|
Yurtdışı borçlanmasıyla
emeklilik
Ben 1962 doğumluyum. 1986 yılında Amerika’ya gittim ve
halen bu ülkede yaşıyorum. Türkiye’de hiç bir işte
sigortalı olarak çalışmadım. Fakat şuan kesin dönüş
yapmak istiyorum. Türkiye’den nasıl emekli olabilirim?
SSK’dan pirim ödeyerek emekli olma şansım var mı? Varsa
şuan pirim ödesem miktarı neyse, ne zaman emekliliği hak
edebilirim? M.A.
Yurtdışında 18 yaşını
doldurduktan sonra geçen sigortalılık sürelerini ve bu
sürelerin arasında veya sonunda her birinde bir yıla
kadar olan işsizlik sürelerinden istediğiniz kadarını
borçlanabilirsiniz.
Borçlanılacak her bir gün için ödemeniz gereken tutar,
başvuru tarihindeki günlük asgari ücret ile günlük
asgari ücretin 6,5 katı arasında seçeceğiniz günlük
kazancın yüzde 32’si kadardır. Tahakkuk ettirilen borcu,
tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödemeniz, üç ay
içinde ödememeniz halinde yeniden başvuru yapmanız
gerekir.
Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi
çalışmanız olmadığından, borçlanma başvurusunu Sosyal
Güvenlik Kurumuna yapmanız gerekiyor.
Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşlarına
tabi hizmetiniz bulunmadığı için sigortalılık başlangıç
tarihiniz, borçlanma tutarını tamamen ödediğiniz
tarihten borçlanacağınız gün sayısı kadar geriye
götürülmek suretiyle tespit edilir.
Yurtdışı hizmet borçlanmasına ait sürelerin hangi
sigortalılık haline göre geçmiş sayılacağının
belirlenmesinde; Türkiye’de sigortalılıkları olanların
borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline
göre, sigortalılıkları yoksa 5510 sayılı yeni sosyal
güvenlik kanununun 4/b maddesi (şuandaki Bağ-Kur)
kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul
ediliyor. Türkiye’de çalışmanız bulunmadığından
borçlanacağınız süreler Bağ-Kur kapsamında geçmiş
sigortalılık süresi sayılır ve Bağ-Kur şartlarıyla
emekli olursunuz.
Emeklilik için borçlanacağınız süre de dahil 25 tam yıl
(9000 gün) prim ödemiş olmanız gerekmekle birlikte, yaş
şartınız borçlanacağınız süreye tespit edilecek olan
sigorta başlangıç tarihinize göre belirleneceğinden,
emekliliğe hak kazanacağınız yaşı şimdiden söyleyebilmek
mümkün değil.
Yurtdışı hizmet borçlanmanızı Türkiye’ye dönüp SSK’lı
olarak çalışmaya başladıktan sonra yaparsanız, borçlanma
başvurunuzu SSK’ya yapabilirsiniz ve borçlandığınız
süreler, SSK kapsamında geçen sigortalılık süresi olarak
dikkate alınır.
SSK’dan emekli olmak istiyorsanız borçlanmanızı
Türkiye’de sigortalı bir işe girdikten sonra
yapabilirsiniz. Ya da son 3,5 yılda SSK’ya prim ödeyerek
SSK şartlarıyla SSK’dan emekli olabilirsiniz. SSK’dan
emekli olabilmeniz için de 25 yıllık sigortalılık süresi
ve borçlanma sonrası belirlenecek sigortalılık başlangıç
tarihine göre tespit edilecek yaş koşulunu sağlamanız
gerekecek. Ancak 9000 gün yerine en fazla 5975 gün prim
ödemiş olmanız yetecek.
*******
Şirket ortaklığından hemen ayrılın
1983 - 1985
yılları arasında 2 yıl SSK hizmetim, ayrıca 1992 yılında
başlayan ve 13 yıl süren esnaf Bağ-Kur’um var. Bu işle
alakalı 2005 yılında vergi dairesi ile esnaf odasından
kaydımı kapattım ve Bağ-Kur hizmetimi kuruma başvurarak
sonlandırdım. Ancak Bağ-kur hizmetim devam ederken 1998
senesinde şirket ortaklığım oldu ve bugün itibariyle
ortaklığım devam ediyor. Bu şirket ortaklığımı Bağ-Kur’a
bildirmedim. Bağ-Kur kayıtlarında 2005 yılında terk
etmiş sigortalı olarak görünüyorum ve borcum yok.
