|
Kim, nereden
emekli olacak?
Okurlarımızdan en fazla
aldığımız sorulardan birisi, çalışma hayatı
boyunca farklı statülerde (SSK, Bağ-Kur, Em.
Sandığı) çalışanların hangi statüden emekli
olacaklarıyla ilgili.
Ayrıca sosyal güvenlik
reformu ile bu konuda herhangi bir değişiklik
olup olmadığı da merak konusu. Okurlarımızın her
birine aynı konuda cevap vermektense bu yazımızı
bu konuya ayırmayı tercih ettik.
1 Ekim’den sonra sigortalı olanların durumu
Sosyal güvenlik reformu birçok konuda olduğu
gibi bu son 7 yıl kuralında da önemli değişiklik
yaptı. Son 7 yıl kuralı, 2829 sayılı Kanuna
(Hizmet Birleştirmesi Kanunu) dayanıyordu. Oysa
5510 sayılı SSGSS Kanunu (Reform Kanunu) 1
Ekim'den sonra ilk defa sigortalı olacaklar için
bu kanunu yürürlükten kaldırdığı için, yeni
sigortalılar için artık son 7 yıl kuralı
uygulanmayacak. Bu kişiler için 5510 sayılı
Kanunun 53. maddesi uygulanacak. Yani aylığın
hangi statüden bağlanacağına karar verilirken
sadece son 7 yıla değil, tüm çalışma hayatına
bakılacak.
Kişi, bütün çalışma hayatı boyunca en fazla
hangi statüde (memur, işçi, esnaf) çalışmışsa o
statüden aylık bağlanacak. Yukarıda örneğimizde
yer alan Mehmet Bey, ilk defa 1 Ekim'den sonra
sosyal güvenlik sistemine giriş yapmış olsaydı,
kendisinin son 7 yılına değil tüm çalışma
hayatına bakılacaktı. Bu durumda da Mehmet Bey
SSK'lı olarak değil, en fazla prim ödediği
Bağ-Kur'lu gibi emekli olacaktı.
Statü değiştirerek erken emeklilik zorlaştı!
Genel olarak SSK'lıların emekliliği hak
edebilmek için ödemeleri gereken prim günü
sayıları, Bağ- Kur'lulardan daha düşük.
1999-2008 döneminde sigortalı olan bir SSK'lı
7000 günle emekli olurken aynı dönemde sisteme
giren bir Bağ-Kur'lu 9000 günle emekli olacak.
Bu da beş yıldan fazla prim farkı demek oluyor.
İşte SSK'daki bu düşük gün sayısından istifade
etmek isteyen kimi Bağ- Kur'lular, vergi kaydını
sildirerek, son 3,5 yılda Bağ-Kur'dan SSK'ya
geçiyor ve daha az prim ödeyerek emekli olma
şansı yakalıyorlardı. Yeni düzenleme ile
birlikte, ilk defa 1 Ekim'den sonra sigortalı
olanlar artık son yıllarda statü değiştirerek
erken emekli olamayacaklar.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi, emeklilik hesabı
yapılırken bunların tüm çalışma hayatları
dikkate alınacak. Diğer taraftan 1 Ekim'den önce
herhangi bir şekilde sigortalı olmuş kişiler
için son 7 yıl kuralı hala geçerli. Örneğin 30
Eylül 2008 tarihinde SSK'ya giriş yapmış olan
birisi, farklı statülerde çalıştıktan sonra
emeklilik dilekçesini verdiğinde, yine son 7
yılda en fazla hangi statüde çalıştığına
bakılacak.
1 Ekim 2008’den önce sigortalı olanların durumu
Sosyal güvenlik reformunun yürürlüğe girdiği 1
Ekim 2008 tarihinden önce sigortalı olanlar 7
yıl kuralına tabiler. Yani 1 Ekim'den önce
sigortalı olanların nereden emekli olacağına,
son 7 yılda en fazla hangi kuruma tabi
çalıştığına bakılarak karar verilecek. Diyelim
ki siz bir süre Bağ-Kur'a, bir süre de SSK'ya
tabi olarak çalıştınız. Daha sonra emeklilik
için dilekçenizi verdiniz. SGK, sizin dilekçe
verdiğiniz tarihten geriye doğru 7 yıl (2520
gün) giderek, en fazla hangi statüde prim
ödediğinize bakar. Eğer bu 7 yıl içerisinde en
fazla SSK'ya tabi çalıştıysanız SSK'lı olarak
emekli olursunuz. Aksi halde de Bağ-Kur emeklisi
olursunuz.
Örnek: 1/1/1958 doğumlu olan Mehmet Bey,
6/4/1983 tarihinden 20/11/2004 tarihine kadar
Bağ-kur'a tabi olarak çalışmıştır. Daha sonra
1/12/2004 tarihinden 30/6/2008 tarihine kadar da
SSK sigortalısı olarak çalışmış ve 1 Temmuz
2008'de SGK'ya emeklilik için dilekçe vermiştir.
Mehmet Bey, son 7 yıl olan 30/6/2001 ila
30/6/2008 tarihleri arasında en fazla SSK'ya
tabi olarak çalıştığı için SSK statüsüyle emekli
olacak.
SSK’dan mı
Bağ-Kur’dan mı emekli olurum?
