|
Kısmi süreli (part time) çalışanlar ne kadar yıllık izin
kullanacak?
Kısmi süreli çalışma sistemi mevzuatımıza 4857 sayılı İş
Kanunu ile 2003 yılında girmiştir.
Kısmi süreli (part time) çalışma yeni sayılabilecek bir
düzenleme olduğundan kısmi süreli çalışma sisteminin
uygulandığı işyerlerinde çeşitli karışıklıkların çıkması
kaçınılmazdır. Kısmi süreli çalışanların yıllık izin
durumlarına geçmeden önce kısmi süreli çalışma hakkında
kısaca bilgi vermekte yarar var. Bir işçinin kısmi
süreli (part time) çalışıp çalışmadığı iş sözleşmesine
bakılarak anlaşılabilir.
Bir işyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal
çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma
kısmi süreli çalışmadır. Örneğin bir işyerindeki tam
süreli haftalık çalışma 45 saat ise bu işyerinde 30 saat
ve daha az yapılan çalışmalar kısmi süreli
çalışmalardır. Bu açıklamalar ışığında kısmi süreli
işçilerin yıllık izine hak kazanma ve izni kullanma
durumlarını değerlendirelim.
İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi
de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan
işçilere yıllık ücretli izin verilir. Çalışma süresi;
Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara on
dört gün, n Beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara
yirmi gün,
On beş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmi altı
gün, yıllık izin verilir. Kısmi süreli iş sözleşmesi ile
çalışanlar iş sözleşmeleri devam ettiği sürece her yıl
için hak ettikleri izinleri, bir sonraki yıl izin süresi
içine isabet eden kısmi süreli iş günlerinde
çalışmayarak kullanır.
4857 sayılı Kanunun 53. maddesine göre işçilerin yıllık
ücretli izne hak kazanabilmeleri için bir yıllık süreyi
tamamlama hükmünü kısmi süreli çalışan işçiler için iş
sözleşmesi süresinin en az bir yıl devam etmesi şeklinde
değerlendirmek gerekir. Kısmi süreli çalışan işçilerin
çalışmadıkları günler onların çalışma yükümlülüğünde
bulunmadıkları iş günleridir.
Bu nedenle haftanın belli günlerinde çalışan bir işçi
işe başlamasından itibaren iş göreceği günlerde
çalışmasını yerine getirmek koşulu ile bir yıllık süreyi
doldurduğunda yıllık ücretli izine hak kazanır. Tam
süreli çalışan işçiler için ön görülen, bir yıllık süre
içerisinde çalışılmış gibi kabul edilen durumlar, kısmi
süreli çalışanlar için de işçinin çalışmayı taahhüt
ettiği günlere denk geliyorsa yıllık ücretli izin
süresinin hesabında çalışılmış gibi kabul edilir. Kısmi
süreli çalışan işçinin yıllık izne hak kazanabilmesi
için çalışılan gün toplamının bir yılı bulması şeklinde
bir uygulama kısmi süreli çalışanlar için uygulanamaz.
Aksi halde haftanın birkaç günü çalışan işçinin yıllık
ücretli izine hak kazanabilmesi için yıllarca çalışması
gerekir. Böyle bir uygulama da kısmi çalışma sisteminin
amacına aykırı olur. Kısmi süreli iş sözleşmesi ile
çalışan işçilerin; süreksiz işlerde, niteliklerinden
dolayı bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya
işlerinde çalışmaları durumunda haklarında 4857 sayılı
Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri
uygulanmaz.
Konuyu örneklerle açıklayalım. Örnek 1: Kısmi süreli iş
sözleşmesi ile çalışan Fatma Hanım'ın iş sözleşmesi
01.01.2007-01.01.2008 dönemini kapsadığını ve
sözleşmesinde haftada bir gün işyerinde iki saat
çalışacağına dair hüküm olduğunu varsayalım.
Fatma Hanım, işverene haftada bir gün iki saat çalışmayı
taahhüt etmiştir. Bir yıl boyunca haftanın herhangi bir
günü iki saat çalışmış ise Fatma Hanım, yıllık ücretli
izne hak kazanacaktır. Eğer Fatma Hanım, çalışmayı
taahhüt ettiği şekliyle bir hafta içinde herhangi bir
gün iki saat çalışmamış ise çalışmama nedeni İş
Kanunu'nda belirtilen çalışılmış gibi sayılan hallere
giriyorsa yıllık ücretli izne hak kazanır.
Çalışılmış gibi sayılan hallere girmiyorsa yıllık
ücretli izne hak kazanamaz, kazanabilmesi için bir yıl
bitiminde bir haftalık süre içerisinde herhangi bir gün
iki saat daha çalışması gerekir. Örnek 2: Bir önceki
örneğimizde yer alan Fatma Hanım'a yıllık izin ücreti ne
kadar ödenecektir? Fatma Hanım'ın yıllık izin süresi 14
gündür. Fatma Hanım 14 gün izin kullanacak fakat Fatma
Hanım'a 14 günlük izin ücreti ödenmeyecektir. Fatma
Hanım'a 4 saat izin ücreti ödenecektir.
Arif TEMİR
Bugün / 28.07.2008 |
