|
İstihdamı teşvik uygulaması başladı
Ülkemizde istihdam
üzerindeki vergi ve sigorta prim yükünün fazla olması
önemli bir eleştiri konusu olmuştur. Genellikle sigorta
prim oranının yüksek olması işverenleri kayıtdışı
istihdama yönelten etken olarak gösteriliyor.
Sosyal Güvenlik Kurumlarının tek çatı altında
birleştirilmesi süreciyle başlayan prim affı uygulaması
ile açılan temiz sayfaya ilave olarak prim oranlarının
düşürülmesine yönelik kanun uygulamaya geçti. Bugünkü
yazımızda istihdamı teşvik için getirilen düzenlemelerin
esaslarını değerlendireceğiz.
Kadın istihdamına özel
teşvik
Bunlardan birincisi, 1 Temmuz 2008 tarihinden önceki bir
yıllık süre içinde iş yerine ait aylık prim ve hizmet
belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ek
olarak, 1 Temmuz 2009 tarihine kadar işe alınan ilave 18
yaşından büyük kadınlar ile 18-29 yaş arasındaki erkek
işçilere ait SSK primleri hazine tarafından
karşılanacak. Hazineye bu kaynak ise İşsizlik Sigortası
Fonundan aktarılacak.
İşsizlik Sigortası Fonunda biriken bu paranın istihdamı
teşvik amaçlı olarak kullanılması olumlu bir gelişmedir.
Bu uygulamanın kadın sigortalılarda olduğu gibi 18
yaşından büyük erkek sigortalıların tamamını kapsaması
daha yerinde olacaktı. Ancak, kanun 18-29 yaş arası
erkekleri kapsama aldı.
Anılan düzenleme ile 18-29 yaş aralığında olan erkek ve
18 yaşından büyük kadın sigortalılardan yeni işe
alınanlara ilişkin işveren hissesi sigorta prim 1 Temmuz
2008 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. İşveren
hissesi sigorta prim teşvikinden yararlanılabilmesi
için, gerek işe yeni alınan sigortalılar yönünden,
gerekse sözkonusu sigortalıların çalıştırıldığı iş
yerleri yönünden anılan maddede öngörülen şartların
birlikte gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Bu şartları
şu şekilde sıralayabiliriz;
- İşe giriş tarihi
itibariyle; erkek ise 18 yaşından büyük ve 29 yaşından
küçük, kadın ise 18 yaşından büyük olması,
-2008/Ocak ila 2008/Haziran aylarına ilişkin düzenlenen
aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması,
işveren hissesi sigorta prim teşvikinden
yararlanılabilmesi için, işe alınan sigortalıların
2008/Ocak ila 2008/Haziran aylarına ilişkin kuruma
verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı
olmaması gerekmektedir,
-1 Temmuz 2008-30 Haziran 2009 tarihleri arasında işe
alınması,
-İşveren tarafından sigortalı gösterilen kişinin fiilen
çalışması,
Yukarıda sayılan şartların tamamının gerçekleşmesi
halinde işverenler teşvikten yararlanabilecekler.
1 Temmuz 2008 ila 30 Haziran 2009 tarihleri arasında işe
alınan, ancak çeşitli nedenlerle işten ayrılan
sigortalıların, 30 Haziran 2009 veya önceki bir tarihte
aynı veya farklı bir iş yerinde tekrar çalışmaya
başlamaları halinde, maddede öngörülen şartların
sağlanmış olup olmadığı hususu, en son işe giriş tarihi
itibariyle, sigortalı ve iş yeri şartları yönünden
tekrar kontrol edilecektir
Özürlü çalıştıranın
primi devletten
Bir diğer teşvik uygulaması, özürlü sigortalıların,
asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta priminin
sadece işveren hisselerinin tamamının kontenjan fazlası
özürlü çalıştıran işverenlerin prim hisseleri yine
hazine tarafından karşılanacak. Diğer yandan kontenjan
fazlası özürlü çalıştıran işverenlerin de
çalıştırdıkları her bir özürlü için asgari ücret
üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren
hisselerinin yüzde ellisi de hazine tarafından
karşılanacak.
İşverenlerin çalıştırma yükümlülükleri içinde eski
hükümlü ve terör mağduru çalıştırma zorunluluğunun
kaldırılması ile birlikte özürlü çalıştıran işverenlerin
sigorta primlerinin hazinece karşılanması bu alanda
yapılan haklı eleştirilerin ve işverenlerin
şikayetlerini bertaraf edecektir.
Ekimde beş puanlık
indirim geliyor
İstihdam teşvikine yönelik son düzenleme ise, 1 Ekim
2008 tarihinden geçerli olmak üzere; 5510 sayılı kanunun
kapsamındaki sigortalıları çalıştıran özel sektör
işverenlerinin, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmı da
hazinece karşılanacak.
Bu son düzenleme aslında istihdamdan beş puanlık bir
sigorta yükünün kaldırılması anlamı taşıyor ki,
işsizliğin önemli bir mesele olduğu ülkemizde oldukça
isabetli bir karar olmuştur.
Henüz resmi gazetede yayımlanmayan 5797 sayılı kanun ile
bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret
odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil
ettiği birlikler personelinin emekli sandıkları da
istihdam teşvikiyle ilgili yasa kapsamına alındı.
Şerif Akcan
17 Ağustos 2008 Pazar
|
