|
Üniversite stajyerleri de sigortalı olacak ama emeklilik
için başlangıç sayılmayacak
Zorunlu staja tabi olan meslek
yüksekokulu öğrencilerinin sigortalı olmaları ve sigorta
primlerinin ödenmesi hakkında 5510 ve 5754 sayılı kanuna
göre detaylı açıklama yapabilir misiniz? (Özellikle
madde 87 ve yürürlülük tarihi ile ilgili). G. İ.
Halen geçerli olan 506 sayılı Kanun ile 3308 sayılı
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu gereğince sadece
çıraklık eğitim merkezlerine devam eden çırak-öğrenciler
ile mesleki ve teknik eğitimlerine meslek liselerinde
devam eden öğrencilerin işletmelere zorunlu staja
gitmeleri halinde SSK sigortalılıkları yapılmaktadır.
Ancak, üniversite öğrencisi olup da zorunlu staja
işletmelere gönderilen öğrencilerin bugüne kadar sosyal
güvencesi yoktu. 1 Ekim 2008 günü sonrasında ise
üniversite öğrencisi olarak okulları tarafından staja
gönderilen öğrenciler artık SGK tarafından sigortalı
yapılacaklar ve primlerini de üniversiteler ödeyecek.
--------------------------------------------------------------------------------
1- İşkazası-meslek hastalığı-hastalık sigortası
Çıraklar ile meslek lisesi öğrencilerine hizmet
sözleşmesine göre değil, çıraklık sözleşmesine göre
çalışırlar. İster Borçlar Kanunu’na isterse 3308 sayılı
Mesleki Eğitim Kanunu’na tâbi olsunlar, tüm çıraklar,
506 sayılı Kanun’un 3/II-B maddesine göre, iş kazası,
meslek hastalığı ve hastalık sigortası bakımından
zorunlu sigortalı sayılmışlardır. 01.07.1987 tarihinden
itibaren çıraklık eğitimi merkezleri ve beceri eğitimi
yaptıran meslek ve teknik lise müdürlükleri tarafından
matbu sözleşme düzenlenmiş olan aday çırak, çırak ve
öğrenciler de sosyal sigorta hakları açısından çırak
statüsünde okullarınca SSK’lı yapılmakta ve primlerini
Milli Eğitim Bakanlığı SSK’ya ödemektedir. Bu uygulama
5510 sayılı SS ve GSS Kanunu zamanında da aynen devam
edecektir. Bu kişilere yapılan sigorta işkazası-meslek
hastalığı ile kısmi hastalık sigortasıdır bu
öğrencilere, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile
hastalık sigortası çerçevesinde eş ve çocuklara sağlık
yardımı yapılmasına ilişkin 506 sayılı Kanun’un 35’inci
maddesi hükümleri uygulanmaz.
2- Bu sigorta emeklilik için başlangıç sayılmaz
Çıraklar ile meslek lisesi öğrencileri okullarınca
sigortalı edilirler ve SSK’ya işe giriş bildirgesi
verilir adlarına da MEB tarafından prim ödenir ama bu
primler içinde uzun vadeli sigorta kolları olan
emekliliğe yönelik (malûllük, yaşlılık, ölüm
sigortalarına tâbi olmadıkları için, emeklilik açısından
sigortalılık süresinin başlangıcı sayılmamaktadır. Bu
nedenle çırak veya meslek lisesi öğrencisi olarak
verilen işe girişlerini emeklilik için başlangıç
saymayacaklar, ister önce ister sonra olsun normal
sigortalandıkları tarihi ve adlarına ilk kez emeklilik
malûllük, yaşlılık, ölüm sigortalarına prim ödenmiş
tarihi dikkate alacaklardır.
--------------------------------------------------------------------------------
Üniversiteli stajyerler de sigortalı olacaklar
5510 sayılı SS ve GSS Kanunu’nun “Bazı sigorta
kollarının uygulanacağı sigortalılar” başlıklı 5’inci
maddesinin (b) bendine göre; “5/6/1986 tarihli ve 3308
sayılı Meslekî Eğitim Kanunu’nda belirtilen aday çırak,
çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler
hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık
sigortası; meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek
öğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan
öğrenciler hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı
sigortası uygulanır...” diyerek yüksek öğrenimli
öğrencilerden staj yapanların da sigortalı olacağı
belirtilmiştir.
--------------------------------------------------------------------------------
4-Primlerini okulları-üniversiteleri ödeyecek
Gerek çırak, gerek meslek liseli ve gerekse de yüksek
öğrenimli öğrencilerden staja gidenlerin kısa vadeli
sigorta kollarından sadece işkazası-meslek hastalığı
sigortası yapılacak olanlar için prim ödeyecek yer
okudukları okulları-üniversiteleridir. Kanun’un 87’nci
maddesinin (e ) bendine göre; “5’inci maddenin (b)
bendinde belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde
meslekî eğitim görenler ile meslek liselerinde zorunlu
staja tâbi tutulan öğrenciler için Milli Eğitim
Bakanlığı veya bu öğrencilerin eğitim gördükleri
okullar, yüksek öğrenim sırasında zorunlu staja tâbi
tutulan öğrenciler için öğrenim gördükleri yüksek
öğretim kurumu” prim ödeyecektir.
