|
28 Eylül 2008 PAZAR |
Resmî Gazete |
Sayı : 27011 |
Sosyal
Güvenlik Kurumundan:
İŞ
KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI SİGORTASI BAKIMINDAN
İŞVERENİN, ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN VE SİGORTALILARIN
SORUMLULUĞU İLE PEŞİN SERMAYE DEĞERLERİNİN
HESAPLANMASIYLA İLGİLİ İŞLEMLER HAKKINDA TEBLİĞ
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Tebliğin amacı, 31/5/2006
tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanununun iş kazası ve meslek hastalığı
sigortası hükümleriyle getirilen işveren, üçüncü
şahıslar ve sigortalıların sorumluluğu ile peşin sermaye
değerlerinin hesaplanmasına ilişkin usul ve esasları
belirlemek ve düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Tebliğ, 5510 sayılı
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b)
bentleri kapsamında sigortalı olanların iş kazası ve
meslek hastalığı sigortası yönünden kendilerinin,
işverenlerinin ve üçüncü şahısların sorumluluğu ile
peşin sermaye değerlerinin hesaplanmasına ilişkin usul
ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3
– (1) Bu Tebliğ, 5510 Kanunun 21, 22 ve 23 üncü maddesi
hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4
–
(1) Bu Tebliğin uygulanmasında;
a)
Gelir: İş kazası veya meslek hastalığı halinde
sigortalıya veya sigortalının ölümü halinde hak
sahiplerine, yapılan sürekli ödemeyi,
b)
İşveren: Sigortalı
sayılan kişileri çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler
ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları,
c) İşyeri: Sigortalı
sayılanların maddî olan ve olmayan unsurları ile
birlikte işlerini yaptıkları yerler ile bu yerlerde
üretilen mal veya verilen hizmet ile nitelik yönünden
bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen
yerler ile bağlı yerler, dinlenme, çocuk emzirme, yemek,
uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden veya meslek
eğitimi yerleri, avlu ve büro gibi diğer eklentiler ile
araçları,
ç)
Kanun:
31/5/2006
tarihli ve 5510
sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanununu,
d)
Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumunu,
e)
Peşin
sermaye değeri: Kurumca, bu Kanunun ilgili maddelerinde
belirtilen giderlerin yaş, kesilme ihtimali ve Kurumca
belirlenecek iskonto oranı
dikkate alınarak hesaplanan tutarı,
ifade
eder.
İşverenin sorumluluğu
MADDE 5
– (1)
İş kazası veya meslek
hastalığının, işverenin kastı veya sigortalıların
sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir
hareketi sonucu meydana gelmesi durumunda, işveren
Kuruma karşı sorumlu hale gelir.
(2) Kasıt; iş kazası veya meslek
hastalığına işverenin bilerek ve isteyerek, hukuka
aykırı eylemiyle neden olması halidir. Zarara neden olan
eylemin bilinçli olarak yapılması kasıt için yeterli
olup, sonuçlarının istenip istenmemesi kastı ortadan
kaldırmaz.
(3) İşverenin eylemi hukuka aykırı
olmamakla birlikte, yaptığı hareketin hukuka aykırı
sonuç doğurabileceğini bilmesi, ihmali veya ağır ihmali
Kuruma karşı sorumluluğunu kaldırmaz.
(4) İş kazası veya
meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların
sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir
hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya
veya hak sahiplerine Kanun gereğince yapılan veya
ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin
başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı,
sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden
isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere,
Kurumca işverene ödettirilir.
(5) İşverenin sorumluluğunun tespitinde
kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır. Kaçınılmazlık,
olayın meydana geldiği tarihte geçerli bilimsel ve
teknik kurallar gereğince alınacak tüm önlemlere rağmen
iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesi
durumudur. İşveren alınması gerekli bir önlemi almamış
ise olayın
kaçınılmazlığından söz edilemez.
(6) İş kazasının, Kanunun 13 üncü maddesinin
ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sürede işveren
tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim
tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek
geçici iş göremezlik ödeneği, Kurumca
işverenden
tahsil edilir.
(7) Meslek hastalığının, Kanunun 14
üncü maddesinde belirtilen sürede işveren veya Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi
kapsamındaki sigortalıların kendilerince Kuruma
bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen
süre için Kurumca bu durum için yapılmış masraflar ile
ödenmişse geçici iş göremezlik ödenekleri kendilerine
rücu edilir.
Süresinde bildirilmeyen sigortalılıktan doğan sorumluluk
MADDE
6 –
(1) Sigortalı çalıştırmaya başlandığının süresi içinde
sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirilmemesi
halinde, bildirgenin sonradan verildiği veya sigortalı
çalıştırıldığının Kurumca tespit edildiği tarihten önce
meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı halleri
sonucu ilgililerin gelir ve ödenekleri Kurumca ödenir.
