|
Yurt dışında çalışanlara yenilik
Yurt dışında iş yapan
işverenlerimizin götürdükleri işçilerin durumunda
506 sayılı SSK ve 5510 sayılı SSGSS Kanunu sonrası
özellikle ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi
olmayan ülkelerde çalıştırılanlarda büyük
değişiklikler oldu.
Topluluk sigortası kalktı
ÜLKEMİZLE sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan
ülkelerde iş üstlenen Türk işverenlerin
çalıştırdıkları işçilerin sosyal güvenlikleri 1 Ekim
öncesi SSK’da topluluk sigortası veya isteğe bağlı
sigorta hükümlerine göre sağlanıyordu. İşçilerin
öncelikle herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna
zorunlu ya da isteğe bağlı sigortalı olmamaları
gerekiyordu.
Bu şekilde çalışanlar için yurt dışında iş üstlenen
işverenle SSK arasında malullük, yaşlılık ve ölüm
sigortalarını kapsayan uzun vadeli sigorta
kollarının uygulanmasına yönelik bir tip sözleşme
imzalanıyordu. Topluluk sigortasına tabi
çalıştırılan işçilerin yüzde 25 oranındaki uzun
vadeli sigorta kolları primleri işverenlerince takip
eden ayın sonuna kadar SSK’ya ödeniyordu. Burada iş
göremezlik gelirinden faydalanamıyorlardı.
Kısa vadeli sigorta geldi
1 Ekim sonrası kısa vadeli sigorta kolları genel
olarak 5510 sayılı SSGSS Kanununun 4/a(eski SSK) ve
4/b (eski Bağ-Kur) md. kapsamında sigortalı
sayılanlar ile aynı Kanunun 5. md.de sayılanlara
uygulanıyor, kanunun 4/c (eski Emekli Sandığı) md.
kapsamındakiler hakkında uygulanmıyor.
Bundan böyle ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi
olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce götürülen
işçiler Kanunun 4/a md. kapsamında sigortalı
sayılacaklar ve kısa vadeli sigorta kolları ile
genel sağlık sigortası hükümleri uygulanacak. Kısa
vadeli sigorta kolları prim oranı yapılan işin
tehlike ağırlığına göre yüzde 1 ilâ yüzde 6.5
arasında olup bu primler ve yüzde 12.5 oranındaki
genel sağlık sigortası priminin tamamı işveren
tarafından karşılanacak. İş kollarının hangi tehlike
sınıfına girdiği, sınıf ve derecesine ait prim
oranları ve derecelerin belirlenmesine ilişkin
tarife 22.09.2008 tarih ve 2008/14173 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlendi.
www.muhasebenet.net
Eski sistemde sosyal güvenlik sözleşmesi
imzalanmamış ülkelerde çalışan işçilerin yurt
dışında iş kazası veya meslek hastalığına maruz
kalmaları halinde haklarında kısa vadeli sigorta
kolları uygulanmıyor ve işçiler iş göremezlik geliri
alamıyordu. Artık kısa vadeli sigorta hükümleri
uygulanacağından bu haklardan da
yararlanabilecekler.
İsteğe bağlı sigorta kolaylaştı
ESKİDEN yurt dışına götürülen işçilerden isteyenler
isteğe bağlı sigortalı olarak da devam edebiliyordu,
şimdi de mümkün. Ancak 1080 gün sigortalılık süresi
kalktı. Yeni durumda Türkiye’de ikamet şartı ile
zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde
çalışmamak veya sigortalı çalışmakla birlikte ay
içerisinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün
çalışmamak şartları aranmaksızın isteğe bağlı
sigorta hükümleri uygulanacak. Bunların genel sağlık
sigortası primleri işverenleri tarafından ödeneceği
için sadece yüzde 20 oranında malûllük, yaşlılık ve
ölüm sigortaları primi ödeyecekler. İsteğe bağlı
sigortalılar artık sağlık hizmetlerinden
yararlanabilecek.
Yeni sistemde 4/a (SSK) sigortalılarının emeklilik
için prim süresi 7200 gün, 4/b (Bağ-Kur)
sigortalıları için 9000 gün oldu. Bu yüzden isteğe
bağlı sigortalıların 1800 gün daha fazla çalışması
gerekecek.
Bu durumdakiler yeni dönemde iş kazası veya meslek
hastalığı gibi durumlarda iş göremezlik gelirine
kavuşacaklar ve isteğe bağlı sigortalı olarak genel
sağlık sigortalısı olacak. Ancak bu süreler topluluk
sigortası gibi emeklilikte sayılmayacak. Asıl önemli
olan uygulamanın ne göstereceği ise zamanla belli
olacak.
ARİF ŞİMŞEK
arif.simsek@tercuman.com.tr
31.12.2008 |
