Taslakta ortalama
FAVÖK (faiz amortisman ve vergi öncesi
kar) oranları, asgari gayri safi satış
hasılatı, gelir ve gider bildirimi ile
basit usulde asgari kazanç
müesseselerine yer veriliyor.
Kurumlar
vergisinde kullanılan “İkili Kişilerle
Yapılan İşlemler, Kontrol Edilen Yabancı
Kurum Kazançları, İkili Kişilerden Elde
Edilen Gelirler, Emsal Kira Bedeli” de
gelir vergisinin güvenlik müesseseleri
arasına alınıyor.
Taslağa göre, vergi güvenlik
müesseseleri şu şekilde işleyecek:
ORTALAMA
FAVÖK ORANLARI
Girişim
kazançlarındaki vergi güvenliği için
kullanılacak.
Maliye
Bakanlığı, her yıl Ekim ayının sonuna
kadar, o yılın ilk 9 aylık dönemi içinde
beyan edilmiş ticari kazançlara ve kurum
kazançlarına ilişkin yıllık beyanname
verilerinden hareket ederek, bölgeler ve
iş kolları itibariyle ortalama faiz
amortisman ve vergi öncesi kar (FAVÖK)
oranlarını tespit ve ilan edecek.
FAVÖK oranı,
kendi bölge iş kolunun ortalamasına
nazaran yüzde 30'dan daha fazla düşüklük
gösteren mükellefler, dilerlerse o yıl
içinde beyan ettikleri ticari
kazançlarını, ortalama FAVÖK oranlarının
ilan edildiği ayı izleyen birinci ayın
sonuna kadar verecekleri bir düzeltme
beyannamesi vasıtasıyla, bu oranı
sağlayacak şekilde düzeltebilecek.
Verilecek
düzeltme beyannamesi neticesinde ilave
vergi matrahı oluşması halinde, bu
matrah artırımı için vergi ziyaı cezası
uygulanmayacak ve gecikme faizi
hesaplanmayacak.
Düzeltme
talebinde bulunmayan mükellefler için
de, vergi inceleme elemanlarınca
düzenlenmiş inceleme raporlarına
dayanmadan, doğrudan doğruya ortalama
FAVÖK oranlarına göre ilave matrah veya
vergi tespit edilemeyecek.
İlan edilmiş
ortalama FAVÖK oranlarına dayanılarak,
yasal kayıtlara göre hesaplanan ya da
beyan edilen vergi matrahları
azaltılamayacak, zararlar da
artırılamayacak.
ASGARİ GAYRİ
SAFİ SATIŞ HASILATI
Bu yöntem
girişim kazançlarında vergi güvenliğinin
aracı olacak.
Otel, motel,
tatil köyü, pansiyon, bar, pavyon,
diskotek, gazino, lokanta, kahvehane,
kır bahçesi, plaj, hamam, kuaför salonu,
erkek berberi, güzellik salonları,
tamirhaneler ve emsali hizmet işletme
sahiplerinin ve her nevi taşıma işiyle
uğraşanların gösterdikleri gayrisafi
hasılat, yoklama yapmaya yetkili
olanlarca yıl içinde yapılan fiili
tespitler esas alınarak hesaplanacak
asgari gayrisafi hasılata göre yüzde
10'dan daha düşük olduğu taktirde, bu
şekilde bulunan tutarların tamamı ilgili
dönem gayrisafi hasılatı kabul edilecek.
Vergi tarhiyatında da bu bedel esas
alınacak.
Bu maddeye göre
yapılacak tarhiyatlarda, yoklamaya
yetkili olanlarca bir takvim yılının her
3 aylık dönemi için en az 3 kez hasılat
tespiti yapılmış olması, bu tespitler
arasında da tatil günleri dahil en az 20
gün bulunması zorunlu olacak.
Belirlenen
hüküm çerçevesinde tarhiyat
yapılabilmesi için bulunacak farkın 5
bin YTL'yi aşması ve bu farklılık
nedeniyle mükelleften açıklama
istenmesine rağmen, mükellefin süresi
içinde açıklama yapmamış olması veya
yaptığı açıklamanın yeterli görülmemesi
gerekecek.
