| |
|
YURT DIŞINA
YAPILAN PROJELERDE KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASI
I.GİRİŞ
Ülkemiz dışında hizmet veren çok sayıda İşletme
bulunmaktadır. Kurumlar Vergisi kanunumuza göre
, Bu işletmelerin yarattığı katma değer ve
sonrasında elde edilen kazançlara ilişkin
İstisna nedir?
Bu soruların yanıtını aramadan önce ‘İstisna’
nedir ve ne anlama gelmektedir?
Türk Dil Kurumu Sözlüğü;
istisna Ar. isti²n¥¢
a. (istisna:) 1. Bir kimse veya bir şeyi
benzerlerinden ayrı tutma. 2. Genelden ayrı,
kural dışı olma, ayrıklık. 3. Ayrı tutulan kimse
veya şey.
Güncel Türkçe Sözlük
________________________________________
istisna
bk. vergi istisnası
BSTS / İktisat Terimleri Sözlüğü 2004
________________________________________
istisnâ
ayrık tutma (bk. müstesnâ).
BSTS / Medeni Hukuk Terimleri Sözlüğü 1966
Olarak tarif etmektedir.
Kurumlar Vergisi Kanununda,
İstisnalar
MADDE 5- (1) Aşağıda belirtilen kazançlar,
kurumlar vergisinden müstesnadır: denilmek
sureti ile sayılmaktadır. Konu itibari ile
………………………………………………………………………………………………b) Kanunî ve
iş merkezi Türkiye'de bulunmayan anonim ve
limited şirket niteliğindeki şirketlerin
sermayesine iştirak eden kurumların, bu
iştiraklerinden elde ettikleri aşağıdaki
şartları taşıyan iştirak kazançları;
1) İştirak payını elinde tutan şirketin, yurt
dışı iştirakin ödenmiş sermayesinin en az %
10'una sahip olması,
2) Kazancın elde edildiği tarih itibarıyla
iştirak payının kesintisiz olarak en az bir yıl
süreyle elde tutulması (Rüçhan hakkı kullanılmak
suretiyle veya yurt dışı iştirakin iç
kaynaklarından yapılan sermaye artırımları
nedeniyle elde edilen iştirak payları için sahip
olunan eski iştirak paylarının elde edilme
tarihi esas alınır.),
3) Yurt dışı iştirak kazancının kâr payı
dağıtımına kaynak olan kazançlar üzerinden
ödenen vergiler dahil iştirak edilen kurumun
faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları
uyarınca en az % 15 oranında gelir ve kurumlar
vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması;
iştirak edilen şirketin esas faaliyet konusunun,
finansal kiralama dahil finansman temini veya
sigorta hizmetlerinin sunulması ya da menkul
kıymet yatırımı olması durumunda, iştirak edilen
kurumun faaliyette bulunduğu ülke vergi
kanunları uyarınca en az Türkiye'de uygulanan
kurumlar vergisi oranında gelir ve kurumlar
vergisi benzeri toplam vergi yükü taşıması,
4) İştirak kazancının, elde edildiği hesap
dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin
verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye
transfer edilmesi.
Yurt dışındaki inşaat, onarım, montaj işleri ve
teknik hizmetlerin yapılabilmesi için ilgili
ülke mevzuatına göre ayrı bir şirket
kurulmasının zorunlu olduğu durumlarda, özel
amaç için kurulduğunun ana sözleşmelerinde
belirtilmesi ve fiilen bu amaç dışında
faaliyetinin bulunmaması şartıyla, söz konusu
şirketlere iştirak edilmesinden elde edilen
kazançlar için bu bentte belirtilen şartlar
aranmaz.
Bu bent uyarınca vergi yükü, kanunî veya iş
merkezinin bulunduğu ülkede ilgili dönemde
tahakkuk eden ve kâr payı dağıtımına kaynak olan
kazançlar üzerinden ödenen vergiler dahil olmak
üzere toplam gelir ve kurumlar vergisi benzeri
verginin, bu dönemde elde edilen toplam
dağıtılabilir kurum kazancı ile tahakkuk eden
gelir ve kurumlar vergisi toplamına oranlanması
suretiyle tespit edilir.
h) Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj
işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak
Türkiye'de genel sonuç hesaplarına intikal
ettirilen kazançlar.
