|
İşyerinde cinsel tacize yasal önlem !
Türk Borçlar Kanunu
Tasarısı'nın yasalaşması halinde, işveren, işçilerin
cinsel tacize uğramamaları için gerekli önlemleri
almakla yükümlü sayılacak.
TBMM Adalet Komisyonu'nun
212 maddesini kabul ettiği ve görüşmelerine bu
haftadan itibaren devam edeceği 649 maddelik Türk
Borçlar Kanunu Tasarısı, hizmet sözleşmelerine
dayanan işçi-işveren ilişkisi konusunda da önemli
yenilikler içeriyor.
İş Kanununa paralel düzenlemelerin yanı sıra,
yürürlükteki Borçlar Kanununda yer almayan yeni
hükümlere de yer verilen tasarıya göre, işveren,
hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve
saygı göstermekle yükümlü olacak.İşçinin sağlığını
da gözetecek olan işveren, işçiyi hastalandığında
çalışmaya zorlamayacak, tedavi olması için izin
verecek, işyerinde de acil tedavi imkanlarını
sağlayacak.
İşyerinde ''ahlaka uygun bir düzenin''
gerçekleştirilmesini sağlamakla yükümlü tutulan
işveren, kadın ve erkek işçilerin cinsel tacize
uğramamaları ve cinsel tacize uğramış olanların daha
fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri
alacak. İşveren, bu amaçla, işçilerin derhal yardım
isteyebilecekleri ''güvenlik sistemi kurma'' ve
''güvenlik personeli bulundurma'' gibi, işçilerin
cinsel tacizle karşılaşma tehlikesini ortadan
kaldırmaya yönelik uygun önlemleri almakla yükümlü
olacak.
BORÇLAR KANUNUNA İLK DEFA GİRİYOR
Tasarının hazırlanması için Adalet Bakanlığında
oluşturulan komisyona başkanlık eden ve Adalet
Komisyonundaki çalışmalara da katılan İstanbul
Ticaret Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof.
Dr. Nevzat Koç, ''cinsel taciz'' ilgili hükmün,
Borçlar Kanununa ilk defa girdiğini söyledi. Koç,
cinsel tacizi önlemeye yönelik hangi tedbirlerin
alınacağını, işyerinin özelliği ve faaliyet alanı
gibi kriterler gözönüne alınarak işverence
belirleneceğini vurguladı.
TBMM Adalet Komisyonu Başkanı Ahmet İyimaya da
cinsel taciz kavramı, iş hukukunda yer almamış olsa
da hukuka aykırı bir fiil olarak yaptırıma
bağlandığını ifade etti. İyimaya, ''Çünkü işveren,
çalıştırdığı işçisine karşı dürüst ve ahlaka uygun
bir tavır sergilemek zorundadır. Cinsel taciz, bu
yönüyle tipik bir sözleşmeye aykırılık oluşturur.
Borçlar Kanununda yer almış veya almamış olması, bu
sonucu ortadan kaldırmaz. Komisyon, tasarıdaki bu
özel hükmü hukuk yapımı ilkeleri çerçevesinde
değerlendirecektir'' diye konuştu.
İŞÇİNİN BİLGİSAYARINDAKİ KİŞİSEL BİLGİLER
Tasarıda, işçi-işveren ilişkisi açısından yer alan
diğer düzenlemelere göre, işveren, iş kazalarına
karşı gerekli önlemleri alacak. İşverenin, gerekli
önlemleri almaması nedeniyle işçinin ölmesi
durumunda, işçinin desteğinden yoksun kalanların
tazminat alacakları; sözleşmeye aykırılıktan doğan
sorumluluk hükümlerine tabi olacak.
Bilgisayar ortamında saklanabilen verilerin
kullanılması konusunda işçinin korunması amacıyla
sınırlama getiren tasarıya göre, işveren, işçiye ait
kişisel verileri, ancak işçinin işe yatkınlığıyla
ilgili veya hizmet sözleşmesinin ifası için zorunlu
olduğu ölçüde kullanabilecek.
İşçinin, işveren ile bir ev düzeni içinde birlikte
yaşadığı durumlarda, işveren, işçinin beslenme ve
barınma gereksinimlerini karşılayacak.
İşçi, kusuru olmaksızın hastalık veya kaza gibi
sebeplerle iş göremezse, işveren, sosyal sigortalar
yardımlarından yararlanamayan, bir yıla kadar
çalışmış işçinin bakımını ve tedavisini, 2 hafta
süreyle yapacak.