Mükellefler nezdinde gerçekleştirilen
vergi incelemeleri sonucunda asgari
gayrisafi satış hasılatlarına göre
hesaplanan gayri safi kazançları aşan
tutarlarda kazanç elde edildiğinin
tespiti halinde de, asgari gayri safi
satış hasılatının varlığı, incelemeyle
tespit edilen tutarlara göre vergi
tarhına engel teşkil etmeyecek.
GELİR VE
GİDER BİLDİRİMİ
Gelir ve
gider bildirimleri ile de harcama
fazlası kontrol edilecek.
Bir takvim yılı
içindeki harcamaların toplamı, aynı
takvim yılına ilişkin olarak beyan
edilen safi gelirler ile beyanname
verilmesine ya da verilen beyannameye
dahil edilmesine gerek bulunmayan
gelirlerin net tutarları toplamını yüzde
10 ve daha fazla oranda aşan Türkiye'de
yerleşik gerçek kişiler, Gelir İdaresi
Başkanlığının veya vergi incelemesine
yetkili olanların yazılı talebi üzerine,
1 ay içerisinde söz konusu harcamaların
gerçekleştiği takvim yılına ilişkin
gelir bildiriminde bulunacak.
Bu bildirimde,
yıllık beyanname verilmesine ya da
verilecek beyannamelerde gösterilmesine
gerek bulunmayan gelir unsurları da
dahil olmak üzere, ilgili dönemde
edinilen bütün gelirler belirtilecek.
Gelir
bildirimine, ilgili dönem harcamalarının
nev'i ve tutarlarını gösteren bir de
gider bildirimi eklenecek.
Gelir İdaresi
Başkanlığı ya da vergi inceleme
elemanlarınca yapılan talep yazısında,
gelir bildiriminde bulunması istenen
gerçek kişilerin varsa ilgili yıla ait
yıllık gelir vergisi beyannamesi ile
bildirdikleri gelirlerine, yıllık
beyanname ile bildirmesine gerek
olmayıp, vergi sorumlularınca Gelir
İdaresi Başkanlığının ilgili birimlerine
usulüne uygun bildirdikleri gelirlerine
ve bu gelirlere nazaran yüzde 10'u aşan
oranda fazlalık gösteren harcamalar
toplamının içeriğine ilişkin tespitlerin
de açıkça gösterilmesi gerekecek.
Bildirimde
bulunma süresi içinde, talep yazısında
yer alması gereken gelir bilgilerinin
veya belirtilen harcamaların eksikliğini
ya da yanlışlığını belgeleyerek, mevcut
bilgilere göre harcama fazlalığı
olmadığını ispat eden kimseler, gelir ve
gider bildiriminde bulunmaya mecbur
edilemeyecek.
HARCAMALARIN
İÇERİĞİ
Harcamalar, bir
gerçek kişinin bir takvim yılı içinde
kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu
kişinin bir takvim yılı içindeki eğitim,
sağlık,
temizlik, gıda, giyim, barınma, eğlence,
tatil amaçlı seyahatler gibi cari
tüketimleri ile ev eşyası, elektrikli
veya elektronik eşya ve sair dayanıklı
tüketim malı alımları için sarf ettiği
ya da kara, deniz ve hava taşıtları,
değerli taş ve mücevher, antika, yüksek
değerli sanat eserleri ve benzeri servet
unsurlarının edinimi için kullandığı
kaynakların ve başka kişilere ödünç
verdiği ya da aktardığı paraların
toplamından oluşacak.
Bu kapsamda
yıllık gelir ve gider bildiriminde
bulunan gerçek kişilerin ilgili yıla ait
gelirleri toplamı ile gider bildirimde
yer alan harcamalarının toplamı
kıyaslanacak ve yüzde 10'u aşan oranda
harcama fazlalığının saptanması
durumunda, gider bildirimindeki
harcamaların tamamının kaynağını
kendisinden açıklaması istenecek.
Mükellefler,
harcama fazlasını vergiden istisna
edilmiş ya da yıllık beyannameye dahil
edilmesine lüzum bulunmayan gelirlerle
açıklayabilecekleri gibi, harcamanın
yapıldığı yılda elde edildiği halde,
vergi ve beyan dışı bırakılmış gelirleri
ile de izah edebilecek.
Harcama fazlalığını açıklamada
kullanılan nakdi kaynaklar varsa,
bunların varlığı ve harcamalar için sarf
edilebilir oldukları banka kayıtları ile
belgelendirilmedikçe veya teyit
edilmedikçe dikkate alınmayacak.
