|
Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankasından:
ÇEK
DEFTERLERİNİN BASKI ŞEKLİNE,
BANKALARIN HAMİLE ÖDEMEKLE YÜKÜMLÜ
OLDUĞU MİKTAR İLE ÇEK DÜZENLEME VE
ÇEK HESABI AÇMA YASAĞI KARARLARININ
BİLDİRİLMESİNE VE DUYURULMASINA
İLİŞKİN TEBLİĞ (SAYI: 2010/2)
Amaç ve kapsam
MADDE 1 –
(1) Bu Tebliğin amacı;
a) Çek defterlerinin
baskı şekline ilişkin esasları,
b) Çekin karşılığının
tamamen veya kısmen bulunmaması
halinde muhatap bankanın hamile
ödemekle yükümlü olduğu miktarı,
c) Çek düzenleme ve çek
hesabı açma yasağı kararları ile bu
kararların ortadan kaldırılmasına
dair kararlara ilişkin bilgilerin
Adalet Bakanlığınca Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankasına
bildirilmesine ve Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankasınca bankalara
duyurulmasına ilişkin esas ve
usulleri,
düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 –
(1) Bu Tebliğ, 14/12/2009 tarihli ve
5941 sayılı Çek Kanununun 2, 3, 5, 6
ve geçici 1 inci maddelerine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Çek defterlerinin
baskı şekli
MADDE 3 –
(1) Çek defterleri bankalarca tacir
olan ve tacir olmayan kişilere
verilecek çekler ile hamiline
düzenlenecek çekler açıkça ayırt
edilebilecek şekilde aşağıda
belirtilen esaslara göre bastırılır.
a) Çek defterleri,
yapraklarının boyutları koçan hariç
eni 76 mm., boyu 166 mm. olmak üzere
ve çek tutar alanı sağ üst köşeye
gelecek şekilde bastırılır.
b) Çek yapraklarının
basımında CBS-1 standardında
manyetik kodlamaya imkan veren
kağıtlar kullanılmalı ve
kullanılacak kağıtlar organik
asitler, anorganik asitler,
alkaliler, klor bileşikleri ve
organik çözücüler ile tahrifata
karşı duyarlı olmalıdır.
c) Çek defterlerinin
her yaprağına, çek numarası, çek
hesap numarası, çek hesabının
bulunduğu banka şubesinin adı, çek
hesabı sahibi gerçek kişinin adı ve
soyadı, çek hesabı sahibi tüzel
kişinin adı, çek hesabı sahibi
gerçek veya tüzel kişinin Vergi
Kimlik Numarası ile tüzel kişi adına
çek düzenleyen kişinin adı ve
soyadının yazılmasına ve imzaya
imkan verecek ibareler konulur.
d) Tacir olan ve tacir
olmayan kişilere verilecek çekler
ile hamiline düzenlenecek çekleri
açıkça ayırt edebilmek amacıyla
aşağıda yer alan esaslar uygulanır.
1) Tacir çeklerinde
zemini lacivert (renk kodu: PANTONE
314 U) olan çerçeve içerisinde beyaz
renkte (negatif görüntü) ve büyük
harflerle “TACİR” ibaresi yer alır.
2) Hamiline düzenlenen
tacir çeklerinde zemini kırmızı
(renk kodu: PANTONE Warm Red U) olan
çerçeve içerisinde beyaz renkte
(negatif görüntü) ve büyük
harflerle, Hamiline ifadesi ikinci
satırda olmak üzere, “TACİR
HAMİLİNE” ibaresi yer alır. Ayrıca
bu tür çekler, lehtar ismi için
ayrılan kısımda “HAMİLİNE” ibaresi
yer alacak şekilde bastırılır.
3) Tacir olmayan kişi
çeklerinde zemini yeşil (renk kodu:
PANTONE 384 U) olan çerçeve
içerisinde beyaz renkte (negatif
görüntü) ve büyük harflerle “TACİR
OLMAYAN” ibaresi yer alır.
