|
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelir İdaresi Başkanlığı
HARÇLAR KANUNU SİRKÜLERİ/7
|
Konusu |
: |
Yatırım ve İstihdamı Teşvik Amaçlı Ön İzin
Sözleşmeleri |
|
Tarihi |
: |
26/11/2008 |
|
Sayısı |
: |
HK-7/2008-1 |
|
İlgili Olduğu Kanun |
: |
488,
492 ve 5084 sayılı Kanunlar |
1-Giriş :
29/01/2004
tarihli ve 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın
Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin (b) bendinde
belirtilen illerde, en az on kişilik istihdam
öngören yatırımlara girişen gerçek veya tüzel
kişilere bedelsiz irtifak hakkı tesisi veya bedelsiz
kullanma izni verilmesine ilişkin işlemleri
düzenlemek amacıyla, 26/05/2007 tarihli ve 26533
sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Yatırım ve
İstihdamın Teşviki Amacıyla Bedelsiz İrtifak Hakkı
Tesis Edilmesine ve Bedelsiz Kullanma İzni
Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar" yönetmeliğinin
ekinde yer alan "Yatırım ve İstihdamı Teşvik Amaçlı
Ön İzin Sözleşmesi"nde harç ve damga vergisi
uygulaması bu sirkülerin konusunu oluşturmaktadır.
2-Yasal Düzenleme :
29/01/2004
tarihli ve 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın
Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunun 5 inci maddesinde, "Bu Kanunun
2 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde
belirtilen illerde en az on kişilik istihdam öngören
yatırımlara girişen gerçek veya tüzel kişiler
lehine; Hazineye, özel bütçeli kuruluşlara, il özel
idarelerine veya belediyelere ait arazi veya
arsaların üzerinde kırkdokuz yıl süreli bağımsız ve
sürekli nitelikli bedelsiz irtifak hakkı tesis
edilebilir. Bu taşınmazlar üzerindeki kamuya ait ve
ihtiyaç dışı bina ve müştemilat ile üzerinde henüz
faaliyete geçmemiş yatırım bulunan arazi veya
arsalar da bu kapsamda değerlendirilir. Ancak, talep
edilen taşınmazın bulunduğu ilçenin mülkî sınırları
içinde organize sanayi veya endüstri bölgesi
bulunması halinde, bu bölgelerde yer alabilecek
yatırımlar için tahsis edilecek boş parsel
bulunmaması şartı aranır.
31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununa tâbi
alanlar hariç olmak üzere, Devletin hüküm ve
tasarrufu altında bulunması nedeniyle irtifak hakkı
tesis edilemeyen taşınmazlar üzerinde ise kırkdokuz
yıl süreli bedelsiz kullanma izni verilebilir. Bu
Kanunun 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamı dışında
kalan kalkınmada öncelikli yörelerdeki diğer illerde
(Gökçeada, Bozcaada hariç) bedelsiz yatırım yeri
tahsisine ilişkin olarak, 5 inci maddenin 31/12/2006
tarihinde yürürlükte olan hükümleri uygulanır.
İrtifak
hakkı tesis edilecek veya kullanma izni verilecek
taşınmazlardan imar planı bulunmayanların planları
ile uygulama projeleri, bedelsiz olarak verilen ön
izin süresi içinde yapılır.
...
Bu
maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar
Maliye Bakanlığınca belirlenir." hükmü yer
almaktadır.
Konuyla
ilgili olarak Maliye Bakanlığınca hazırlanarak
26/05/2007 tarihli ve 26533 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan "Yatırım ve İstihdamın Teşviki Amacıyla
Bedelsiz İrtifak Hakkı Tesis Edilmesine ve Bedelsiz
Kullanma İzni Verilmesine İlişkin Usul ve
Esaslar" yönetmeliğinin 14 üncü maddesinde, irtifak
hakkına veya kullanma iznine konu taşınmazların
maliki idarelerce, bedelsiz irtifak hakkı tesis
edilecek veya kullanma izni verilecek taşınmazlardan
imar planı bulunmayan yerlerin, yatırımcı tarafından
imar plânlarıyla imar uygulamalarının ve yapılacak
tesislere ilişkin uygulama projelerinin yaptırılması
amacıyla ön izin verilebileceği, bu durumda
taşınmazın maliki idare ile yatırımcı arasında ön
izin sözleşmesi imzalanacağı; 16 ncı maddesinde de,
söz konusu sözleşmenin noterde tasdik ettirilmesi
gerektiği hükme bağlanmıştır.
Bilindiği
gibi, 492 sayılı Harçlar Kanununun 38 inci
maddesinde, noter işlemlerinden bu kanuna bağlı (2)
sayılı tarifede yazılı olanlarının noter harçlarına
tabi olacağı hüküm altına alınmış, Kanunun 42 nci
maddesinin 2 nci fıkrasında, "Menkul ve
gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve
rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve
kâğıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin
bordroları ile kamu idarelerine verilmek üzere
ilgili mevzuatla belirlenen kurallara uyulacağına
ilişkin olarak düzenlenen taahhütnameler hakkında bu
hüküm uygulanmaz." hükmüne yer verilmiştir.
Ayrıca, Harçlar Kanununa bağlı (2) sayılı tarifenin
I-1 bendinde, muayyen bir meblağı ihtiva eden her
nevi senet, mukavelename ve kağıtlardan beher imza
için binde 0,90 oranında nispi harç alınacağı; II-1
bendinde de, belli meblağı ihtiva etmeyen ve
alınacak harç miktarı kanun ve tarife de ayrıca
gösterilmemiş olan senet, mukavele ve kağıtlardaki
imzaların her birinden maktu esasa göre harç
alınacağı belirtilmiştir.
Öte yandan,
488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı
tablonun "I.Akitlerle ilgili kağıtlar" başlıklı
bölümünün A/1 fıkrasında da, "Belli parayı ihtiva
eden mukavelenameler"in binde 7,5 oranında damga
vergisine tabi tutulacağı hükmü yer almaktadır.
3-
"Yatırım ve İstihdamı Teşvik Amaçlı Ön İzin
Sözleşmeleri"nde harç ve damga vergisi uygulaması :
Kanun
hükümleri uyarınca, menkul ve gayrimenkul mallara
ilişkin alım, satım, taahhüt ve rehin ile ilgili
olarak noterde yapılan işlemlerde değer
gösterilerek, bu değer üzerinden noter harcı tahsil
edilecek; işleme ilişkin kağıdın 488 sayılı Damga
Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tabloda yer alması
halinde aynı değer üzerinden damga vergisi
aranılacaktır.
Ancak, 5084
sayılı Kanun uyarınca düzenlenen "Yatırım ve
İstihdamı Teşvik Amaçlı Ön İzin Sözleşmesi"nin,
bedelsiz irtifak hakkı tesis edilecek veya bedelsiz
kullanma izni verilecek gayrimenkullerin imar
planları ve uygulama projelerinin yapılabilmesine
olanak sağlamak üzere tesis edilen ve taahhüt
içermeyen bir işlem olduğu anlaşılmaktadır.
Buna göre,
492 sayılı Harçlar Kanununun 42 nci maddesi
kapsamında yer almayan ve dolayısıyla değer
gösterilme zorunluluğu bulunmayan "Yatırım ve
İstihdamı Teşvik Amaçlı Ön İzin Sözleşmesi"nin maktu
noter harcına tabi tutulması; belli parayı ihtiva
etmeyen söz konusu sözleşme için damga vergisi
aranılmaması gerekmektedir.
Duyurulur.
Mehmet Akif
ULUSOY
Gelir İdaresi Başkanı
|