Açıklamanın
kısmen veya tamamen servet çözülmelerine
dayandırıldığı durumlarda, harcamaya
dönüştürülen bu servet unsurlarının
varlığı ilgili kişilere aidiyeti ve
dönüştürülmüş oldukları kanaat verici
bir vesikayla ortaya konulduğu ölçüde
nazara alınacak.
Borçlanma suretiyle gerçekleştirilen
harcamalarda ise ödünç verilen tutarın
kaynağı için ödünç verenden ayrıca
açıklama istenemeyecek.
BASİT USULE
ASGARİ KAZANÇ
Oluşturulacak
özel komisyonlar, basit usuldeki
mükellefler için iş kolları ve bölgeler
itibariyle ayrı ayrı ticari kazanç
tespitinde bulunacak.
Her yıl Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi
Başkanlığından 2, ilgili meslek
odasından da 2 temsilcinin yeralacağı
komisyonların belirleyeceği safi kazanç
tutarı, 6 aylık asgari ücret toplamından
az, yıllık asgari ücretin 4 katından da
fazla olamayacak.
Tespit edilen
asgari safi kazanç miktarının üzerinde
kazancı olan mükelleflerin ödediği
verginin, bu farka isabet eden kısmı, bu
kişilerin vergi alacağı olarak kabul
edilecek. 5 yıl süreyle sınırlı olmak
üzere, ortaya çıkan kazanç, yine asgari
kazancın üzerinde ise, söz konusu vergi
alacağı aradaki farka isabet eden
verginin ödenmesinde kullanılacak.
DİĞER
GÜVENLİK MÜESSESELERİ
-İkili
Kişilerle Yapılan İşlemler: Ticari
kazançları nedeniyle gerçek usulde
vergilendirilen mükelleflerin ticari
faaliyetleri kapsamında ilişkili
kişilere sattıkları mal ya da hizmetler
için uygulanan fiyat veya bedellerin
emsallere uygunluk ilkesine göre tespit
edilecek bedel veya fiyatlardan daha
düşük olması halinde ya da ilişkili
kişilerden bu ilkeye göre tespit
edilecek bedel veya fiyatlardan daha
yüksek bir bedel ya da fiyatla mal veya
hizmet alımında bulunulması durumunda,
bu farklar teşebbüs sahiplerince
transfer fiyatlandırması yoluyla tamamen
veya kısmen işletmeden çekilmiş değer
sayılacak.
-Kontrol Edilen
Yabancı Kurum Kazançları: Tam mükellef
gerçek kişi ve kurumların doğrudan ya da
dolaylı olarak ayrı ayrı veya birlikte
sermayesinin, kar payının ya da oy
kullanma hakkının en az yüzde 50'sine
sahip oldukları yurt dışındaki kurumlar,
anılan gerçek kişi ve kurumlar
tarafından kontrol edilen yabancı kurum
sayılacak. Kontrol oranı olarak da,
ilgili hesap dönemi içinde herhangi bir
tarihte sahip olunan en yüksek oran
dikkate alınacak.
-Emsal Kira
Bedeli Esası: Bedelsiz olarak
başkalarının yararlanmasına bırakılan
mal ve hakların emsal kira bedeli, bu
mal ve hakların kirası olarak
değerlendirilecek. Kiraya verilen mal ve
hakların kira bedelleri, emsal kira
bedelinden düşük olamayacak.
-Vergi
Cennetlerine Yapılan Ödemeler: Türk
vergi sisteminin sahip olduğu
vergilendirme kapasitesi ile en az aynı
düzeyde bir vergilendirme imkanı
sağlayıp sağlamadığı ve bilgi
değişiminde bulunup bulunmadığı hususu
gözönünde bulundurulmak suretiyle,
Bakanlar Kurulunca ilan edilecek
ülkelerde yerleşik veya faaliyette
bulunanlara nakden veya hesaben yapılan
ya da tahakkuk ettirilen her türlü
ödemeler üzerinden, bu ödemelerin
verginin konusuna girip girmediğine veya
ödeme yapılanın mükellef olup olmadığına
bakılmaksızın, ödemeyi yapanlarca yüzde
30 oranında vergi kesintisi yapılacak.
