| |
Yıllık izin kaç gün olmalı?
Yıllık izin, işçilerin dinlenerek çalışma istemini,
bedensel ve ruhsal sağlıklarını korumaları,
motivasyonlarını ve iş verimliliğini artırmaları
amacıyla kullandırılmaktadır. Yıllık ücretli izin
hakkı, ülkemizde ilk defa 1960’lı yıllarda
uygulanmaya başlanmıştır. 1982 Anayasası’nda da
yıllık ücretli izin vazgeçilmez bir hak olarak
güvence altına alınmıştır. Yıllık ücretli izne
ilişkin temel düzenlemeler 4857 sayılı İş Kanunu’nda
ortaya konulmuştur.
İşçinin işyerine giriş tarihinden itibaren deneme
süresi de dahil olmak üzere, her çalışma yılını
tamamlaması halinde o yıla ilişkin ücretli izne hak
kazanır.
Uygulamada çok sıkça rastlanıldığı üzere, bir yıldan
az süre için orantılı olarak yıllık ücretli izin
hakkı doğmaz. Yani, yıllık ücretli izin hakkı için
mutlaka bir yılın dolması gerekmekte olup, bir
yıldan az süreler için kıst izin hakkının doğması
söz konusu değildir. Yıllık ücretli izin hakkından
vazgeçilemez. Tarafların rızası olsa bile, yıllık
izin hakkı ortadan kaldırılamaz.
Yıllık ücretli izne hak kazanılması için gerekli
şartlardan birisi de işçinin sürekli bir işte
çalışmasıdır. Niteliklerinden ötürü bir yıldan az
süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara
bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri
uygulanmaz.
Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli
sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya
çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler
birleştirilerek göz önüne alınır.
4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde
çalışan işçilerden işyerine girdiği günden
başlayarak, deneme süresi de içinde olmak üzere en
az bir yıl çalışmış olanlara işyerindeki kıdemlerine
göre yıllık ücretli izin verilmektedir.
İşçilere verilecek
yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil)
olanlara ondört günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi
günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara
yirmialtı günden,
az olamayacaktır. Yıllık ücretli izin günlerinin
hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram,
hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden
sayılmayacaktır. Bu nedenle, yıllık ücretli
izinlerde sadece iş günlerinin dikkate alınması
gerekmektedir. Ancak, işyerlerinde cumartesi günü
çalışılıp çalışılmamasının herhangi bir önemi
bulunmamaktadır. Cumartesi günleri yıllık izne dahil
edilecektir.
Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli
ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık
ücretli izin süresi yirmi günden az olmamalıdır.
İzin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş
sözleşmeleri ile artırılabilir.
İşçi ve işverenler arasında özelikle 5. yıl izninin
kaç gün olarak kullandırılacağı konusu
tartışılmaktadır. İş Kanunu’nun 53. maddesinin (a)
bendinde hizmet süresi ‘Bir yıldan beş yıla kadar
(beş yıl dahil)’ ibaresi kullanılırken, (b) bendinde
‘Beş yıldan fazla onbeş yıldan az’ ibaresi
kullanılmaktadır. Doğal olarak 5. yılın hangi bende
girdiği konusunda anlaşmazlık olmaktadır. Kanun
metninin açık ve anlaşılır olmamasından dolayı iki
farklı görüş ortaya çıkmıştır.
Bir görüşe göre,
5. yılın izninin 14 gün olduğu,
Diğer bir görüşe göre ise 5. yılın izninin 20 gün
olduğu ileri sürülmektedir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 53/a.maddesinde ‘... beş
yıla kadar... (beş yıl dahil)...’ ifadesi yer
almıştır. Bu ifadeden, 5. hizmet yılına karşılık
gelen yıllık izin ücretinin 14 gün üzerinden
kullanılması gerektiği görüşü daha ağır basmaktadır.
Ancak, İş Kanunu’na göre, işçi, yıllık ücretli
iznini bir sonraki çalışma yılı içerisinde
kullanılabilecektir. Yani, 1. yılın izni 2. yılda,
2. yılın izni 3. yılda, 3. yılın izni 4. yılda, 4.
yılın izni 5. yılda, 5. yılın izni 6. yılda
kullanılacaktır. Başka bir ifadeyle, 5 yıldan fazla
bir hizmet süresine karşılık, ancak 6. yılın izninin
kullanıldığı 7. yıldan itibaren 20 günlük yıllık
ücretli izin kullanılabilecektir.
Resul KURT
Star / 02.05.2007
MuhasebeNet.Net |
|
