|
Kiraların beyanında indirilebilecek giderler
Kira gelirlerinin saptanmasında
Kanun, mükelleflere iki usul sunmuştur. Bunlar sırasıyla
"götürü gider usulü" ve "gerçek gider usulü"dür.
Mükellefler bu yöntemleri uygulama konusunda bir tercih
hakkına sahiptirler. Mükelleflerin bu tercihlerini
kullanmaları açısından bir koşul söz konusu değildir.
Ancak götürü gider usulünü kabul edenler iki yıl
geçmedikçe bu usulden dönemezler. İkinci yıldan sonra
ise, diğer usul seçilebilir. Örneğin 2006 yılında ilk
defa gayrimenkul sermaye iradı dolayısıyla beyanname
veren bir mükellef, iradını götürü usulde saptayarak
beyan etmişse, 2007 yılı beyannamesinde de bu usulü
uygulamak zorundadır. Mükellef isterse 2008 yılında
gerçek gider usulünü, sonra 2008'de tekrar götürü gider
usulünü tercih edebilir.
Mükelleflerin bu konuda sahip oldukları tercih hakkını,
beyan olunan bütün kira gelirleri için ortak
kullanılmaları gerekmektedir. Örneğin bir mükellefin
beyannamesinde iki kira geliri varsa, her iki gelirinde
de matrahı aynı yönteme göre belirlemek zorundadır.
Götürü gider usulünde elde edilen hasılatın % 25'i gider
olarak kabul edilir. Eğer mükellefin geliri konut kira
geliri ise ve istisnadan yararlanıyorsa, götürü gider
oranı istisna sonrası tutara uygulanır.
Gerçek gider usulünü seçen mükelleflerin, safi iradın
tespitinde indirebilecekleri giderler ise, Gelir Vergisi
Kanunumuzun 74. maddesinde sayılmıştır. Bu giderlerin
safi iradın tespitinde dikkate alınabilmesi için,
belgeli olması ve kiraya veren tarafından yapılmış
olması şarttır. Eğer söz konusu giderler, kira
sözleşmesi ile kiracıya yansıtılmışsa veya doğrudan
sözleşme gereği olarak veya sözleşmede hüküm
bulunmamasına rağmen kiraya verene rücu edilmeyecek
şekilde - kiracı tarafından yapılmışsa, bu giderlerin
kiraya veren nazarında dikkate alınması mümkün değildir.
Safı iradın tespitinde indirimi kabul edilen giderler
şunlardır :
1. Kiraya veren tarafından ödenen aydınlatma, ısıtma, su
ve asansör giderleri;
2. Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve
gayrimenkulün ehemmiyeti ile mütenasip olan idare
giderleri;
3. Kiraya verilen mal ve haklara müteallik sigorta
giderleri;
4. Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve
bunlara sarf olunan borçların faizleri ile konut olarak
kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından
itibaren beş yıl süre ile iktisap bedelinin % 5'i
(İktisap bedelinin % 5'i tutarındaki bu indirim, sadece
ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanır. Ancak,
indirilmeyen kısım 88 inci maddenin 3 üncü fıkrasının
uygulanmasında gider fazlalığı sayılmaz)
5. Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi,
resim, harç ve şerefiyelerle kiraya verenler tarafından
ödenmiş olmak şartıyla belediyelere ödenen harcamalara
iştirak payları;
6. Kiraya verilen mal ve haklar için ayrılan
amortismanlar
7. Kiraya verenin yaptığı onarım giderleri (Emlakin
iktisadi değerini artıracak surette tevsii, tadili veya
bunlara ilaveler yapılması için ihtiyar olunan giderler
onarım gideri sayılmaz);
8. Kiraya verilen mal ve haklara ait bakım ve idame
giderleri;
9. Kiraladıkları mal ve hakları kiraya verenlerin
ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler;
10. Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira
ile oturdukları konutun kira bedeli (kira indirimi gayri
safi hasılattan diğer giderler düşüldükten sonra, kalan
miktar üzerinden yapılır; kiranın indirilemeyen kısmı
gider fazlalığı kabul edilmez) (Sahibi bulundukları
konutları kiraya verenlerin yurt dışında kirada
oturmaları halindei ödedikleri kira gelirinin de
düşülmesi olanaklıdır)
11. Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak
mukavelenameye, kanuna veya ilama istinaden ödenen
zarar, ziyan ve tazminatlar.
Gerçek gider usulünü seçenler, kiraya verilen mal veya
hakla ilgili olarak ödedikleri gecikme zam ve faizleri
ile para cezalarını ve vergi cezalarını, hâsılattan
gider olarak indirilemez.
Kiraya verilenin konut olması halinde, diğer şartları da
varsa, önce Gelir Vergisi Kanununun 21. maddesinde
yazılı istisnanın düşülmesi, daha sonra giderlerin
indirilmesi gerekmektedir. Ancak düşülecek giderler
arasından, istisnaya isabet eden kısmın ayıklanması
zorunludur.
Gerçek gider usulünü tercih eden ve iradını bu usulde
saptayan mükelleflerin, gider veya harcama belgelerini
beyannamelerine eklemeleri veya beyannameleri ile
birlikte vergi dairesini vermeleri gerekmemektedir.
Ancak söz konusu belgelerin, zamanaşımı süresince
saklanılması ve istenildiğinde ibraz edilmesi
zorunludur. Eğer bir incelemede bu belgeler ibraz
edilemezse, indirilen giderler reddedilir ve mükellefe
cezalı tarhiyat yapılır.
Bumin Doğrusöz
10.03.2008
|
