|
Döviz ve Kıymetli Maden Alım-Satım Belgesi
Vergi Usul Yasası'nın mükerrer
257/1'inci maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı, mükellef
ve meslek grupları itibariyle muhasebe usul ve
esaslarını tespit etmeye, söz konusu yasaya göre
tutulmakta olan defter ve belgeler ile bunlara ilaveten
tutulmasını veya düzenlenmesini uygun gördüğü defter ve
belgelerin mahiyet, şekil ve ihtiva etmesi zorunlu
bilgileri belirlemeye, bunlarda değişiklik yapmaya,
bedeli karşılığında basıp dağıtmaya, bunların
kayıtlarını tutturmaya, bu defter ve belgelere tasdik,
muhafaza ve ibraz zorunluluğu getirmeye veya kaldırmaya,
yasal düzenleme gereği tutulacak defter ve düzenlenecek
belgelerin tutulması ve düzenlenmesi zorunluluğunu
kaldırmaya yetkili kılınmıştır.
Maliye Bakanlığı bu yetkisini kullanarak 226 sıra
numaralı Vergi Usul Yasası Genel Tebliği ile döviz alım
ve döviz satım belgesinin düzenlenip kullanılmasına
ilişkin hususları belirlemiş bulunmaktadır.
Bilindiği üzere Türk Parasını Koruma Hakkındaki 32
sayılı kararda tanımlanan döviz alım ve satımına yetkili
müesseseler yaptıkları bütün işlemleri belgelendirmek
zorundadırlar. Bu bağlamda da 32 sayılı karar ile
yetkilendirilmiş müesseseler yapmış oldukları döviz alım
ve satımlarını "Döviz alım-satım belgesi" düzenlemekle
yükümlü kılınmışlardır.
Bu belgelerle ilgili şekle, usule ve esasa ilişkin
hususlar Merkez Bankası tarafından belirlenmektedir.
Vergi Usul Yasası'nın 257/1'inci maddesindeki yetkiyi
kullanan Maliye Bakanlığı Merkez Bankası tarafından
yayımlanan konuya ilişkin (1-M) sayılı genelgesi ile
belirlenen koşulları taşıması kaydıyla Vergi Usul Yasası
uyarınca döviz alım ve döviz satım belgelerinin
kullanımını zorunlu hale getirmiştir.
Döviz alım-satım belgelerinde Merkez Bankası tarafından
yayımlanan genelgelere göre bulunması zorunluluğu
getirilen bilgilere ek olarak, belgeyi düzenleyen
yetkili müessesenin iş adresi, bağlı bulunduğu vergi
dairesi ve hesap numarası da yer almaktadır.
Döviz alım ve satım belgeleri en az iki örnek olarak
düzenlenebilmektedir. Bu belgeler ikiden fazla örnek
olarak da düzenlenebilmektedir.
Diğer yandan Maliye Bakanlığı yayımlamış bulunduğu 379
sıra numaralı Vergi Usul Yasası Genel Tebliği ile Türk
Parasının Kıymetini Koruma Hakkındaki 32 sayılı karara
ilişkin 2006-32/32 sayı tebliğ ile kendilerine kıymetli
maden alım-satım yapma yetkisi verilen müesseselere 01
Mart 2008 tarihinden geçerli olmak üzere kıymetli maden
alımlarında "Kıymetli Maden Alım Belgesi", satımlarında
ise "Kıymetli Maden Satım Belgesi" düzenleme zorunluluğu
getirmiş ve bu belgeler, Vergi Usul Yasası uyarınca
düzenlenmesi gereken belgeler kapsamına alınmıştır.
Ancak uygulamada bazı yetkili müesseseler tarafından eş
anlı döviz alım satım belgesinin düzenlenmesi yanında,
kıymetli maden alım satımı yapılırken ayrıca bu konuda
düzenlenmesi zorunlu kılınan belgelerin de düzenlemesi
gerektiğinden bahisle böyle bir durumun iş yükünü
artırdığını ve aynı zamanda bazı karışıklıkların söz
konusu olduğu ifade edilerek belge düzenlenmesine
yönelik kolaylaştırıcı bir yöntemin benimsenmesi talep
edilmiştir.
Konuya ilişkin olarak Maliye Bakanlığı tarafından
yayımlanan 385 seri numaralı Vergi Usul Yasası Genel
Tebliği ile yapılan açıklamalar çerçevesinde
mükelleflerin faaliyetlerini aksatmadan yürütmelerini
sağlamak ve uygulamayı kolaylaştırmak amacıyla, anılan
belgelerin döviz alım/satım belgesi ve kıymetli maden
alım/satım belgesi olarak ayrı belgeler şeklinde değil,
isteyen mükellefler tarafından döviz ve kıymetli maden
alımında "Döviz ve Kıymetli Maden Alım Belgesi"
satımında da "Döviz ve Kıymetli Maden Satım Belgesi" adı
altında tek bir belge düzenlenmesi öngörülmüş
bulunmaktadır. (01 Ağustos 2008 gün ve 26954 sayılı
Resmi Gazete)
Buna göre mükellefler faaliyetleri ile ilgili olarak 01
Eylül 2008 tarihinden itibaren "Döviz ve Kıymetli Maden
Alım/Satım Belgesi" düzenlemelerinin yanı sıra, bundan
böyle döviz alım/satım belgesi ve kıymetli maden
alım/satım belgesini ayrı ayrı düzenleyebileceklerdir.
Ancak, 385 seri numaralı Vergi Usul Yasası Genel Tebliği
ile ihdas edilen "Döviz ve Kıymetli Maden Alım/Satım
Belgesi"nin 226 sıra numaralı Vergi Usul Yasası Genel
Tebliği'nde döviz alım-satım belgelerinde bulunma
zorunluluğu getirilen asgari bilgiler ile 379 sıra
numaralı Vergi Usul Yasası Genel Tebliği'nde kıymetli
maden alım ve satım belgelerinde bulunma zorunluluğu
getirilen asgari bilgileri içermesi gerekmektedir.
Ayrıca 379 sıra numaralı Vergi Usul Yasası Genel Tebliği
ile kıymetli maden alım ve satım belgelerinde bulunma
zorunluluğu getirilen bilgilerden, tutar ve bu tutara
isabet eden Katma Değer Vergisi bilgilerinin yerine
matrah konusunda meydana gelebilecek karışıklıkların
önlenmesine, verginin hesaplanmasına ve denetimine imkân
verilmesine, kayıtların düzenli ve açık tutulmasının
sağlanması amacıyla Katma Değer Vergisi hariç tutar,
Katma Değer Vergisi matrahı, hesaplanan Katma Değer
Vergisi ve Katma Değer Vergisi dahil tutar bilgilerine
yer verilmesi zorunlu tutulmuştur.
Döviz alım ve satımı ile kıymetli maden alım ve satımı
yapan müesseselerin daha önce anlaşmalı matbaalara
bastırmış veya notere tasdik ettirmiş oldukları kıymetli
maden alım ve satım belgelerini, mevcut belgeleri bitene
kadar, yukarıda belirtilen Katma Değer Vergisi'ne
ilişkin bilgileri elle yazmak suretiyle mümkündür.
Veysi Seviğ
05.08.2008 |