Bağ-Kur’a bu durumu bildirmeyi düşündüm ancak
çevremdekiler SSK'dan daha kısa sürede emekli
olabileceğim için başvuru yapmamamı, şirket ortaklığımı
devam ettirmemi ve son prim ödemesinden itibaren 60 ay
geçip süre 5 yıl olunca Bağ-Kur’a başvurmamı ve
Bağ-Kur’un bu süreyi sileceğini söylediler. Böyle bir
uygulama var mıdır?
Ayrıca 2005’ten beri SSK'yı 3,5 yıla tamamlamak için
prim yatırıyorum 2 ay kaldı. Bağ-Kur'a bildirmediğim
şirket ortaklığım ileride ortaya çıkınca SSK primlerimin
geçersiz sayılması söz konusu olduğu gibi, Bağ-Kur’un bu
süreleri borçlandırma riskiyle de karşı karşıya
kalabilirim? Bu olumsuz durumun içerisinden en az
zararla nasıl çıkar ve emekli olabilirim? K.B.
Öncelikle şirket ortaklığından
hemen ayrılmanızı öneriyorum. Normal koşullarda, 2005
yılında vergi kaydınızı kapatmış olsanız da şirket
ortaklığınız nedeniyle Bağ-Kur sigortalılığınızın devam
etmesi gerekiyordu. Şirket ortaklığınız tespit edilirse,
Bağ-Kur sigortalılığınızın kapatıldığı tarihten itibaren
Bağ-Kur sigortalılığınız yeniden başlatılır. SSK
sigortalılığınız da geçersiz sayılır.
5510 sayılı yeni sosyal güvenlik kanununa göre, 5510
sayılı Kanunun 4/b maddesine göre sigortalılık niteliği
taşıdığı (Bağ-Kur sigortalısı olması gerektiği) halde 1
Ekim 2008 tarihine kadar kayıt ve tescilini
yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülükleri 1
Ekim 2008 tarihinden itibaren başlayacak. Şirket
ortaklığınız 1 Ekim 2008 tarihine kadar tespit edilmez
ve siz de bu tarihe kadar şirket ortaklığından ayrılmış
olursanız, SSK sigortalılığınız riske girmez.
Beş yıldan fazla prim borcu olanların prim borçlarının
silinmesine ilişkin Bağ-Kur Kanununun ek 19. maddesinin
süresi 1 Ekim 2008 tarihinde doluyor ve prim borcunuz bu
tarihe kadar beş yıldan az süreye ilişkin olacağından bu
madde hükmünden yararlanamazsınız.
Benzer hüküm içeren 5510 sayılı yeni sosyal güvenlik
kanununun geçici 17. maddesine göre de prim borcunun
silinebilmesi için 30 Nisan 2008 tarihi itibariyle beş
yıllık prim borcunun olması gerekiyor. Bu tarih
itibariyle prim borcunuz beş yıldan az süreye ilişkin
olduğu için bu hükümden de yararlanamazsınız.
Sonuç olarak öncelikle şirket ortaklığından ayrılmanızı,
sonrada 1 Ekim 2008 tarihine kadar şirket ortaklığınızın
tespit edilmemesi için dua etmenizi öneriyorum.
*****
Borçlanma primleri ücretin vergi
matrahından indiriliyor
21.04.1974 doğumluyum. İlk işe
giriş tarihim 02.01.1998. Kasım 98 ile Temmuz 99
arasında 240 gün kısa dönem askerlik yaptım. Haziran
2008 ayı da dahil olmak üzere toplam 3500 prim günüm
var.
Askerlik borçlanması ile ilgili çeşitli sitelerden hemen
yapılması yönünde yazıları okuyunca Eskişehir SSK İl
Müdürlüğüne 20.06.2008 tarihinde borçlanma dilekçesi
verdim. Bu konuda kafama takılan birkaç hususu size
danışmak istedim.
