|
Yeni
gelir vergisi taslağı açıklandı
Yeni Gelir Vergisi Kanun
Taslağıyla vergi tarifesi değişiyor. Yeni Gelir Vergisi
Kanunu esnafa ne tür düzenlemeler getiriyor. Uygulama
kimleri kapsıyor? İşte cevabı:
Taslak, taksicilerin de
aralarında bulunduğu meslek grupları için 6 aylık asgari
ücretten az olmamak kaydıyla her işkolu ve bölge için
ayrı ayrı yıllık kazanç tespitini de öngörüyor.
Vergi Konseyi koordinatörlüğünde Konsey, Gelir İdaresi
Başkanlığı ve Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü
uzmanlarınca hazırlanarak Maliye Bakanlığına sunulan
Gelir Vergisi Kanun Taslağı üzerindeki çalışmalar yoğun
şekilde devam ediyor.
Maliye Bakanlığı bürokratlarınca madde madde yeniden ele
alınarak düzenlenen Taslağın bayramdan sonra Maliye
Bakanı Kemal Unakıtan ile yapılacak değerlendirmeler
neticesinde son şeklini alması bekleniyor.
-GELİRE YENİ TANIM-
83 maddeden oluşan Taslakla getirilen bazı düzenlemeler
şu şekilde belirleniyor:
-Gelire yeni tanım: Gelir, ''bir gerçek kişinin bir
takvim yılı içinde elde ettiği girişim kazançları,
ücretler, sermaye kazançları ve diğer kazançların safi
tutarı'' olarak tanımlanıyor. Yeni düzenlemede, ticari,
zirai ve serbest meslek kazançlarıyla arızi kazançlar,
''girişim kazançları'' adı altında toplanıyor.
''Kiralama gelirleri, menkul sermaye gelirleri ve elden
çıkarma kazançları'', ''sermaye kazancı'' olarak
değerlendiriliyor. Karşılıksız edinimler ile kazanç
sayılan harcama fazlalığı da diğer kazançları
oluşturuyor.
-Elden çıkarma kazancı: Anonim şirket hisseleri, menkul
kıymet araçları ve ortaklık payları ile kentsel rantlar,
''elden çıkarma kazancı'' şeklinde değerlendiriliyor.
Kentsel rantların vergilendirilmesindeki 5 yıllık süre
10 yıla çıkacak. Bu sürede birinci yıl rant gelirinin
yüzde 90'u, ikinci yıl 80'i, üçüncü yıl 70'i, dördüncü
yıl 60'ı, beşinci yıl 50'si, altıncı yıl 40'ı, yedinci
yıl 30'u, sekizinci yıl 20'si, dokuzuncu yıl da 10'u
vergiye tabi tutulacak.
-Karşılıksız edinimler: Veraset yoluyla edinilenler
hariç olmak üzere, herhangi bir suretle karşılıksız
olarak edinilen paraların ve sair kıymetlerin 1.000
YTL'ye kadar olan kısmının yüzde 50'si, 1.001 ile 5.000
YTL arasındaki kısmın yüzde 60'ı, 5.001 YTL ve
üzerindeki kısmının da yüzde 70'i hak sahibi yönünden,
edinimin gerçekleştiği takvim yılında elde edilmiş
kazanç sayılacak.
-Özel inşaat işleri: Başkasının arsası üzerine taşınmaz
inşa etme faaliyeti, taahhüt niteliği bulunsun ya da
bulunmasın, ticari kazanç hükümlerine tabi olacak. Kendi
arsası üzerinde inşaat yapan ya da yaptıranların (kat
karşılığı dahil) bu inşaat faaliyetinden doğan
kazançları, inşaat faaliyetinin arsa sahibinin teşebbüs
olduğu bir ticari işletme bünyesinde gerçekleştirilmesi
halinde de kazançlar, ticari kazan sayılacak.
-Ulaştırma işlerinde matrah: Dar mükellefiyete tabi
olanların Türkiye ile yabancı memleketler arasında
yaptıkları ulaştırma işlerinden elde edilen kazanç,
hasılata ortalama emsal oranların uygulanması suretiyle
hesaplanacak. Ortalama emsal oranı, Türkiye'de sürekli
ya da geçici olarak çalışan bütün mükellefler için kara
taşımacılığında yüzde 12, deniz taşımacılığında yüzde
15, hava taşımacılığında yüzde 5 olarak uygulanacak.
