|
Kanun koyucu
bazı hallerde vergi mükelleflerinin özde kamusal
hizmet amacına yönelik yapmış oldukları
yardımları ya da bu anlamda hizmet gösteren
organizasyonlara yaptıkları bağışları da;
sosyal, bilimsel, sanatsal ve ülke için faydalı
diğer başkaca faaliyetlerin teşviki ve
desteklenmesi amacıyla vergi kanunlarının
uygulanması açısından gider olarak kabul ederek
vergi matrahlarından düşülmesine imkan
tanımıştır.
Bağış ve
yardımların gider olarak dönem kazancının
hesaplanmasında dikkate alınacağı ile ilgili
hükümler genel olarak 193 sayılı Gelir Vergisi
Kanunu, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nda yer
almaktadır. Diğer taraftan, bu konuda çıkarılmış
çok sayıda özel kanun da bulunmaktadır. Bu
çalışmamızda, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi
Kanununda yer alan kurum kazancının %5’i ile
sınırlı olan bağış ve yardımlara değinmeye
çalışacağız.
II.KURUM KAZANCININ %5’İ
İLE SINIRLI BAĞIŞ VE YARDIMLAR
5520 sayılı
Kurumlar Vergisi Kanununun 10/1-c maddesine
göre;
1- Genel ve
özel bütçeli kamu idarelerine,
2- İl özel
idarelerine,
3-Belediyelere,
4-Köylere,
5-Bakanlar
Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara
6-Kamu
yararına çalışan dernekler
7-Bilimsel
araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan
kurum ve kuruluşlara,
makbuz
karşılığında yapılan bağış ve yardımların
toplamının o yıla ait kurum kazancının %5’ine
kadar olan kısmı, kurumlar vergisi
beyannamesinde ayrıca gösterilmek şartıyla kurum
kazancından indirim konusu yapılabilecektir.
Ancak; yukarıdaki bentte sayılan kamu kurum ve
kuruluşlarına bağışlanan okul, sağlık tesisi,
100 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 50
yatak) kapasitesinden az olmamak kaydıyla
öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme
yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon
merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamalar
veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara
yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut
tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri
için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve
yardımların tamamı kurum kazancının tespitinde
indirilebilmektedir.
Bağış ve yardımın
matrahtan indirilmesi için gerekli şartlar;
a) Bağış ve
yardımların, genel ve özel bütçeli kamu
idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere
ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti
tanınan vakıflara, kamu yararına çalışan
dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme
faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluşlara
yapılması,
b) Makbuz
karşılığı olması,
c)
Karşılıksız yapılması,
d) Sadece
ilgili dönem kazancından indirilmesi,
indirilemeyen kısım diğer yıla nakledilemez.
e)
Beyannamede ayrıca gösterilmesi
gerekmektedir.
Bağış ve yardım,
nakden veya aynen olabilir. Bağış ve yardımın
nakden yapılmaması durumunda bağışlanan veya
yardımın konusunu oluşturan mal veya hakkın
maliyet bedeli veya kayıtlı değeri, bu değer
mevcut değilse 213 sayılı Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre Takdir Komisyonlarınca tespit
edilecek değer esas alınacaktır. Ancak aşağıda
belirtilen kanunlar kapsamında yapılacak bağış
ve yardımlarda %5’lik üst sınır aranmamaktadır.
-
7269
sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler
Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak
Yardımlara Dair Kanun,
-
222
sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu,
-
2547
sayılı Yüksek Öğretim Kanunu,
-
278
sayılı TÜBİTAK Kanunu
-
5434
sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu,
-
2828
S.H.Ç.E.K. Kanunu,
-
2955
sayılı GATA Kanunu,
-
2876
sayılı Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek
Kurumu kanunu,
-
4122
sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon
Kontrolü Seferberliği Kanunu,
-
3294
sayılı SSDF Kanunu,
-
3388
sayılı TSK Güçlendirme Vakfı Kanunu
III.%5’LİK SINIRIN HESABI
5520 sayılı
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-c maddesi
kapsamındaki bağış ve yardımların toplamı o yıla
ait kurum kazancının %5’ini geçemez. Yani,
kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim
konusu yapılabilecek bağış ve yardımların
tutarı, o yıla ait kurum kazancının %5’i ile
sınırlıdır. 1 Seri Nolu KVK Genel Tebliğine
göre, indirilebilecek bağış ve yardım tutarının
tespitinde esas alınan kurum kazancı, zarar
mahsubu dahil giderler ile iştirak kazançları
istisnası düşüldükten sonra, indirim ve
istisnalar düşülmeden önceki [Ticari bilanço
kârı – (iştirak kazançları istisnası + geçmiş
yıl zararları)] tutardır. Şimdi bunu bir örnekle
açıklamaya çalışalım:
Örnek:
(X)
Şirketinin durumu aşağıdaki gibidir.
