|
Yeni dönemde malullük aylığı
1 Ekim’le birlikte, malullük aylığı için gerekli iş
gücü kaybı oranı %66’dan %60’a düşürüldü.
Aylık alabilmek için
gerekli olan sigortalılık süresi 5 yıl, 1800 gün ve
ortalama 180 gündü. Yeni durumda 10 yıl sigortalılık
süresi ve 1800 prim günü gerekiyor.
Başka birinin bakımına muhtaç bir şekilde malul
kalanlar için ise 10 yıl aranmaksızın 1800 gün prim
ödemesi yeterli olacak.
Özürlü Bağ-Kur’luya da erken emeklilik
Reform öncesinde Bağ-Kur mevzuatında malullük aylığı
alabilmek için, kişinin maluliyetinin işe
başladıktan sonra ortaya çıkması gerekiyordu. Eğer
kişi doğuştan malul ise ya da işe başlamadan önce
malul kalmışsa bu durumda malullük aylığı alamadığı
gibi, özür durumuna göre erken emeklilik de yoktu.
Reform yasası ile bu durum düzeltildi. Buna göre işe
girmeden önce en az %60 oranında maluliyeti
bulunanlar da en az 15 yıl sigortalılık süresi ve
3.700 prim günü ile emekli olabilecekler. Bu 3.700
gün 1 Ekim - 31 Aralık arasında geçerli olacak.
Bu süre 2009’da 3.800, 2010’da 3.900 ve nihayet
2011’den sonra 3.960 gün olarak uygulanacak. Örnek:
Kendi dükkanında terzilik yapan Ekrem Bey’in
Bağ-Kur’a tabi olmadan önce %60 maluliyet (özürlü)
raporu bulunmaktadır.
01.01.1993’ten beri aynı şekilde çalışan Ekrem Bey
hem prim gününü hem de 15 yıllık sigorta süresini
doldurduğundan 1 Ekim 2008 tarihinde emekliliği hak
etmiş oldu.
Malul emeklinin aylığı kesilecek!
Reform öncesinde SSK’dan malullük aylığı alanlar
destek primi ödeyerek Bağ-Kur’a tabi
çalışabiliyorlardı. Bağ-Kur’dan malullük aylığı
alanlar da SSK’ya tabi çalışabiliyorlardı. 1
Ekim’den sonra ilk defa malullük aylığı
bağlananların aylıkları, bu tür çalışma durumunda
kesilecek.
OKUR SORULARINA CEVAPLAR
Eşim ne zaman emekli olur, ne kadar maaş alır?
Soru: Sadettin Bey, eşim 15.08.1952 doğumlu olup 56
yaşındadır. 1998 ile 2005 yılları arası, muhtelif
işyerlerinde 1772 toplam gün sayısı mevcuttur. 2005
yılında işten ayrıldı. 22.08.2006’da isteğe bağlıya
dilekçe vererek, 01.09.2006’dan geçerli olmak üzere
İsteğe Bağlı Sigortalı oldu. Bugüne kadar hiç
aksatmadan en alt basamaktan primlerini ödedim. Bu
bilgilere göre ne zaman emekli olabilir? En alt
basamaktan prim ödediğim için yaklaşık eline ne
kadar maaş geçebilir? Yeni çıkan S.G.K. göre
yılımızda veya maaşımızda herhangi bir artış veya
azalma söz konusu mu? Ahmet DEMİR
Cevap: Cevap: Ahmet Bey, SSK’da basamak sistemi yok
ancak en alt basamakla sanıyorum asgari prim matrahı
olan asgari ücreti kastediyorsunuz. Verdiğiniz
bilgilere göre eşiniz 3600 günü doldurduktan sonra
hiç prim ödemese dahi 2013 yılında 15 yıllık
sigortalılık süresini doldurarak yaştan emekli
olacak. Eşiniz şuan emekli olsa eline yaklaşık 600
YTL maaş geçer. Yeni çıkan kanun eşinizin ne
emeklilik tarihini ne de maaş tutarını
etkilemeyecek. Sadece aylığının hesaplanmasında ve
artırılmasında kullanılan formülde bir takım
değişiklikler var. Bu değişikliklerden eşiniz de
kısmen olumsuz etkilenecek ancak bu etkilenme ciddi
boyutlarda olmayacak.
Maaşımda kesilme olur mu?
Soru: Sadettin Bey, SSK emeklisiyim. 12 yıldan beri
tasfiye edemediğimiz fakat hiçbir ticari faaliyeti
olmayan bir anonim şirketin kurucu ortağı ve yönetim
kurulu üyesiyim. Şirketin İstanbul Ticaret
Odası’ndaki kaydı da 5 yıldan beri dondurulmuş
durumdadır. Bu bağlantım dolayısıyla emekli maaşım
borç nedeniyle kesilebilir mi? Orhan Kumlu
Cevap: Değerli okurum, SSK emeklisi olarak A.Ş.
kurucu ortağı olduğunuz tarih itibariyle Bağ- Kur’a
her ay 2008 rakamlarıyla 76 YTL ödemeniz
gerekiyordu.
Bu güne kadar bunu ödememişsiniz ancak geçmişe dönük
borç çıkarılması biraz zor gibi. Fakat şirketle
ilişkiniz bu şekilde devam ettiği sürece 2008/Ekim
itibariyle işleyen borçlar ilerde karşınıza
çıkacaktır. Zira yeni SGK’da eskiye nazaran farklı
tedbirler öngörüldü. Size tavsiyem ya şirketle
ilişkinizi bitirin, ya da SGK’ya başvurarak destek
primi (aylığınızın %12’si) ödemeye başlayın.
Sağlıkta bekleme süresi kaç ay?
Soru: Sadettin Bey, ben ev hanımıyım ve önümüzdeki
günlerde isteğe bağlı sigortaya giriş yapmak
istiyorum. Şuan eşimden dolayı sağlık karnem var.
İsteğe bağlıya başlarsam kaç ay sonra kendi karnem
çıkar ve bu arada ben nasıl sağlık yardımı
alabilirim? Müzeyyen Sarı
Cevap: Değerli okurum, isteğe bağlı prim ödemeye
başlarsanız bir ay prim ödedikten sonra kendi
priminizle sağlık yardımı almaya başlarsınız.
Eskiden bu süre SSK’da 90-120 gün, Bağ-Kur’da ise
240-120 gün olarak uygulanıyordu. Bu arada, kendi
priminizle sağlık yardımı almaya başlayacağınız
tarihe kadar eşiniz üzerinden sağlık yardımı almaya
devam edebilirsiniz.
Sadettin ORHAN
19.11.2008 |