-ORANLAR KONUSUNDA ÇALIŞMA YAPILACAK-
-Gelir vergisinde oran sayısı 4'den 3'e inecek. Halen
yüzde 15, 20, 27 ve 35 olarak uygulanan oranlar da yüzde
10, 20 ve 25 olarak düzenlenecek. Dilimler de 7 bin 500
YTL, 20 bin YTL ve 40 bin YTL olarak sıralanacak.
Buna göre, gelir vergisine tabi girişim kazançları ve
ücretlere isabet eden vergi matrahının 7.500 YTL'ye
kadar olan kısmından yüzde 10 gelir vergisi alınacak.
20 bin YTL'nin ilk 7.500 YTL'si için 750 YTL, fazlası
için yüzde 20 vergi olacak. 40 bin YTL'nin 20 bin YTL'si
3.250 YTL, üstü yüzde 25 oranında vergilendirilecek.
Ancak oran konusu Maliye Bakanlığında yeniden ele
alınıyor. Bakanlıktan bir üst düzey yetkili, Maliye
Bakanı Unakıtan'ın oran indirimine sıcak baktığını
belirterek, şu değerlendirmede bulundu:
''Taslakta önerilen tarifeyi masaya koyacağız. Biz de
alternatifli çalışma yapıyoruz. Her bir alternatifin
getirisini ve götürüsünü hesaplayacağız. Daha sonra da
bunları Bakanımızın ve hükümetin önüne koyacağız. Nihai
karar burada verilecek. Ancak, oran indiriminin yürürlük
tarihi de ayrıca değerlendirilecek. Dünyadaki küresel
krizin bizi nasıl etkileyeceğini de dikkate alarak bu
konuda bir karar verilecek. Yeni Gelir Vergisi Kanunu 1
Ocak 2008'de yürürlüğe girse bile yeni oranların
uygulanması 1 Ocak 2009'a da bırakılabilir.''
-Ücretlilerin asgari geçim indirimi, yeni sistemde de
aynen yer alacak.
-FUTBOLCULAR SERBEST MESLEK ERBABI OLACAK-
-Sporcular da serbest meslek erbabı sayılacak. Hakemlere
yapılan ödemeler ise ücret olarak değerlendirilecek.
-Küçük esnafa istisna: Bir iş yeri açmaksızın gezici
olarak ve doğrudan doğruya tüketiciye iş yapmak
kaydıyla, hallaç, kalaycı, lehimci, çilingir, boyacı,
berber, nalbant, fotoğrafçı, odun ve kömür kırıcısı,
badanacı, çamaşır yıkayıcısı ve hamal gibi kimselerin
veya küçük tamirat ve tadilat işleriyle uğraşan küçük
sanat erbabının bu işlerinden elde ettikleri kazançlar
gelir vergisinden istisna olacak.
Aynı şekilde dışarıdan işçi almamak şartıyla,
oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf,
halı, kilim, dokuma mamulleri, örgü, dantel işleri,
süpürge, paspas, fırça, sepet, yapma çiçek ve turistik
eşyayı dükkan açmaksızın satanlar ile pazar takibi
suretiyle gıda, bakkaliye ve temizlik maddelerini
satanlar ve sabit iş yerlerinin önünde sergi açmak
suretiyle o iş yerlerinde satışı yapılan türden malları
satanlar da bu kapsamda değerlendirilecek.
Gezici piyango bayileri, PTT acenteliğiyle uğraşanlar ve
hurdacılar da gelir vergisi istisnasından yararlanacak.
Esnaf istisnasını düzenleyen maddede ''Bu maddede yer
alan istisnaların, küçük esnaf belgesi karşılığında
ödenecek harçlar ve kesinti yoluyla alınan vergilere
etkisi yoktur'' denildi.
Maliye Bakanlığının düşündüğü sisteme göre, istisna
kapsamına giren küçük esnaf, her yılın ocak ayında vergi
dairesine giderek, 50 YTL karşılığında istisnaya ilişkin
küçük esnaf belgesini alacak. Temmuzda yeniden vergi
dairesine gidilerek, belge onaylatılacak. Temmuzda da
harç alınıp alınmayacağı, çalışmalar sonucunda
netleşecek.
-BELGE ALMAYAN ÇİFTÇİLER, DESTEKLERDEN
YARARLANAMAYACAK-
-Zirai kazancın basit usulde tespiti: Defter tutmak
zorunda olup olmadıklarına bakılmaksızın, çiftçi
niteliğini haiz gerçek kişilerin elde ettikleri zirai
kazançlar, hasılatları üzerinden vergi kesintisi
yapılmak suretiyle vergilendirilecek.
