|
Sicili temiz ihracatçıya KDV iadesinde kolaylık
Geçmişte vergi iadeleri bakımından
iyi performans gösteren mükelleflere 'hızlandırılmış
iade sistemi' geliyor. Buna göre belirlenecek 100
civarındaki mükellefe inceleme yapmadan ve teminatsız
KDV iadesi yapılacak.
Risksiz mükelleflere herhangi bir formalite aranmadan
KDV iadesi yapılması gündemde. Maliye Bakanlığı Gelir
İdaresi Başkanlığı'nın bir süredir yürüttüğü çalışmalara
göre, inceleme ve teminat istenmeden iade yapılacak
mükellef sayısının 100 ve altında olması planlanıyor. Bu
mükellefler aktif büyüklük, üretim kapasitesi, işçi
sayısı ve vergi iadelerindeki geçmiş tarihleri dikkate
alınarak belirlenmeye çalışılacak. Sistemin adı ise
"hızlandırılmış iade sistemi" olacak.
Gelir İdaresi Başkanlığı IMF'nin de talepleriyle geçen
yaz aylarında KDV gelirlerinde yaşanan düşüş ve
iadelerdeki yükseliş nedeniyle sistemi incelemeye aldı
ve yeni sistemin nasıl olabileceği üzerinde çalışmalar
yaptı. Bu çalışmaların amacı, risksiz yani sorunsuz iade
alacak başta ihracatçılar ile diğer iade alacaklıları
sorunlu olanlardan ayırmak, sorunlu olanların da üzerine
daha sıkı gitmekti. Öncelikle ihracatçılar altın, gümüş
ve platin olarak belli kriterlere göre ayrılmak istendi.
Ancak bu model kabul görmedi. Şimdi "hızlandırılmış iade
sistemi" adı altında yeni bir sistem kurulacak. Konuya
ilişkin bir tebliğ çıkarılacak ve sorunsuz olan iade
alacaklılarının iadelerini daha kolay almaları
sağlanacak.
Dört kriter aranacak
Hızlandırılmış iade sistemi içine girecek olanlarda dört
kriter aranacak. Şirketler aktif büyüklüklükleri, üretim
kapasitesi, çalıştırdığı işçi sayısına göre
sınıflandırılacak. Geçmişte vergi iadeleri bakımından
nasıl bir performans sergilediği de diğer bir kriter
olacak. Yani geçmişte aldığı vergi iadelerinde sorun
olup olmadığı en önemli kriter olacak.
Yetkililer zaten aktif büyüklük ve işçi sayısı dikkate
alındığında hızlandırılmış iade sistemine girecek olan
ihracatçıların sayısının hayli azaldığını belirterek, şu
anda kriterleri tam olarak belirlemeye çalıştıklarını
buna göre sisteme girecek olan mükellef sayısının da
değişebileceğini söylediler. Ancak şu anda sistemin
içine girecek mükellef sayısının 100 ve altında olması
planlanıyor. Sistemde, sektör ayrımı da yapılmayacak.
Tebliğ çıktıktan sonra öncelikle Maliye'ye
hızlandırılmış iade sistemi içinde yer almak istendiği
yönünde bir başvuru yapılacak ve Gelir İdaresi bir
değerlendirme yapacak. Kriterlere uyanlar sistem içinde
yer alacak. Yetkililer sistemin içine girecek olanların
iade taleplerinin çok hızlı yapılmasının planlandığını
belirterek, iade sırasında yapılan incelemenin de
yapılmayacağını söylediler. Ancak bu durumun iadelerin
daha sonraki vergi denetimlerden muaf olacağı anlamına
gelmeyecek.
İade sistemi nasıl işliyor
KDV iadesi, ihracatçıların ihracat yapacağı malı
üretirken ödediği KDV'nin iade edilmesi esasına
dayanıyor. KDV bir tüketim vergisi olduğu için, mal ve
hizmeti en son tüketenin üzerinde kalması gerekiyor.
Eğer ihracatçının ödediği KDV yükü, kendisinin üzerinde
kalır ise o mal ve hizmet pahalılaşıyor ve dış piyasada
rekabet şansı azalıyor. Bu nedenle ihracatçılar, malını
dışarıya sattığını belgelediğinde devlet ona satılan
malın içindeki KDV'yi iade ediyor. Yani sistem düzgün
işlediğinde, KDV iadesinden dolayı Hazine'ye bir yük
gelmiyor. İhracatçı, zaten daha önceden ödediği KDV'yi
geri alıyor. Bunun için de iade istediği KDV'ye esas
ödemeleri, ihraç ettiği malın üretiminde kullandığını
belgelemesi gerekiyor. Bu aşamada haksız KDV iadesi
almak için sahte (naylon) fatura kullanımı, ihraç
edilmemiş bir malın ihraç edilmiş gibi gösterilmesi gibi
yöntemlere başvuranlar olabiliyor. Teminat ise sistemde
6183 sayılı yasa çerçevesinde uygulanıyor. İhracatçılar
iadeyi alabilmek için banka teminat mektubu,
gayrimenkul, bono veya tahvili teminat olarak
gösterebiliyor. Özellikle banka teminat mektubu,
bankalara ödenen komisyonlar sebebiyle ek bir maliyet
unsuru olarak ortaya çıkıyor.
HIZLANDIRILMIŞ İADE SİSTEMİ
* Mükellef hakkında inceleme yapılmayacak ve teminat
istenmeyecek.
* Uygulamadan 100 ve altında mükellefin yararlanması
planlanıyor.
* Sistem sektör ayrımı yapılmaksızın uygulanacak.
MÜKELLEFLER NEYE GÖRE BELİRLENECEK
* Aktif büyüklük
* Üretim kapasitesi
* İşçi sayısı
* Vergi iadelerindeki geçmiş performanslar.
MÜKELLEF NASIL YARARLANABİLECEK
* Mükellef Maliye'ye hızlandırılmış iade sistemi içinde
yer almak istediğine dair başvuru yapacak.
* Gelir İdaresi değerlendirmede bulunacak.
* Kriterlere uyanlar sistem içinde yer alacak.
İade sistemi nasıl işliyor
* KDV yükü ihracatçının üzerinde kalırsa mal ve hizmet
pahalılaşıyor ve dış piyasada rekabet şansı azalıyor.
* Bu nedenle ihracatçılar, malını dışarıya sattığını
belgelediğinde devlet ona satılan malın içindeki KDV'yi
iade ediyor.
* Bunun için de iade istediği KDV'ye esas ödemeleri,
ihraç ettiği malın üretiminde kullandığını belgelemesi
gerekiyor.
* İhracatçılar iadeyi alabilmek için banka teminat
mektubu, gayrimenkul, bono veya tahvili teminat olarak
gösterebiliyor.
|
İhracatçıya yapılan
iadeler
(bin YTL)
|
|
1989
|
585
|
|
1990
|
686
|
|
1991
|
1.349
|
|
1992
|
2.816
|
|
1993
|
5.270
|
|
1994
|
15.439
|
|
1995
|
38.884
|
|
1996
|
61.250
|
|
1997
|
149.751
|
|
1998
|
304.709
|
|
1999
|
456.667
|
|
2000
|
770.983
|
|
2001
|
1.692.166
|
|
2002
|
3.475.781
|
|
2003
|
5.060.762
|
|
2004
|
4.939.814
|
|
2005
|
6.704.384
|
|
2006
|
7.359.409
|
|
2007
|
9.556.000
|
|
2008*
|
1.245.000
|
|
* 2 aylık
|
|
Kaynak: Kamu
Hesapları Bülteni
|
referans Gazetesi
07.04.2008
|
