|
Aynı
işveren yanında yıllık izin
H. Ç.-2001 yılı haziran ayından itibaren
çalıştığım iş yerimden 30 Mart 2006 tarihi itibari ile
kısa dönem askerlik hizmetimi yapmak için ayrıldım.
Ayrılırken kıdem tazminatımı da alarak çıktım. 30 Eylül
2006 itibari ile askerlik hizmetimi tamamlayarak tekrar
aynı iş yerinde aynı görevime döndüm. Fakat 2007 yılı
temmuz ayında yıllık izin isteğim askerlik görevimi
yapmaya giderken tazminatımı aldığım için reddedildi.
Yaptığım araştırmada benim askerden önceki dönemimde
sigortamın yapıldığı iş yeri unvanı askerden sonra aynı
şirketler grubu bünyesinde bulunan farklı bir unvan
altına alınmış ve bu da beni farklı iş yerlerinde
çalışıyor olarak göstermekte. Fakat ben askere giderken
de askerden geldikten sonra da aynı şirket bünyesinde ve
aynı görevde devam etmekteyim. Gerçekten yıllık izin
hakkım yok mu? Varsa ve ben alamadıysam uygulamam
gereken yöntem nedir?
İş Kanununun 54’üncü maddesinde “yıllık ücretli izne hak
kazanma ve izin kullanma dönemi” düzenlenmiştir. Anılan
maddenin ilk fıkrasında “Yıllık ücretli izne hak
kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı
işverenin bir veya çeşitli iş yerlerinde çalıştıkları
süreler birleştirilerek göz önüne alınır. Şu kadar ki,
bir işverenin bu kanun kapsamına giren iş yerinde
çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin iş yerlerinde
bu kanun kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları
süreler de hesaba katılır” hükmüne yer verilmiştir.
Bu hükümden hareketle aynı işverenin değişik iş
yerlerinden ne anlaşılacağına bakmak lazım. Hukukumuza
göre, işveren gerçek kişi ise, yani şahıs işletmesi ise,
aynı kişiye ait olan her bir iş yerini aynı işverenin iş
yeri olarak kabul etmek gerekir. İş yeri bir şirkete ait
ise, o şirkete ait bütün iş yerleri aynı işverene ait
sayılır. Fakat, bir kişi farklı şirketlere ortak
olabilir. Şirketlerin kendilerine özgü tüzel kişilikleri
olduğu için doğrudan ortakları ile ilişkilendirmemek
gerekir. Eğer ortakları aynı olan fakat ayrı tüzel
kişilikleri bulunan şirketlerde çalışıyorsanız aynı
işverenlik kavramı değişmektedir. Aynı grup bünyesindeki
değişik şirketleri her zaman aynı işverene ait iş yeri
olarak kabul edemeyiz. Askerlikten önce çalıştığınız
şirket ile yeni çalıştığınız şirket ayrı ise yıllık izin
hesabında aynı işverenin değişik iş yerlerinde çalışmış
olmuyorsunuz.
Bu yorumu yaparken hemen belirtelim ki, işveren sırf İş
Kanunu’ndan doğan yükümlülüklerden kaçınmak için sizi
farklı şirketlerde çalışıyor gösteriyorsa durum değişir.
Siz aynı yerde çalıştığınız halde farklı şirkette
gösterilmişsiniz. Bunun için işverene müracaat ederek
durumunuzun düzeltilmesini talep edebilirsiniz. Olumsuz
cevap almanız halinde mahkemeye başvurmanız
gerekecektir. İdari yoldan ise, Bölge Çalışma
Müdürlüğüne müracaat ederek durumun tetkikini
isteyebilirsiniz.