Olarak sayılmaktadır.
II.VERGİ İDARESİNCE KONUYA İLİŞKİN ÖNEMLİ
MUKTEZALAR
Yurt dışına yapılan proje hizmeti Hakkında
İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığınca verilen bir
muktezada,
‘….. 5 yıldızlı otel inşaatında doğal taş, söve
ve süslemeler ile kat silmeleri ile ilgili
mimari statik proje ve iç doğal taş sabit
dekorasyon işleri ile ilgili proje ve
danışmanlık bedeli olarak fatura kesmeniz
halinde kurumlar vergisi istisnası hakkında
Başkanlığımız görüşü sorulmaktadır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun
“İstisnalar” başlıklı 5. maddenin birinci
fıkrasının (h) bendinde yurt dışında yapılan
inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik
hizmetlerden sağlanarak Türkiye'de genel sonuç
hesaplarına intikal ettirilen kazançların
kurumlar vergisinden istisna olduğu hüküm altına
alınmıştır.
Konuyla ilgili olarak, 1 seri numaralı Kurumlar
Vergisi Genel Tebliğinin “Yurt dışında yapılan
inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik
hizmetlerden sağlanan kazançlarda istisna”
başlıklı 5.9 numaralı ayrımında, “Kurumlar
Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci
fıkrasının (h) bendi ile yurt dışında yapılan
inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik
hizmetlerden sağlanarak Türkiye’de genel sonuç
hesaplarına aktarılan kazançlar, herhangi bir
koşula bağlanmaksızın kurumlar vergisinden
istisna edilmiştir.
…
Teknik hizmetlerden elde edilen kazançların da
anılan istisnadan yararlanabilmesi için bu
işlerin yurt dışında bulunan işyerleri veya
daimi temsilciler aracılığıyla yapılması; yurt
dışında ayrıca bir işyeri veya daimi temsilci
olmadan yapılan teknik hizmetlerin, hizmet
ihracatı olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, teknik hizmetlerin yurt dışındaki
inşaat, onarım ve montaj işlerine bağlı olarak
yapılma şartı bulunmamaktadır.
İnşaat, onarım ve montaj işlerinin yurt dışında
gerçekleştirilmesi için bir işyeri bulunması
gerekirken, bu işlere bağlı teknik hizmetlerin
yurt dışında herhangi bir işyeri olmaksızın
Türkiye’den gerçekleştirilebilmesi de mümkün
olabilmektedir. Proje hazırlanması gibi teknik
hizmetler, inşaat ve onarma işinin tamamlayıcı
bir unsuru olmasına karşın; kurumların yurt
dışında devam eden bir inşaat ve onarma işi
olmadığı ya da ayrıca bir işyeri veya daimi
temsilci bulundurulmadığı durumlarda, bu
faaliyetin ihracat olarak değerlendirilmesi
gerekmekte olup yurt dışındaki inşaat işine
bağlı olarak Türkiye’de yapılan teknik
hizmetlerden sağlanan kazançların bu istisnadan
yararlandırılması mümkün bulunmamaktadır.
Dolayısıyla, kurumların yurt dışında bir inşaat
ve onarım işi varsa, buna bağlı teknik hizmetler
ister Türkiye’de isterse yurt dışında yapılsın,
elde edilen kazançlar istisnadan
yararlanabilecektir. Kurumların yurt dışında
yaptıkları bir inşaat ve onarım işinin
bulunmaması halinde ise ancak yurt dışında bir
işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla
yaptıkları teknik hizmetlerden elde edilen
kazançlar istisnadan yararlanılabilecektir.
Bu istisnanın uygulanması açısından, yurt
dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri
ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançların
Türkiye’ye getirilmesi zorunluluğu
bulunmamaktadır. Söz konusu kazançların
Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal
ettirilmesi istisnadan yararlanılması için
yeterlidir.
