|
Kriz vergi
gelirini vurunca oklar
kayıtdışına
çevrildi
Vergi gelirlerinin azaldığı her dönemde
hükümetlerin gündemine gelen kayıtdışı ekonomiye
karşı 'eylem planı' hayata geçiriliyor. Toplam 105
temel düzenlemeden oluşan plan 2 yıl içinde
uygulanacak.
Dünya ölçeğinde etkili olan finansal kriz Türkiye'de
reel ekonomiyi de vurmaya başlarken, bu yılın ilk 10
ayında Maliye'nin KDV, ÖTV gibi dolaylı vergi
gelirleri önemli oranda düştü. Dahilde KDV tahsilatı
geçen yılın aynı dönemine göre reel olarak yüzde 7,5
düştü. Dayanıklı tüketim malı satışlarından elde
edilen ÖTV'deki düşüş ise 12,2'yi bulurken, vergi
gelirlerindeki düşüşü kayıtdışı ekonomiye bağlayan
hükümet 105 temel düzenlemeden oluşan "Kayıt Dışı
Eylem Planı"nı uygulamaya koymak için düğmeye bastı.
Kayıtdışı ekonomiyle mücadelenin bir devlet
politikasına dönüştürülmesi kararı çerçevesinde,
ilgili kamu kuruluşlarının da katılımıyla "Kayıt
Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı"
hazırlandı. Sosyal Güvenlik Kurumu, Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Sermaye
Piyasası Kurulu (SPK), Gümrük Müsteşarlığı, Enerji
Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Hazine
Müsteşarlığı, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), Tütün
ve Alkollü Ürünler Piyasası Düzenleme Kurumu gibi
uygulayıcı birimlere de gönderilen planda,
kayıtdışıyla mücadele için 2010 sonuna kadar 105
temel düzenlemenin hayata geçirilmesi öngörüldü.
Denetim sıkılaşıyor
Kayıtdışılığın yoğun olduğu inşaat sektöründeki
katma değer vergisi (KDV) rejiminin değiştirilmesi,
akaryakıt satışlarının online takibi, fueloil,
gazyağı ve naftada 2010 sonunda ulusal markere
geçilmesi, uçak yolcularının görüntülerinin gümrüğe
izlettirilmesi için sistem kurulması ve kayıtdışı
istihdam için Bilgi Bankası kurulması, eylem
planının belli başlı unsurları olarak dikkat
çekiyor.
Planda Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın "Eylem
planıyla, kayıtlı ekonomiye geçişte önemli bir adım
atılacak. Müteşebbislerimizin, milletimizin ve kamu
kurumlarının işbirliği ile kayıtlı ekonomiye geçiş
süreci başarıyla tamamlanacaktır" görüşüne de yer
veriliyor.
Kayıtdışı ekenomiyle mücadelenin öne çekilmesinde
yılın ilk 10 ayında vergi gelirlerindeki düşüş
etkili oldu. Dahilde KDV tahsilatı geçen yılın aynı
dönemine göre reel olarak yüzde 7,5 düştü. Dayanıklı
tüketim malı satışlarından elde edilen ÖTV'de yüzde
12,2, motorlu taşıtlardan sağlanan ÖTV'de yüzde 5,6,
alkollü içkilerden ÖTV tahsilatında yüzde 3,3, özel
iletişim vergisinde yüzde 0,4'lük reel düşüşler
yaşandı. Devletin en büyük gelir kaynağı olan
dolaylı vergilerin toplamdaki payı, geçen yılın aynı
dönemine göre 1 puan düşerek yüzde 65,7'ye geriledi.
Ocak-ekim döneminde dahilde üretilip satılan
mallardan elde edilen KDV geliri reel olarak
azalırken, ithal ürünlerden yapılan KDV tahsilatında
ise hızlı artış devam etti. Anılan dönemde ithal
ürünlerde KDV tahsilatının toplam tutarı cari olarak
yüzde 19,6, reel bazda da yüzde 8,3 artışla 25
milyar 811.1 milyon YTL'ye ulaştı.
Vergi Gelirleri
(Ocak-Ekim/Milyon YTL)
|
|
2008
|
2007
|
Reel (yüzde)
|
|
Doğrudan vergiler
|
48.082,1
|
41.246,2
|
5,5
|
|
Dolaylı vergiler
|
92.196,6
|
82.547,6
|
1,1
|
|
Diğer
|
42,2
|
39,3
|
-2,9
|
|
Toplam vergi geliri
|
140.320,8
|
123.833,1
|
2,6
|
İŞTE EYLEM PLANI
- Maliye Teftiş Kurulu, kayıtdışı ihbarlarını
elektronik olarak SGK'ye yönledirecek.
- Ücretlerin bankalar vasıtasıyla ödenmesi zorunlu
kılınacak.
- LPG Piyasasının gözetim ve denetimine ilişkin
çalışma yapılacak.
- Akaryakıt satışlarının on-line takibi yapılacak.
- Fuel oil, gazyağı ve naftada Aralık 2010
itibariyle ulusal markere geçilecek.
- İnşaat sektöründe KDV rejimi yeniden düzenlenecek.
- KDV iadelerinde kullanılmak üzere kod sistemi
oluşturulacak.
- Bankacılık sistemiyle entegre bir elektronik
fatura modeli oluşturulacak.
- Serbest meslek erbabı mükelleflerin seçimi ve
denetimi gerçekleştirilecek.
- Kaçakçılığa karşı yolcu taşıyan firmalara varış
öncesi bilgi verme yükümlülüğü getirilecek.
- Tütün mamulü ve alkollü içkilerde Ortak Eylem
Planı uygulamaya konulacak. (2008-2010)
- Vergi tabanı paylaşımından oluşacak Bilgi Bankası
kurulacak.
- Türkiye Sanayi Stratejisi çalışmaları kapsamında
Sanayi Envanteri oluşturulacak. (2008-2010)
- Kayıt dışı çalıştıran işverenlere uygulanacak
idari para cezaları artırılacak
Referans
25.11.2008 |