Askerlik süresi izin hesabına katılmaz
İş Kanununa göre normal askerlik görevi süresince hizmet
akdiniz devam etmemektedir. Yani askerlik süresi yıllık
izin hesabında dikkate alınmaz. Kanunun 54’üncü
maddesinin ikinci fıkrasında bu konuya açıklık
getirilmiştir. Buna göre; “Bir yıllık süre içinde
55’inci maddede sayılan haller dışındaki sebeplerle
işçinin devamının kesilmesi halinde bu boşlukları
karşılayacak kadar hizmet süresi eklenir ve bu suretle
işçinin izin hakkını elde etmesi için gereken bir yıllık
hizmet süresinin bitiş tarihi gelecek hizmet yılına
aktarılır.”
Söz konusu madde 55’inci maddeyi referans vermektedir.
Kanunun 55’inci maddesinde ise normal askerlik hizmeti
yani muvazzaf askerlik süresi yıllık izin hesabında
çalışılmış gibi sayılan sürelere dahil edilmemiştir.
Bu konuya neden açıklık getirmeye çalışıyoruz? Askerden
önce yıllık izninizi kullandınız ve artan süre yoksa
askerlik dönüşünden itibaren en az bir yıl çalıştıktan
sonra yıllık izne hak kazanabilirsiniz. Ancak, aynı
işverenin yanında çalıştığınız süre dikkate alınarak
kullanacağınız izin süresi belirlenecektir.
Son olarak şunu belirtelim ki, gönderdiğiniz elektronik
postada 1475 sayılı İş Kanunu’nun 50’nci maddesini
referans vermişsiniz. Birçok okuyucumuz aynı kanuna göre
sorular sormaktadır. Ancak, 1475 sayılı İş Kanunu 10
Haziran 2003 tarihi itibarıyla yürürlükten kaldırılmış
olup (14’üncü maddesi hariç), halen 4857 sayılı İş
Kanunu uygulamadadır.
Çeyiz parası aldıktan
sonra çalışabilirsiniz
İ. H.- Babamın sigortasından ölüm aylığı alıyorum. Son
iki aydan beri çalışmıyorum. Çalışmadığım için çeyiz
parası alabileceğim söylendi. Çeyiz parasının geri
ödemesi var mı? Ayrıca, tekrar bu paranın verilmesine
engel teşkil eder mi?
Öncelikle belirtmeliyim ki, çalıştığınız sürece Sosyal
Sigortalar Kanununa göre ölüm aylığı alamazsınız. Bu
konuda dikkatli olmanızı öneririm. Herhangi bir işte
çalışmazsanız evleninceye kadar ölüm aylığı almanıza
mani bir durum söz konusu değildir.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun Ek-12’nci maddesine
göre; “Sigortalının ölümünden dolayı aylık ve gelir
almakta olan hak sahibi kız çocuklarına evlenmeleri
halinde bir defaya mahsus olmak üzere aylık veya
gelirlerinin iki yıllık tutarı evlenme yardımı olarak
verilir.”
Evlenmeniz halinde, ölüm aylığınız kesilecek ancak bir
defaya mahsus olmak üzere iki yıllık (24 ay) aylığınız
evlenme yardımı olarak size ödenecektir. Bu süre
dolmadan boşanırsanız aylık talep edemezsiniz. Süre
dolduktan sonra boşanmanız halinde tekrar aylık talep
edebilirsiniz. Ayrıca, çalışmamanız da gerekir.
www.muhasebenet.net
Evlenme yardımını aldıktan sonra çalışmanızda bir mahzur
yoktur. Evlilik nedeniyle bu parayı aldığınız için kanun
ayrıca çalışmama şartını getirmemiştir. Yani, evlenirken
24 aylık maaşınızı alıp sonra bir işte çalışabilirsiniz.
Ölüm aylığı alırken çalışmak mümkün değilken, çeyiz
parası ile ilgili böyle bir sınırlama yoktur. Ancak,
ölüm aylığı almazken yani bir işte çalışıyorken
evlenirseniz, ölüm aylığı almadığınız için evlenme
yardımı da yapılmaz.
Şerif Akcan Türkiye
10 Şubat 2008 Pazar |