Soru: Aralık Kasım 1959 doğumluyum. İlk işe
giriş tarihim 1 Kasım 1992 ve 1 Nisan 1993'te
isteğe bağlı sigortaya başladım. En son Ekim ayı
primiyle 5620 günle ödeme günüm bitmiş oldu.
Acaba Kasım ayını ödediğimde SSK koşullarında
mı, yoksa Bağ-Kur'dan mı emekli aylığım
bağlanmış olacak? N.M.
Cevap: Değerli okurum isteğe bağlı sigorta
priminizi şimdiye kadar SSK'ya mı Bağ- Kur'a mı
ödediğinizi belirtmemişsiniz. Tahminimce SSK'ya
ödemişsiniz. Bu durumda prim gününüz dolmuş.
Bundan sonra hiç prim ödemeseniz dahi 1.11.2012
tarihinde emekli olabilirsiniz. 1 Ekim'den sonra
SSK yerine Bağ-Kur şartlarında emekli olmak için
1.260 gün prim ödemeniz lazım. Yani birkaç ay
isteğe bağlı prim ödemekle Bağ-Kur'a geçmiş
olmazsınız.
Yetim aylığını nasıl bağlatırız?
Soru: Saadettin Bey, kardeşim vefat etti. 380
gün ticari Bağ-Kur'u, 360 gün de SSK'lı olarak
hizmeti var. Eşine ve çocuklarına aylık
bağlanabilmesi için prim günü 3 yıl yetmedi. Bu
nedenle süt tesliminden dolayı tescil yapılması
için 28/05/2008 tarihinde Bağ-Kur'a müracaatta
bulunduk.
Ancak Bağ-Kur bize, ölenin adına tescil
yaptıramazsınız diyerek reddetti. Biz de
mahkemeye verdik 20 gün önce mahkeme tescilin
yapılması yönünde karar verdi. Mahkeme
kesinleştikten sonra SSK'ya müracaatta bulunsak
aylık bağlanma imkanı var mı? Süt tesliminden de
üç yıl hizmeti çıkmaktadır. Bize cevap
verirseniz memnun oluruz. Salim Karaman
Cevap: Değerli okurum, mahkeme kararıyla
birlikte size en yakın SGK müdürlüğüne başvurun.
Ölen yakınınızın toplam 5 yıl primi olduğuna
göre (mahkeme ile tespit edilenler dahil) eşine
ve çocuklarına aylık bağlanacaktır. Ancak aylık
SSK statüsünde değil, tarım Bağ- Kur statüsünde
bağlanacak.
Prim ödesek mi, yaşı mı beklesek?
Soru: Annemin 17 yıl 5 ay pirimi var ve halen
14. basamaktan isteğe bağlı Bağ- Kur'dan ödemeye
devam ediyor. Kendisi 1960 doğumlu şu anda
ödemeye devam edip 20 yılı doldurup emekli olsun
mu? Yoksa ödemeyi durdurup yaştan mı emekli
olsun? Semih Koç
Cevap: Anneniz 20 yılı doldurduğu gün emekli
olacak. Yaştan emeklilik için 53 yaşını
beklemesi gerekecek. Bence kalan 2 yıl 7 ayı
ödesin ve hemen emekli olsun. Böylece yaklaşık 3
yıl daha erken emekli olmuş olur.
En kısa sürede ne zaman emekli olurum?
Soru: 1945 doğumluyum. 1997 yılından beri SSK'ya
isteğe bağlı prim ödüyorum. Şu an 3.385 günüm
var. En kısa sürede nasıl ve ne zaman emekli
olurum? Bekir Ertürk
Cevap: 3.600 gün prim ödedikten sonra 2013
yılında emekli olursunuz. 1997'nin hangi ayında
ve gününde prim ödemeye başladıysanız, 2013'ün
aynı tarihinde dilekçenizi verebilirsiniz.
Bundan daha kısa sürede emekli olma şansınız
maalesef yok.
Malullük aylığı alıyorum, çalışabilir miyim?
Soru: SSK'dan malullük aylığı alıyorum. Aldığım
aylık oldukça düşük ve geçinmeme yetmiyor. Eğer
çalışmaya başlarsam aylığımın kesileceği
söyleniyor. Bağ-Kur'a tabi çalışırsam yine de
aylığım kesilir mi? Aylığımın kesilmemesi için
ne yapmam gerekir. Yeni sosyal güvenlik
kanununda bizler için bir düzenleme var mı? M.
Ertekin
Cevap: Değerli okurum, sizinle aynı durumda
binlerce vatandaşımız var. Maalesef sizin
malullük aylığı alarak çalışma imkânınız yok.
Çalışmaya başladığınız ayı takip eden ayda
aylığınız kesilir. Bu konuda SSK veya Bağ-Kur
farkı bulunmamaktadır. Her iki çalışma durumunda
da aylığınız kesilir. Yeni yasada da bunun
aksine bir düzenleme yapılmadı.
Fakat sorununuzu siyasilere ve yetkililere
ulaştırırsanız ve sizinle aynı durumda olan
malul emeklilerle birlik olursanız belki sonuç
alabilirsiniz.
Sadettin ORHAN
Bugün/11.12.2008 |
