, beyannamenin
kanuni süresinin sonundan başlayarak elektronik
ortamda 15 gün içinde verilmesi halinde 1/4
oranında, bu sürenin dolmasını takip eden 15 gün
içinde verilmesi halinde ise yarısı oranında
uygulanır.
Değerli okurlar, bu yazıda 2010 cezalarının
ancak kısa bir özetine yer verilebilmiştir.
Yılın vergi ve ceza tutarları ile indirim,
istisna ve sınırlara ilişkin ayrıntılı bilgilere
www.vergiportali.com internet adresinden
ulaşabilirsiniz.
Recep BIYIK
recep.biyik@tr.pwc.com
Dünya / 13,01,2010 |
|
| |
|
|
|
|
|