Bu durumda, Kurumca yapılan ve ileride yapılması gerekli
bulunan her türlü masrafların tutarı ile gelir
bağlanırsa bu gelirin başladığı tarihteki ilk peşin
sermaye değeri tutarı, Kanunun 21 inci maddesinin
birinci fıkrasındaki sorumluluk halleri aranmaksızın,
işverene ayrıca ödettirilir.
(2)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b)
bendi kapsamında sigortalı olduğu halde, 8 inci maddenin
üçüncü fıkrasında belirtilen süre içerisinde bildirimde
bulunmayanlara, bildirimde bulunulmayan sürede meydana
gelen iş kazası ve meslek hastalığı sonucu ilgililerin
gelir ve ödenekleri Kurumca ödenmez.
(3) Sigortalının bildirilmesi gereken
yasal süre içerisinde meydana gelen iş kazalarında,
Kanunun 23 üncü madde hükmü uygulanmaz.
Üçüncü kişilerin sorumluluğu
MADDE 7 –
(1)
İş kazası veya meslek hastalığı,
üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmişse,
sigortalıya ve hak sahiplerine yapılan veya ileride
yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin
başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı,
zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa
bunları çalıştıranlara rücu
edilir.
(2) İş kazası veya meslek hastalığı, kamu görevlileri,
er ve erbaşlar ile kamu idareleri tarafından
görevlendirilen diğer kişilerin vazifelerinin gereği
olarak yaptıkları fiiller sonucu meydana gelmiş ise, bu
fiillerden dolayı haklarında kesinleşmiş
mahkumiyet kararı bulunanlar
hariç olmak üzere, sigortalı veya hak sahiplerine
yapılan ödemeler veya bağlanan gelirler için kurumuna
veya ilgililere rücu
edilmez.
(3)
İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölümlerde, Kanun
uyarınca hak sahiplerine bağlanacak gelir ve verilecek
ödenekler için, iş kazası veya meslek hastalığının
meydana gelmesinde kusuru bulunan hak sahiplerine veya
iş kazası sonucu ölen kusurlu sigortalının hak
sahiplerine, Kurumca rücu
edilmez.
Sürekli iş göremezlik gelirinin bağlanması yönünden
sigortalıların sorumluluğu
MADDE 8 –
(1)
Sigortalının iş kazasına veya
meslek hastalığına uğraması, tedavi süresinin uzaması
veya iş göremezliğinin artması hallerinde sürekli iş
göremezlik geliri;
a) Ceza sorumluluğu
olmayanlar ile kabul edilebilir mazereti olanlar hariç
olmak üzere, sigortalının iş kazası veya meslek
hastalığı nedeniyle tedavisini yapan hekim tarafından
bildirilen tedbirlere ve yapılan tavsiyelere uymaması
nedeniyle tedavi süresi uzamış, sürekli iş göremezlik
derecesi artmış veya malul kalmış yahut maluliyet oranı
artmış ise, bu hususların hekim raporu ile tespit ve
belgelendirilmesi halinde, uzayan tedavi süresi veya
artan iş göremezlik oranı esas alınarak dörtte birine
kadarı Kurumca eksiltilerek,
b)
Ceza sorumluluğu
olmayanlar hariç, ağır kusuru yüzünden iş kazasına
uğrayan veya meslek hastalığına tutulan sigortalının,
mahkeme kararı, denetim, soruşturma ve kontrol
raporları, ünite kararı, hekim raporu, kamu kurum ve
kuruluşlarının görevleri gereği düzenlediği tutanak veya
belgelerde belirlenen kusur derecesinin üçte biri
oranında Kurumca eksiltilerek, ancak kusur derecesinin
bilgi ve belgelerde yer almaması halinde yüzde beş
oranında Kurumca eksiltilerek,
c)
Mahkeme kararı, denetim, soruşturma ve kontrol
raporları, ünite kararı, hekim raporu, kamu kurum ve
kuruluşlarının görevleri gereği düzenlediği tutanaklar
veya belgelerde kasti bir hareketi yüzünden iş kazasına
uğradığı saptanan, meslek hastalığına tutulan veya
Kurumun yazılı bildirimine rağmen teklif edilen tedaviyi
kabul etmeyen sigortalıya, yarısı tutarında,
ödenir.
(2) Yukarıdaki fıkranın
(b) bendinin uygulanmasında; sigortalının, iş sağlığı ve
güvenliği ile ilgili kurallara uymaması, tehlikeli
olduğu veya hastalığa sebep olacağı bilinen bir hareketi
yapması, yetkili kimseler tarafından verilen emirlere
aykırı hareket etmesi, açıkça izne dayanmadığı gibi
hiçbir gereği veya yararı bulunmayan bir işi bilerek
yapması ve yapılması gerekli bir hareketi savsaması,
ağır kusuruna esas tutulur.