-Vergi kanunlarına göre defter tutmakla yükümlü
oldukları halde defter tutmayan ya da Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre belge alma, verme, saklama ve ibraz
yükümlülüklerine uymayan ya da çiftçi kayıt sistemine
kaydolmayan çiftçiler, çeşitli kamu kurum ve kuruluşları
tarafından verilen avans, kredi, sübvansiyon, prim gibi
ayni ve nakdi destek unsurlarından yararlanamayacak.
Bu hükmün uygulanmasına ilişkin usuller, ilgili
kuruluşların görüşleri de alınarak Maliye Bakanlığınca
belirlenecek.
-Çiftçilerde defter tutma: Tarımsal iş ortaklıkları ve
tarımsal üretim ortaklıkları bilanço esasına göre defter
tutmaya ve ortakları bünyesinde vergilendirilecek
kazançları bu bölümdeki esaslara göre tespit edecek.
Gerçek usulde vergilenip vergilendirilmediğine
bakılmaksızın, yıllık alımları 100 bin YTL'yi veya
yıllık satışları 140 bin YTL'yi aşan çiftçi niteliğini
haiz gerçek kişiler, işletme hesabı esasına göre, bu
hadlerin 2 katını aşanlar ise bilanço esasına göre
defter tutacak. Çiftçiler, diledikleri takdirde, işletme
hesabı yerine bilanço esasına göre defter tutmaya
isteyebilecek.
-BASİT USUL-
-Aşağıda sayılan kişilerin ticari kazançları, basit
usulde tespit olunacak.
.Kendi işinde bilfiil çalışan veya bulunanlar,
.İşyeri mülkiyetinin iş sahibine ait olması halinde
emsal kira bedeli, kiralanmış olması halinde yıllık kira
bedeli toplamı büyükşehir belediye sınırları içinde 4
bin YTL'yi, diğer yerlerde 3 bin YTL'yi aşmayanlar,
-Ticari, zirai veya mesleki faaliyetler dolayısıyla
gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olmayanlar,
-İlk madde ve yardımcı malzeme verilerek yaptırılan
üretim veya imalatlar için ödenen hizmet bedelleri de
dahil olmak üzere, satın aldıkları malları olduğu gibi
veya işledikten sonra satanlar için yıllık alım tutarı
60 bin YTL'yi ya da yıllık satış tutarı 90 bin YTL'yi,
bunların dışındaki işlerle uğraşanlar için gayri iş
hasılatı 40 bin YTL'yi, söz konusu işlerin birlikte
yapılması halinde ise yıllık satış tutarı ile iş
hasılatı toplamı 120 bin YTL'yi aşmayanlar.
-TAKSİCİLER İÇİN YILLIK KAZANÇ TESPİTİ-
-Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının
yetkilendireceği 2 temsilciyle ilgili meslek odasından 2
temsilcinin katılımıyla oluşturulacak komisyonlar,
bölgeler ve iş kolları itibarıyla asgari ücretin 6 aylık
tutarından az olmamak üzere, basit usule tabi
mükellefler için yıllık kazanç tutarı belirleyecek. Bu
şekilde tespit edilecek safi kazanç tutarı, hiçbir bölge
veya iş kolu için yıllık asgari ücretin 4 katını
geçemeyecek.
Maliye Bakanlığı, safi kazanç tespitini öncelikle
taksiciler için düşünüyor. Taslaktaki düzenleme aynen
kanunlaştığı takdirde, komisyonlar, günümüzde
uygulanmakta olan asgari ücrete göre en az 3 bin 832,2
YTL, en fazla da 30 bin 657,6 YTL safi kazanç
belirleyecek.
-KİRA GELİRLERİ-
-Gayrimenkul sermaye iradı kalkacak ve yerine kiralama
gelirleri gelecek. Gayrimenkul kiralarının yanı sıra,
dalyanlar, mucitleri tarafından kiraya verilen ihtira
beratları, telif hakları, taşınmazlardan ayrı kiraya
verilen eklentiler ile her türlü tesisatı, demirbaş
eşyası ve döşemeleri gibi unsurlardan elde edilen
gelirler de, kiralama geliri olarak nitelenecek.
-Konut olarak kiraya verilen taşınmazlardan bir takvim
yılı içinde elde edilen kiralama gelirlerinin safi
tutarının 2 bin 500 YTL'lik kısmı gelir vergisinden
müstesna edilecek. İstisna tutarının üzerinde gelir elde
edilip beyan edilmemesi ya da eksik beyan halinde,
istisnadan yararlanılamayacak.
Rota Haber / 26.09.2008 |
