|
Kredi kartına nakit
kredinin vergisel
ve
yasal boyutu
Bu hafta içinde gazetelerde şöyle bir
haber vardı: "Kredi kartıyla taksitli satış
gerçekleştiren bazı mağazalar, nakde sıkışan, kredi
kartı borcunu kapatmakta zorlanan müşterilerine,
kefilsiz, teminatsız, anında kredi kullanma imkanı
sağlıyor... Başta cep telefonu ve GSM bayileri olmak
üzere, elektronik, beyaz eşya, mobilya gibi kredi
kartıyla taksitli satış gerçekleştiren bazı mağazalar,
nakde sıkışan, kredi kartı borcunu kapatmakta zorlanan
müşterilerine, aylık yüzde 3.5 komisyon oranıyla
kefilsiz, teminatsız, anında kredi kullanma imkanı
sağlıyor. Ürün satmış gibi işlem yapılarak, sağlanan
kredi, müşterinin kredi kartından tahsil ediliyor."
Amacımız bu uygulamanın yasal ve vergisel boyutunu DÜNYA
Gazetesi'nin saygın okuruyla paylaşmak.
İşin özü ne?
Misal: Bu şekilde hizmet veren bir mağazaya gittiniz.
Size hemen bir mal (diyelim ki LCD) faturası kesiliyor
ve karşılığında kredi kartınızdan muayyen bir miktar
para çekiliyor. Sonra iade faturası düzenleniyor.
Almadığınız, fakat ödemesini yaptığınız bir mal için
mağazanız size, yüzde 3.5 komisyon karşılığında hesap
kesim tarihinize kadarlık bir vade için nakit ödeme
yapıyor. Böylece kredi kartınızdan nakit çekmek yerine,
mağazanızdan daha düşük bir faizle nakit kullanmış
oluyorsunuz.
90 sayılı KHK ne diyor?
90 sayılı "Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname'nin" 3/a maddesin göre, devamlı ve
mutad iştigal konusu olarak her türlü mal ve hizmet
alımını kredilendirmek üzere ödünç para veren tüketici
kredi şirketlerine "finansman şirketi" deniliyor. Bu işi
yapan gerçek kişiyse yapanın kanundaki adı ikrazatçı.
KHK'nin 12. maddesinde finansman şirketlerinin Hazine
Müsteşarlığı'nın ön izni ile kurulacağı; 13/a maddesinde
ise finansman şirketlerinin ana faaliyet konuları
dışında başka işle iştigal edemeyecekleri; 15/1
maddesindeyse bu KHK'nin 12, 13 ve 14'üncü maddelerinde
yazılı yükümlülük ve sorumlulukları yerine
getirmeyenlerin ağır para cezasına çarptırılacakları
hükme bağlanmış.
KDV Kanunu ne diyor?
KDV Kanunu'nda açık bir istisna hükmü yoksa, bir işletme
bünyesinde cereyan eden "mal teslimi ve ithalatı
dışındaki" her türlü işlem, prensip olarak KDV'ye
tabidir. Kanunun 1. maddesine göre bir işlemin KDV'ye
tabi olması için devamlılık şartının aranması icap
ediyor. Taksitli satış yapan bir ticari organizasyon,
1. Gelir sağlama saikiyle,
2. Müstakil bir faaliyet olarak,
3. Vadesi, faiz oranı ve ödeme şartları önceden belli
bir şekilde,
Müşterilerine nakit kredi hizmeti veriyorsa, bize göre
KDV doğar. Ancak kanunun 17/4-e bendinde banka ve
sigorta muameleleri vergisinin kapsamına giren işlemler
ile sigorta acente ve prodüktörlerinin sigorta
muamelelerine ilişkin işlemlerinin KDV'den istisna
olduğu hükmüne yer verilmiş.
BSMV Kanunu ne diyor?
6802 sayılı kanununun 28/2. maddesine göre " Bankerlerin
yapmış oldukları banka muamele ve hizmetleri dolayısıyla
kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya
hesaben aldıkları paralar (...) banka ve sigorta
muameleleri vergisine tabidir.
Danıştay ne diyor?
Danıştay 7. Dairesi'nin 16.02.2002 tarih ve E. 2002 /
258, K. 2002 / 2780 sayılı kararı şu şekilde:
"Dairemizin süregelen içtihadına göre ise, aynı takvim
yılı içinde birden fazla kişiye yada birden fazla olmak
üzere bir kişiye veya birbirini izleyen yıllarda bir ya
da birden çok kişiye ödünç para verilmesi halleri, ikraz
işiyle devamlı ve mutad meslek halinde uğraşıldığını
göstermektedir. Bu bakımdan; ivaz karşılığı borç para
verme işiyle devamlı ve mutad meslek halinde
uğraşanların bu işten elde ettikleri kazancın, katma
değer vergisine değil; banka ve sigorta muameleleri
vergisine konu edilmesi, açıklanan hukuki durumun
gereğidir."
Bakanlık ne diyor?
48 numaralı KDV Tebliği'ne ve buna dayana birçok
bakanlık muktezasına göre: "Krediyi veren BSMV mükellefi
olması gereken bir kredi kuruluşu ise işlem KDV'den
istisnadır, değilse KDV'ye tabidir." Bakanlığa göre:
Vadeli satışlarda faturanın malın vadeli satış bedeli
üzerinden düzenlenmesi ve bu bedel üzerinden KDV
hesaplanması gerekiyor. Fatura tutarı ile bankadan
yapılan tahsilat arasındaki fark ile kredi kartını veren
banka tarafından satış bedeli üzerinden (satıcı firmadan
veya kredi kartı sahibinden) alınan komisyon bedeli,
normalde KDV'nin konusuna girmiyor. Komisyon bedelleri
BSMV'ye tabi. O nedenle bu tutarlar KDV'den istisna.
Ancak Danıştay'ın görüşüne göre yukarıda verilen
örnekteki mağazanın nakden kullandırdığı kredi
karşılığında müşterisinden aldığı yüzde 3.5 oranındaki
komisyon bedeli de BSMV'ye tabi!..
Öte yandan 83 seri no'lu KDV Tebliği'nin "Ödemesi Kredi
Kartı ile Yapılan Teslim ve Hizmet Bedellerinin Beyanı"
başlıklı 3'üncü bölümünde yapılan açıklamalara göre, 1
numaralı KDV Beyannamesi'nin 65 numaralı satırına,
ilgili dönemde beyan edilen toplam bedel içindeki kredi
kartı ile yapılan satışların KDV dahil tutarının
yazılması gerekiyor.
Ne yapmak gerekiyor?
Hülasa; risk almamak için konunun hukuki boyutu hakkında
iyi düşünmek ve mutlaka profesyonel destek almak
gerekiyor.
Vedat ÖZDAN
Dünya / 04.04.2008
|