Öte yandan, yurt dışındaki şubelerden elde
edilen kazançların genel sonuç hesaplarına
intikal ettirilmesinde, faaliyette bulunulan
yabancı ülkenin mevzuatına göre hesap döneminin
kapandığı tarih itibarıyla ilgili ülke
mevzuatına göre tespit edilen faaliyet sonucu,
Türkiye’de de aynı tarih itibarıyla genel sonuç
hesaplarına kaydedilecektir. Bu hususun
Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal
ettirilmesinde, kazancın kambiyo mevzuatına göre
fiilen Türkiye’ye getirilmesinin herhangi bir
etkisi olmayacaktır. Faaliyette bulunulan
yabancı ülkede kazanca tasarruf edilebilmesi
yeterlidir.
Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal
ettirilen kazanç, hesaplara intikal ettirilmesi
gereken tarihte T.C. Merkez Bankasının o gün
için tespit ve ilan ettiği döviz alış kurlarıyla
değerlendirilecektir. T.C. Merkez Bankasınca
tespit ve ilan olunmayan yabancı paralarda ise
Maliye Bakanlığının Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre tespit ve ilan ettiği kurlar
dikkate alınacaktır.
Yurt dışı faaliyet sonucunda elde edilen
kazançlar elde edildiği dönem itibarıyla,
Türkiye’de ilgili olduğu geçici vergi matrahının
tespitinde de dikkate alınacaktır. …”
açıklamaları yer almaktadır.
Diğer taraftan, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 33.
maddesinin birinci fıkrasında, yabancı ülkelerde
elde edilerek Türkiye'de genel sonuç hesaplarına
intikal ettirilen kazançlardan mahallinde ödenen
kurumlar vergisi ve benzeri vergilerin,
Türkiye'de bu kazançlar üzerinden tarh olunan
kurumlar vergisinden indirilebileceği hükme
bağlanmıştır.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, …’ta yapılan 5
yıldızlı otel inşaatında doğal taş, söve ve
süslemeler ile kat silmeleri ile ilgili mimari
statik proje ve iç doğal taş sabit dekorasyon
işleri ile ilgili proje ve danışmanlık bedelinin
yurt dışında ayrıca işyeri veya daimi
temsilcinizin bulunması yada otel inşaatı
şirketiniz tarafından yapılması halinde
istisnadan yararlanmanız mümkündür.
Öte yandan, yukarıdaki şartların bulunmaması
halinde yurtdışında verilen proje ve danışmanlık
hizmetinin “yurtdışında yapılan teknik
hizmetler” kapsamında değerlendirilmeyeceğinden
Kurumlar Vergisi istisnasından yararlanmayacak
olup söz konusu kazancın hizmet ihracı olarak
değerlendirileceği tabiidir. Bilgi edinilmesini
rica ederim’ (1)
III.SONUÇ
Yurtdışında faaliyet gösteren, Ülkemize ve
İnsanımıza artı değer yaratan, her yönü ile
Kurumsallaşmış işletmelere sonuna kadar yasal
zemini oluşturulmuş destekler Vergi idaremizce
verilmektedir. Ayrıca, Bu istisnanın uygulanması
açısından, yurt dışında yapılan inşaat, onarım,
montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan
kazançların Türkiye’ye getirilmesi zorunluluğu
bulunmamaktadır. Söz konusu kazançların
Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal
ettirilmesi istisnadan yararlanılması için
yeterlidir. Bununla birlikte konuyu suistimal
eden ve edeceklere ise en ağır yaptırımların
uygulanması kaçınılmaz bir gerekliliktir.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
(1) T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Vergi
Dairesi Başkanlığı (Mükellef Hizmetleri Gelir
Vergileri Grup Müdürlüğü) tarafınca, Sayı :
B.07.1.GİB.4.34.16.01/KVK-5/1-h
Kadir
DODİ
Mali Müşavir-Denetçi
İşletme Yönetimi Bilim Uzmanı
ASMMMO Denetim Std.Kom.Üyesi
kadirdodi@gmail.com
-Diğer
makaleleri için tıklayınız |
|