--------------------------------------------------------------------------------
5- Kanunun bu hükümleri 1 Ekim günü başlayacak
Birçoklarını 5510 sayılı Kanun’un “Yürürlük” başlıklı
108’inci maddesinin (c) bendi yanıltmaktadır. Zira,
yürürlük maddesi kötü bir Türkçe ile kaleme alınmıştır.
108 ‘inci maddenin (c) bendinin en başındaki “60’ıncı
maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (3) ilâ (8)
ve (10) numaralı alt bentleri ile (f) bendinde
sayılanlar için genel sağlık sigortası hükümlerinin
uygulanmasına ilişkin olarak;” kısıtı dikkatli
okumayanları yanıltmaktadır. Mesela, Kanun’un 87 ve
89’uncu maddeleri 1 Temmuz’da yürürlüğe girecektir ama
sadece 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c)
bendinin (3) ilâ (8) ve (10) numaralı alt bentleri ile
(f) bendinde sayılanlar için genel sağlık sigortası
hükümlerinin uygulanmasına ilişkin olarak 1 Temmuz
yürürlük tarihidir. Diğerleri için bu bahsedilen
maddelerin yürürlük tarihi 1 Ekim 2008 günüdür.
--------------------------------------------------------------------------------
6- İşverenler üniversitelilere para vermek zorunda değil
3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu (md 25)
gereğince, “Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek
eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu
ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın velisi
veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi; öğrenciler için
okul müdürlüğü ile işyeri sahibi arasında Bakanlıkça
belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile
tespit edilir. Ancak, işletmelerde meslek eğitimi gören
öğrenci, aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari
ücretin %30’undan aşağı ücret ödenemez.”
Üniversiteli stajyerlere ise işletmeler, işverenler para
vermek zorunda değillerdir ama isterlerse ödeme
yapabilirler.
Öte yandan, stajyerlere yapılan ödemeler Gelir Vergisi,
Damga Vergisi ve sigorta primi kesintisinden muaftır.
Çıraklık kanunu hükümlerine uygun olarak çalıştırılan
çıraklara ödenen ücretlerin asgari ücreti aşan kısmı
Gelir Vergisi, sigorta primi kesintisi ve %06 Damga
Vergisi’ne tabidir. Asgari ücretin altında ücret
ödendiğinde Gelir Vergisi’ne tabi değildir. Sigorta
primi ve Damga Vergisi’ne tabidir.
--------------------------------------------------------------------------------
Ramazan erzak yardımı yemeğe engel olmaz
Görev yaptığımız işyerinde ramazanda erzak yardımı
yapılıyor. Ben ve benim gibi birkaç arkadaş da vardiyalı
çalışmak zorundayız. İdari işler amiri de bize ve tüm
çalışanlara ramazan erzakı verilmesi nedeniyle yemek
hakkımızın olmadığını iddia ediyor. Sebep olarak da
verilen ramazan erzakını bahane ediyor. Verilen bu
ramazan yardımı kurumdan yemek yeme hakkımıza engel
midir?
Hüsmen Halebak
Sayın okurum, ramazan ayında oruç tutulur ama bu
kişilere zorunlu değildir. İnançları gereğince sağlığı
el veren orucunu tutar veya tutmaz kendi bilebileceği
bir konudur. İşyerlerinde normal aylarda yemek
veriliyorsa ramazan ayında da bu yemek verilmesi işi
devam etmelidir bu oruç tutmayanlara karşı ayrımcılık
yapılması anlamına gelir. 4857 sayılı İş Kanunu (md 5)
gereğince çalışanlar arasında, “İş ilişkisinde dil, ırk,
cinsiyet, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep
ve benzeri sebeplere dayalı ayırım yapılamaz...”. Oruç
tutanlar için verilmeyen öğlen yemeği de akşamında
verilebilir. Ramazan erzak yardımı konusuna gelince bu
gerek 4857 ve gerek 506 sayılı Kanun karşısında “ayni
yardım” sayılmaktadır ve yemek yerine geçemez. İşveren
ben işçilerime ramazan ayında erzak yardımı yapacağım
bunun yerine de ramazan boyunca yemek vermeyeceğim
diyemez. Sizin gibi vardiyalı çalışma olan yerlerde de
oruç tutulmayacak gece çalışmalarında 8 saatlik mesai
süresince işyerinde ramazan süresince yemek
çıkarılmaması düşünülemez zira bunun ramazan ayıyla da
ilgisi yoktur.
Ali Tezel
Akşam / 01.07.2008 |