4) Hamiline düzenlenen
tacir olmayan kişi çeklerinde zemini
kahverengi (renk kodu: PANTONE 168
U) olan çerçeve içerisinde beyaz
renkte (negatif görüntü) ve büyük
harflerle, Hamiline ifadesi ikinci
satırda olmak üzere, “TACİR OLMAYAN
HAMİLİNE” ibaresi yer alır. Ayrıca
bu tür çekler, lehtar ismi için
ayrılan kısımda “HAMİLİNE” ibaresi
yer alacak şekilde bastırılır.
Bu bentte belirtilen
çerçeve, çek yaprağının üst kısmında
yer alır. Eni 6 mm., boyu 22 mm.
olması gereken çerçevenin içerisinde
yer alan ibarelerin yazı karakteri
Helvetica Bold, ölçüsü 7 punto
olacak şekilde bastırılır.
e) Çek yaprakları MICR-Manyetik
Mürekkepli Karakter Okuma (Magnetic
Ink Character Recognition) yöntemi
ile ve E-13B kodlama standardı
kullanılarak manyetik mürekkep ile
kodlanır. Çek yapraklarının alt
kısmında kodlama alanı için 16
mm.’lik boşluk bırakılır. Kodlama
alanının sağ ve sol köşelerinden
yatay olarak 7,937 mm., alt ve üst
kısmından da dikey olarak 6,35
mm.’lik boşluklar bırakılmak
suretiyle bulunan kodlama satırı
üzerine soldan itibaren çek
numarası, banka ve şube isimlerini
tanımlayan banka ve şube kodu, hesap
numarası ve çek tutarına ilişkin
bilgiler aşağıda gösterilen karakter
ve sembol sayıları dikkate alınarak
kodlanır.
Karakter Sembol
Kodlanacak Bilgi
Sayısı
Sayısı
Çek
numarası
7 2
Banka
kodu
3 1
Şube
Kodu
4 1
Hesap
Numarası
16 1
Tutar
11 1
Semboller, çekin sağ
kenarından başlayarak tutar, hesap
numarası, şube ve banka kodunun
başlangıcında, çek numarası kodunun
başlangıç ve bitiminde kullanılır.
Kodlama alanındaki her karakterin
uzunluğu 3,175 mm.dir.
Bankalar bu Tebliğ
esaslarına ve kodlamayı gösteren
Ek-1’de yer alan örneğe göre
bastırdıkları çek defterlerini,
tutar kodu dışındaki kodlarını
tamamladıktan sonra hesap
sahiplerine verirler.
f) (d) bendi hükümleri
saklı kalmak kaydıyla bankalarca çek
yaprakları istenilen renk ve desende
bastırılabilir. Üzerine amblem,
resim konulabilir.
g) Çek yaprakları
üzerine lehtar imzasının alınmasına
imkan verecek şekilde bir ibare
konulabileceği gibi, “yukarıda
imzası bulunan” ibaresi de
eklenebilir.
h) Çek defterlerinin
ihtiva edeceği çek yapraklarının
adedi, Kanunun 2 nci maddesi
çerçevesinde yapacakları
değerlendirme sonucu üstlenecekleri
riskler de dikkate alınarak
bankalarca tespit edilir.
i) Çeklerin basımında,
Çek Kanunu ile bu Tebliğde
belirtilen hususlarla birlikte,
çekin keşide yeri ve keşide tarihi
dahil, Türk Ticaret Kanununda yer
alan çekin şekline ilişkin diğer
unsurlar da göz önünde bulundurulur.
