| |
Şirketlerde tam bölünme nedir?
Tam bölünme ilk olarak
3.7.2001 tarihinde eski KVK'nın 38. maddesi ile
yasalaşmış olup, aynı hüküm yeni KVK'nın 19.
maddesinde tekrarlanmıştır.
Uzun süre uygulanmasına izin verilmeyen tam bölünme,
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın olumlu görüşü
üzerine uygulanmaya başlanmıştır (26.5.2006 tarih ve
4517 sayılı yazı).
Tam bölünme, bir sermaye şirketinin infisah ederek
ortadan kalkması ve şirketin bilanço kalemlerinin
iki veya daha fazla yeni kurulan yahut var olan
şirkete paylaştırılması, devralan şirketlerde
meydana gelecek sermaye artışını
temsil eden hisselerin, anlaştıkları konbinasyonda,
ortadan kalkan şirket hissedarlarına bedelsiz olarak
verilmesidir.
Tam bölünen şirketin ve devralacak şirketlerin aynı
neviden olması gerekmez. Mesela bir AŞ, mevcut veya
yeni kurulacak iki veya daha fazla AŞ ve LTD.
şirkete bölünebilir.
Bu paylaştırmada, tam bölünen şirketin ortakları
arasındaki menfaat dengesinin sağlanması için
ortaklara, tam bölünme nedeniyle oluşacak yeni
hisselerin nominal bedellerinin en fazla %10'a kadar
nakit ödeme yapılabilmektedir.
3.4.2007 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 1 no'lu
Kurumlar Vergisi Kanunu Tebliğinin 19.2.1. ve 20
no'lu ayırımlarında tam bölünmeyle ilgili hükümlere
yer verilmiştir.
2.Bölünme vergisizdir:
Bilindiği gibi birden fazla şirket, bilanço
değerleri değiştirilmemek kaydıyla vergisiz olarak
birleştirilebilmektedir.
Aynı şekilde bir şirketin tüm bilanço kalemleri
birden fazla şirkete dağıtılmak suretiyle vergisiz
olarak ortadan kaldırılması (tam bölünme) mümkündür.
Bölünmede ;
- Kurumlar vergisi doğmaz. (KVK'nın 20'nci maddesi)
Zaten tam bölünen şirketin bilanço rakamları aynen
devralan şirketlere intikal ettiği için kazanç
oluşmamaktadır (Bu istisnadan yararlanabilmek için
KVK'nun 20'nci maddesindeki gereklerin yerine
getirilmesi gerekir).
- Bölünen şirketin mal varlıklarının başka
şirketlere intikal ettirilmesi KDV 'den müstesnadır.
Bu istisna, KDV indirim iptali de gerektirmez. Yani
bölünme işlemi hiç KDV doğmaksızın tamamlanır. (KDV
Kanunu Md.17/4-c) Bölünen şirketin devrolan KDV'si
ve KDV iade alacağı bu bilanço kalemini devralan
şirkete intikal eder.
- Bölünme yoluyla intikal eden gayrimenkullerin,
devralan şirketler adına tapu tescilinde tapu harcı
doğmaz (Harçlar Kanunu Md. 123).
- Bölünme sözleşmesi ve bölünme münasebetiyle
düzenlenen diğer kağıtlar damga vergisinden istisna
edilmiştir (DVK'na bağlı 2 no'lu Tablonun IV/17.pozisyonu).
3. Tam bölünmenin çözüm teşkil ettiği durumlar:
3.1. Şirket ortaklarının, şirkete ait varlıkları ve
borçları paylaşarak ortaklıklarını sona erdirmeleri
:
Bazen sermaye şirketi ortağı durumunda olanlar, bu
şirketteki paylarını alarak ayrılmak isteyebilirler.
Bölünme hükümleri yürürlüğe girmeden önce böyle bir
ayrılık, büyük vergiler ve çözülmesi gereken
sorunlar doğuran, satış, ayni sermaye koyma veya
tasfiye gibi yöntemlerle yapılabiliyordu.
Halbuki şimdi tam bölünme yolu ile bir şirketin ani
şekilde ve hiç vergi doğmadan ortadan kaldırılması,
şirkete ait bilanço kalemlerinin kayıtlı değerleri
ile iki veya daha fazla sayıdaki şirkete tevzi
edilmesi, bu kalemleri devralan şirketlerde meydana
gelecek sermaye artışlarını temsil eden yeni
hisselerin, sona eren şirket ortaklarına istenilen
konbinasyonda verilmesi suretiyle ortakların
birbirinden kolayca ayrılması sağlanabilmektedir.
3.2. Şirketin belli bir işletmesini veya mal
varlığını vergisiz olarak başka bir şirkete aktarıp
bu şirkete yeni ortak alma imkanı:
Finansman gücüne sahip yerli ve yabancı
yatırımcılar, arsa, fabrika, hizmet işletmesi gibi
ticari varlıklara sahip olan ve finansör ortak
arayan kişilerle temas kurarak, sahip oldukları
sermayeyi koyup ortaklık kurmak istemektedirler.
Finansörün ilgi duyduğu malvarlığına veya işletmeye
sahip şirketin, başka mal varlıkları da mevcut ise,
finansörün ilgilendiği bu varlık veya işletmenin
ayrı bir şirkete aktarılmasına veya finansörün ortak
olmak istemediği malvarlıklarının bu şirketten
çıkarılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
Bu ayrışma sağlanarak finansörün ortak olabileceği
yahut tüm hisselerini alarak tek başına sahip
olabileceği şirketin oluşturulmasında TAM BÖLÜNME
(Veya kısmi bölünme) ideal çözüm yoludur.
3.3. Tam bölünme yoluyla miras planlaması :
Yaşı ilerlemiş şirket sahiplerinin önemli
dertlerinden biri de, işten çekildiklerinde veya
vefatları halinde mirasçıların şirketlerle ilgili
durumlarının önceden planlanmasıdır.
Şirket sahibi, vefatından sonra birbiri ile ortak
olması gerekecek mirasçıların bu ortaklığı
sürdüremeyeceklerini düşünüyorsa, sağlığında,
şirketini veya şirketlerini tam bölmek suretiyle,
mirasçılardan her birine bir şirket düşecek şekilde
organize edebilir ve bu şirket hisselerini vasiyet
yoluyla ilgili mirasçıya bırakabilir (Miras planlama
konusunda, Yaklaşım Dergisi'nin Ocak 2007
sayısındaki yazımıza bakınız).
4. Kısmi bölünme:
Yine KVK'nın 19 ve 20'nci maddelerinde düzenlenmiş
olan kısmi bölünme, gayrimenkul, iki yılını
doldurmuş iştirak hissesi, üretim veya hizmet
işletmesi şeklindeki malvarlıklarının vergisiz
olarak ve kayıtlı değerleri ile ayni sermaye
şeklinde başka bir şirkete aktarılması imkanı olup
bu yazımızın konusu dışındadır. Kısmi bölünme sonucu
oluşan yeni hisseler, kısmi bölünen şirkete
verilebileceği gibi, kısmi bölünen şirketin
ortaklarına da verilebilmektedir (Kısmi bölünme
hakkında geniş bilgi için Yaklaşım Dergisi'nin
Ağustos 2005 sayısında yayımlanan yazımıza, yeni
mevzuata göre kısmi bölünme hükümleri için, 1 no'lu
KVK Genel Tebliği'nin 19 ve 20 no'lu bölümlerine
bakınız).
MuhasebeNet.Net
Mehmet Maç / Yeminli Mali Müşavir
mehmet.mac@bdodenet.com.tr
12.04.2007
MuhasebeNet.Net |
|