Peşin sermaye değeri tabloları
ve peşin sermaye
değerinin
hesabı
MADDE 9 –
(1)
Kurumca, bu maddenin ikinci
fıkrasında belirtilen giderlerin; yaş, kesilme veya
yeniden bağlanma yada hak
sahipliği nedeniyle sonradan gelir veya aylık bağlanma
ihtimalleri ve yüzde beş iskonto
oranı dikkate alınarak hesaplanacak tutarı tespit etmek
amacıyla peşin sermaye değeri tabloları hazırlanmış
olup, bu Tebliğ ekinde yer almıştır. Hazırlanan tablolar
demografik ve ekonomik değişiklikler nedeniyle Kurumca
gerekli görülen hallerde güncellenir. İlk peşin sermaye
değeri, gelir veya aylığın başlangıç tarihinde
yürürlükte olan peşin sermaye değeri tablolarına göre
belirlenir.
(2)
Kurumca hazırlanan ve Tebliğ ekinde yer alan peşin
sermaye değeri tabloları;
a)
Kanunun 21 inci maddesi hükmüne göre, iş kazası ve
meslek hastalığı halinde sigortalıya veya hak
sahiplerine ileride yapılması gereken ödemeler ile
bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye
değeri,
b)
Kanunun 23 üncü maddesi hükmüne göre, iş kazası ve
meslek hastalığı halinde sigortalıya veya hak
sahiplerine bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk
peşin sermaye değeri,
c)
Kanunun 39 uncu maddesi hükmüne göre, malullük ve ölüm
hallerinde sigortalıya veya hak sahiplerine bağlanacak
aylığın başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri,
hesabında kullanılır.
(3)
Peşin sermaye değerlerinin hesabında, sigortalıların
veya hak sahiplerinin gelire giriş tarihindeki yaşları
esas alınır. Yaş hesabında altı aydan küçük yıl
kesirleri dikkate alınmaz. Altı ay ve daha fazla yıl
kesirleri tam yıl sayılır.
(4)
Peşin sermaye değeri, sigortalı veya hak sahibinin gelir
başlangıç tarihindeki aylık gelirinin 12 katının yaş
karşılığı olarak peşin sermaye değeri tablolarındaki
değerle çarpımı sonucu bulunan rakamın 100’e bölünmesi
suretiyle hesaplanır.
(5)
Bu Tebliğ ekinde yer alan peşin değer tablolarından;
a) İş
kazası sonucu ölen kadın sigortalının hak sahibi eşine
ölüm geliri bağlanması işleminde Ek 1 de yer alan tablo,
b) İş
kazası sonucu ölen sigortalının ana ya da babasına ölüm
geliri bağlanması işleminde Ek 2 de yer alan tablo,
c) İş
kazası sonucu ölen sigortalının kız ya da erkek
çocuklarına ölüm geliri bağlanması işleminde Ek 3 de yer
alan tablo,
ç) İş
kazası geçirip, kaza sonrası hayatta kalan kadın
sigortalı için gelir bağlanması işleminde Ek 4 de yer
alan tablo,
d) İş
kazası sonucu ölen erkek sigortalının hak sahibi eşine
ölüm geliri bağlanması işleminde Ek 5 de yer alan tablo,
e) İş
kazası geçirip, kaza sonrası hayatta kalan erkek
sigortalı için gelir bağlanması işleminde Ek 6 da yer
alan tablo,
kullanılır.
(6)Kanunun 39 uncu maddesi hükmüne göre,
a)
Malullük hallerinde hesaplanacak peşin değerlerde kadın
sigortalılar için bu Tebliğin Ek (4) numaralı, erkek
sigortalılar için Ek (6) numaralı,
b)
Ölüm hallerinde hak sahibi eşler için bu Tebliğin Ek (1)
ve Ek (5), ana baba ve çocuklar için ise Ek (2) ve Ek
(3) numaralı,
ekinde
yer alan peşin değer tabloları kullanılır.
Rücu
davalarına esas tutarın hesabı
MADDE 10 –
(1)
İşveren veya üçüncü şahıslar
aleyhine açılacak rücuan
tazminat davalarına konu olabilecek tutar, sigortalı ve
hak sahiplerine bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk
peşin sermaye değerine, Kurumca, Kanun gereğince yapılan
veya ileride yapılması gereken diğer ödemeler eklenerek
hesaplanır.
(2)
İşveren, rücuan tazminat
davalarına konu olan, bağlanacak ilk peşin sermaye
değerli gelirlerin tamamından kusur oranı kadar
sorumludur.
(3) Üçüncü bir kişinin
kusuru nedeniyle meydana gelen iş kazası veya meslek
hastalığı olaylarında zarara sebep olan üçüncü kişiler
ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlar, sigortalıya
ve hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması
gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı
tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamının yarısından
kusur oranları kadar sorumludur.
Yürürlük
MADDE
11-
(1)
Bu Tebliğ 2008 yılı Ekim
ayı başında yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12
– (1) Bu Tebliğ hükümlerini Sosyal Güvenlik Kurumu
Başkanı yürütür.
Ekleri İçin Tıklayınız |