-Vergi Öncesi
Ticari
kazanç
2.500.000.-TL
-İndirilecek
Giderler (Bağış ve Yardımlar
Hariç)
250.000.-TL
-Geçmiş Yıl
Zararı
700.000.-TL
-İştirak
Kazancı
İstisnası
800.000.-TL
-Gayrimenkul
Satış Kazancı
İstisnası
200.000.-TL
-%5 Oranının
Uygulanacağı
Tutar
750.000.-TL
[2.500.000-(250.000+700.000+800.000)]
-Bağış ve
Yardımın Üst Sınırı
(750.000x%5)
37.500.-TL
Yukarıda yer
alan örneğimize göre (X) şirketi 37.500.TL’ye
kadar bağış yaptığı takdirde bu bağış ve
yardımın tamamını, gerekli şartları da yerine
getirmesiyle, kurumlar vergisi matrahından
indirebilecektir. Ancak, yaptığı bu bağış ve
yardımın miktarının 40.000 TL olması durumunda,
%5’lik sınır olan 37.500 TL’yi indirebilecek
geriye kalan 2.500 TL’yi indirim konusu
edemeyecektir. Ancak bu bağış ve yardımın
(40.000. TL) 5520 sayılı Kurumlar Vergisi
kanununun 10/1-ç maddesine göre yapılan bir
bağış ve yardım olması durumunda tamamı indirim
konusu yapılabilecektir.
IV.SONUÇ
Bağış ve yardımların kurum kazancından
indirimine ilişkin hükümler 5520 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanununun 10’uncu maddesinin 1’inci
fıkrasının c, ç, d ve e bentlerinde yer
almaktadır. 5520 sayılı Kanunun 10/1-c,ç-d
bentlerinde sayılan kurum ve kuruluşlara belli
şartlar dahilinde yapılacak bağış ve
yardımların kurumlar vergisi beyannamesinde
ayrıca gösterilmek şartıyla kurum kazancından
indirilmesi mümkündür. Bu bağış ve yardımlardan,
5520 sayılı Kanunun 10/1-c maddesinde yer
alanların toplamının o yıla ait kurum kazancının
%5’ine kadar olan kısmı; 10/1-ç maddesinde yer
alanların tamamı; 10/1-d bendinde yer alanların
%100’ü(Bakanlar Kurulunun bölgeler ve
faaliyetler itibariyle bu oranı yarısına kadar
indirmeye veya kanuni seviyesine kadar getirme
yetkisi saklı kalmak şartıyla); 10/1-e bendinde
yer alanların tamamı kurum kazancın tespitinde
gider olarak dikkate alınabilecektir.
Özel
kanunlarında hüküm bulunan kurum ve kuruluşlara
(TUBİTAK, GATA, SSDF, SHÇEK, TSK Güçlendirme
Vakfı gibi) yapılan bağış ve yardımlar için GVK
md. 89/2 ve KVK md. 10’da öngörülen hadler
geçerli değildir. Yapılan bağış ve yardım
harcamalarının tamamı aksi bir düzenleme
olmadıkça gider olarak kazancın saptanmasında
dikkate alınmaktadır.
V. KAYNAKÇA
-5520 sayılı
Kurumlar Vergisi Kanunu
-5520 sayılı
Kurumlar Vergisi Kanunu Tebliğleri
- HUD
Beyanname Düzenleme Klavuzu
-Nazım
ANIL-YMM
Zekeriya Uyanık
Gelir Uzmanı
ays0133@hotmail.com
www.muhasebenet.net
13.04.2009
Diğer makaleleri
-AMME
ALACAKLARINDA RÜÇHAN HAKKI
|