Bankanın sorumlu
olduğu miktar
MADDE 4 –
(1) Muhatap banka, ibraz eden
düzenleyici dışındaki hamile,
süresinde ibraz edilen her çek
yaprağı için;
a) Karşılığının hiç
bulunmaması halinde,
1) Çek bedeli altıyüz
Türk Lirası veya üzerinde ise
altıyüz Türk Lirası,
2) Çek bedeli altıyüz
Türk Lirasının altında ise çek
bedelini,
b) Karşılığının kısmen
bulunması halinde,
1) Çek bedeli altıyüz
Türk Lirası veya altında ise çek
bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi
karşılığı altıyüz Türk Lirasına
tamamlayacak bir miktarı,
2) Çek bedeli altıyüz
Türk Lirasının üzerinde ise çek
bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi
karşılığa ilave olarak altıyüz Türk
Lirasını
ödemekle yükümlüdür.
Çek düzenleme ve çek
hesabı açmaya ilişkin yasaklama ve
ortadan kaldırma kararlarının
bildirimi
MADDE 5 – (1)
Çek Kanununun 5 ve 6 ncı maddeleri
kapsamında verilen çek düzenleme ve
çek hesabı açma yasağı ile bu
yasağın kaldırılmasına ilişkin
kararlara ait bilgiler, güvenli
elektronik imza ile imzalandıktan
sonra Adalet Bakanlığı Ulusal Yargı
Ağı Bilişim Sistemi (UYAP)
aracılığıyla Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankası İdare Merkezine
elektronik ortamda haftalık olarak
bildirilir.
(2) Birinci fıkrada yer
alan mahkeme kararlarına ilişkin
bildirimlerde;
a) Kararın türü (çek
düzenleme ve çek hesabı açma yasağı
kararı/çek düzenleme ve çek hesabı
açma yasağının kaldırılması kararı),
b) Mahkeme adı,
c) Karar tarihi,
d) Karar numarası,
e) Kararın kesinleşme
tarihi,
f) Dosya numarası,
g) Yasaklılık süresi,
h) Çek yasaklısı;
- gerçek kişi ise
Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası,
adı ve soyadı, baba adı, anne adı,
doğum yeri, doğum tarihi, nüfusa
kayıtlı olduğu il/ilçe/mah./köy
bilgileri,
- tüzel kişi ise Vergi
Kimlik Numarası ve unvanı
yer alır.
(3) Birinci ve ikinci
fıkraya göre yapılacak bildirimlere
ilişkin esas ve usuller Adalet
Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankası arasında yapılacak
protokolle belirlenir.
(4) Birinci ve ikinci
fıkraya göre yapılacak bildirimlerde
yer alan bilgiler, Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankasınca bir
hafta içinde ilgili bankaların genel
müdürlüklerine elektronik ortamda
duyurulur.
Döviz çekleri
MADDE 6 –
(1) Bu Tebliğ hükümleri döviz
çekleri için de uygulanır.
GEÇİCİ MADDE 1 –
(1) Mahkemelerce verilmiş çek
düzenleme ve çek hesabı açmaya
ilişkin yasaklama ve ortadan
kaldırma kararlarından kesinleşme
tarihi 31/05/2010 tarihine kadar
olanlara ilişkin bilgiler mülga 3167
sayılı Kanun uyarınca çıkarılan
2003/1 sayılı Tebliğ esasları
çerçevesinde Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankasına bildirilmeye devam
olunur.
GEÇİCİ MADDE 2 –
(1) Bu Tebliğden önce yayımlanan
Tebliğlere göre bastırılan çeklerden
ötürü muhatap banka, süresinde ibraz
edilen çekin karşılığının
bulunmaması halinde her çek yaprağı
için beşyüz Türk Lirasına kadar ve
kısmen karşılığının bulunması
halinde ise bu miktarı her çek
yaprağı için beşyüz Türk Lirasına
tamamlayacak biçimde ödeme yapmakla
yükümlüdür.
Yürürlük
MADDE 7 –
(1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 8 –
(1) Bu Tebliğ hükümlerini Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı
yürütür.
Ek: 1 Çek Yaprağı Örneği |