İŞÇİNİN SADAKAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ
İşi özenle yapacak ve işverenin haklı menfaatinin
korunmasında sadakatle davranacak olan işçi,
işverene ait makineleri, araç ve gereçleri, teknik
sistemleri, tesisleri ve taşıtları, usulüne uygun
olarak kullanmak ve bunlarla birlikte işin görülmesi
için kendisine teslim edilmiş olan malzemeye özen
göstermekle yükümlü olacak.
İşçi, üçüncü kişilerle ücret karşılığında anlaşmalar
yaparak işverene karşı sadakat yükümlülüğünü ihlal
edemeyecek ve işvereniyle rekabete yol açacak iş ve
işlemlerde bulunamayacak.
İŞÇİYE SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Hizmet ilişkisinin devamı süresince iş gördüğü
sırada öğrendiği üretim ve iş sırları gibi
bilgileri, kendisi veya başkalarının yararına
kullanamayacak olan işçi, hizmet ilişkisi sona erse
bile, işverenin haklı yararlarının korunması için
gerekli olduğu ölçüde sır saklamakla yükümlü olacak.
İşçi, üçüncü kişilerden işveren için aldığı şeyleri
ve özellikle paraları derhal teslim edecek.
KUSURLU İŞÇİ ZARARDAN SORUMLU OLACAK
İşveren, işin görülmesi ve işçilerin işyerindeki
davranışlarıyla ilgili genel düzenlemeler
yapabilecek, onlara özel talimat verebilecek.
İşçiler de bunlara dürüstlük kurallarının
gerektirdiği ölçüde uyacak.
İşçi, işverene kusuruyla verdiği her türlü zarardan
sorumlu olacak. İşveren, fazla çalışma için işçiye
normal çalışma ücretinin en az yüzde 50 fazlasını
ödeyecek. İşveren, işçinin izniyle fazla çalışma
ücreti yerine, uygun bir zamanda fazla çalışmayla
orantılı olarak izin verebilecek.
Belli işlerde aracılık yapması halinde, işçiye
aracılık ücreti ödenecek. İşveren, bayram, yılbaşı
ve doğum günü gibi belirli günler dolayısıyla
işçilerine özel ikramiye verebilecek. Ancak,
işçilerin bu ikramiyeyi isteme hakları, bu konuda
anlaşma olması halinde doğacak. İşçi ücreti,
sözleşmeyle aksi kararlaştırılmadıkça, işyerinde
veya özel olarak açılan bir banka hesabına ödenecek.
İŞVEREN ALACAĞINI TAKAS EDEMEYECEK
İşveren, işçiden olan alacağı ile ücret borcunu,
işçinin rızası olmadıkça takas edemeyecek.İşçilerin
ücretlerinin dörtte birinden fazlası
haczedilemeyecek, başkasına devredilemeyecek. Ancak,
işçinin bakmakla yükümlü olduğu aile bireyleri için
hakim tarafından takdir edilecek miktar, bu orana
dahil edilmeyecek.
ARACIN VERGİLERİNİ DE ÖDEYECEK
İşçinin, işverenle anlaşarak işin görülmesinde kendi
motorlu aracını kullanması durumunda, işveren sadece
motorlu aracın işletilmesinin ve bakımının
gerektirdiği olağan giderlerden değil, aynı zamanda
vergi, zorunlu mali sorumluluk sigortası primleri ve
aracın yıpranması karşılığında uygun bir tazminatı
da ödemekle yükümlü olacak.
İşveren, hizmet sözleşmesinin feshi halinde,
bildirim süresi içinde işçiye ücretinde bir kesinti
yapmaksızın günde 2 saat iş arama izni verecek. En
az bir yıl çalışmış olan işçilere, yılda en az 2
hafta, 18 yaşından küçük işçiler ile 50 yaşından
büyük işçilere de en az 3 hafta ücretli yıllık izin
verilecek. İşçi, haklı sebep olmaksızın hizmet
sözleşmesi feshedilirse, sözleşme süresince
kazanabileceği miktarı, tazminat olarak
isteyebilecek.
İşçinin haklı sebep olmaksızın işe başlamadığı veya
aniden işi bıraktığı hallerde işveren, aylık ücretin
dörtte birine eşit bir tazminat isteme hakkına sahip
olacak. İşveren, ayrıca ek zararlarının
giderilmesini de isteyebilecek. Rekabet yasağına
aykırı davranan işçi, bunun sonucu olarak işverenin
uğradığı bütün zararları gidermekle yükümlü olacak.
Gazeteport/15.12.2008 |