1. SSK'nın sitesinde ne zaman emekli olurum kısmına
çalışma günlerimi girdiğimde askerlik borçlanması
günlerimin emeklilik tarihine hiçbir etkisinin
olmadığını görüyorum. Bu borçlanmayı yapmamın bana bir
faydası var mı? (ileriki yıllarda emekli maaşımın daha
yüksek bağlanması gibi)
2. Çeşitli yazılarda askerlik borçlanmasından vergi
indirimi alacağımız yönünde ifadeler okumuştum. Fakat
işyerimin personel birimi bana bu uygulamanın
kaldırıldığını söyledi. Artık askerlik borçlanmasından
vergi iadesi alamıyor muyuz? K.D.
Askerliğinizi ilk defa
sigortalı olduğunuz tarihten sonra yapmış olduğunuzdan
sigorta başlangıcınızı geri götürmez. Dolayısıyla
emeklilik tarihinizin öne gelmesini sağlamaz.
Emekli aylığınız hesaplanırken 01.01.2000 öncesi ve
sonrası sigortalılık sürenize göre iki ayrı kısmi aylık
hesaplanıp, emekli aylığınız bu iki kısmi aylığın
toplamından oluşacak. Askerlik borçlanmanız 01.01.2000
tarihinden önceki döneme ilişkin kısmi aylığınızı
etkiler. Prim ödeme gün sayınızın büyük kısmı 01.01.2000
tarihinden sonraya ait olacağı için 01.01.2000
tarihinden önceki süreye ilişkin kısmi aylığınızın
emekli aylığınız içindeki payı oldukça düşük olacak. Bu
nedenle de askerlik borçlanmanızın emekli aylığınızın
artmasına belirgin bir etkisi olmaz. Ancak
borçlandığınız süre prim ödeme gün sayınıza eklenir.
Prim ödeme gün sayısı da aylık bağlama oranının
tespitinde belirleyici oluyor. Sonuç olarak prim ödeme
gün sayısı dışında askerlik borçlanması size büyük bir
yarar sağlamaz.
Askerlik borçlanması nedeniyle vergi iadesi alınması söz
konusu değil. Ancak ödenen borçlanma primleri ücretin
vergi matrahının tespitinde indirim konusu yapılıyor. Bu
da ücretinizden daha az vergi kesilmesini sağlıyor.
Uygulamada halen devam ediyor.
Kanunlarla belli edilen koşullar altında borçlanılarak
ödenen aidat ve primler Gelir Vergisi Kanununun 63/2.
maddesinde sayılan aidat ve primler niteliğinde olup,
bunlar da ücretin gerçek safi tutarının hesaplanması
sırasında gider olarak indirilmektedir.
Borçlanma aidat ve primlerinin ücretin gerçek safi
tutarının hesaplanması sırasında ne şekilde indirim
konusu yapılacağı, 111 Sıra No.lu Gelir Vergisi Genel
Tebliğinde açıklanmıştır. Buna göre, ücretlilerin
askerlik borçlanmaları ile diğer nedenlerden kaynaklanan
hizmet borçlanmaları için SSK ve Emekli Sandığı’na
ödedikleri borçlanma prim ve aidatlarının, ödemenin
yapıldığı döneme ait ücretin vergi matrahının tespitinde
indirim olarak dikkate alınması gerekmektedir.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre, askerlik
borçlanması primlerinin tebliğ tarihinden itibaren altı
ay içinde SSK’ya ödenmesi gerekiyor. Primin taksitle
ödenmesi halinde, ödemenin yapıldığı aya ilişkin ücretin
vergi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate
alınması; primin toptan ödenmiş olması halinde ise
ödenen tutara ulaşıncaya kadar bu miktarın ücretin vergi
matrahının tespitinde dikkate alınması gerekiyor.
Örneğin Temmuz ayında 2 bin YTL askerlik borçlanması
bedeli ödenmiş ise bu tutarın indiriminde Temmuz ayı
ücretinden başlanılıp, tamamının indirim konusu
yapılamaması halinde Ağustos, Eylül ve izleyen aylarda 2
bin YTL’ye ulaşılıncaya kadar indirime devam edilir.
Sezgin ÖZCAN
Gazeteport / 04.08.2008 |
