|
İşçi ile işveren arasında kurulan
ilişkide; gerek iş disiplini, gerek
çalışma şartları, gerekse işle ilgili
insani görev ve sorumluluklar açısından
her iki tarafın da birbirlerini tanıma,
test etmeleri için belirli bir sürenin
opsiyon, seçenek olarak
değerlendirilmesi öngörülebilir. Bu
sebeple bazı işverenler deneme süresini
yanlış değerlendirerek, işyerlerinde
çalıştırdığı kişileri çalışmaya
başladıklarında hemen sigortalı
yapmamaktadırlar. Bunun nedeni olarak
da, çalıştırdıkları kişilerin deneme
sürelerinde olduğu mazeretini ortaya
atmaktadırlar. |
|
Yaşar
TAŞDEMİR
SGK
Müfettişi |
|
|
|
Ve ne yazık
ki, halk arasında da deneme süresinde sigorta
yapılmaz anlayışı hakimdir. Halbuki bu
kesinlikle yanlıştır.
İş Kanunu'nda deneme süresi ne anlama gelir?
4857 sayılı İş Kanunu'nun 15. maddesi gereği,
işçi ile işveren arasında kurulan ilişkide
deneme süresinin değerlendirebilecekleri hüküm
altına almıştır. Maddeye göre; taraflarca (işçi
ve işveren) iş sözleşmesine bir deneme kaydı
konulduğunda, bunun süresi en çok 2 ay olabilir.
Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle 4
aya kadar uzatılabilir.
Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini
bildirim süresine gerek olmaksızın ve
tazminatsız feshedebilir. Bu sebeple; deneme
süresinin en önemli uygulama alanı ihbar öneli
ve ihbar tazminatı müessesesidir denilebilir.
Ancak deneme süresi içinde işçinin çalıştığı
günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.
Sigortalılar ne zaman bildirilir?
Görüldüğü üzere; İş Kanunu'nda deneme süresi
işçinin işyerine ve işine uyum sağlayıp
sağlayamayacağının anlaşılması için
öngörülmüştür. Deneme süresinin Sosyal
Sigortalar'da uygulama olanağının olup olmadığı
ise sigortalılar adına SGK'ya verilmesi gereken
sigortalı işe giriş bildirgelerinin ne zaman
verileceği sorusunda gizlidir.
Sigortalı işe giriş bildirgesinin ne zaman
verileceği hususu 5510 sayılı kanunun 7.
maddesinde izah edilmiştir. Buna göre; öteden
beridir faal olan işyerlerinde çalışacak 4/a
(SSK'lı) sigortalıları, sigortalılık başlangıç
tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi
ile Kuruma bildirmesi zorunludur. Yani işe
başlamadan önce (özel durumlar hariç)
sigortasının yapılması gerekmektedir.
Öteden beridir faal olan işyerinde çalışacak 4/a
(SSK'lı) sigortalıların, sigortalılık başlangıç
tarihinden önce bildirilmesinin yanında 5510
sayılı SSGSS Kanunu'nda özel durumları gereği
sigorta bildirim süresi farklı düzenlenen
sigortalılıklar mevcuttur. Bu durumlar şöyledir;
a) İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe
başlatılacak sigortalılar için en geç çalışmaya
başlatıldığı gün,
b)Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma
araçlarına sefer esnasında alınarak
çalıştırılanlar ile Kuruma ilk defa işyeri
bildirgesi verilecek işyerlerinde; ilk defa
sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten
itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan
sigortalılar için çalışmaya başladıkları
tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık
sürenin dolduğu tarihe kadar,
c) Kamu idarelerince istihdam edilen 4447 sayılı
İşsizlik Sigortası Kanunu'na göre işsizlik
sigortasına tabi olmayan sözleşmeli personel ile
kamu idarelerince yurt dışı görevde çalışmak
üzere işe alınanların, çalışmaya başladıkları
tarihten itibaren bir ay içinde, Kuruma
verilmesi halinde, sigortalılık başlangıcından
önce bildirilmiş sayılır.
Sigortalılıkta deneme süresi olur mu?
Yukarıda belirttiğim üzere; sigortalılık işe
başladığında başlar ve kesinlikle
vazgeçilmeyeceği gibi sözleşmelerle de istisna
tanınamaz. Yani sigortalılık zorunludur. Ve bu
sebeple sigortalılıkta deneme süresi kesinlikle
yoktur.
Ancak ne yazık ki, bazı kişiler İş Kanunu'nda
öngörülen deneme süresini sigortalılık için de
geçerli olduğunu değerlendirmekte ve işe
aldıkları işçilerin sigortalarını da bu sebeple
yapmamaktadırlar. Hatta bunun için de genel
olarak; "İşe aldığım kişiyi beğenmezsem 10 gün
sonra işten çıkartıyorum. 10 gün için onun
sigorta işlemleriyle mi uğraşayım" serzenişinde
bulunmaktadırlar.
Burada, sigorta işlemlerinin uğraştırması ile
ilgili serzenişten konuyu izah etmeye başlarsak;
yaklaşık 4 yıldır Aylık Prim ve Hizmet Belgeleri
hatta sigortalı işe giriş bildirgeleri
internetten verilebilmektedir. Bu sebeple
işveren işe aldığı işçisinin sigortasını
oturduğu yerden bilgisayarından Kurumun internet
sitesine girerek bir 'tık'la yapabildiği için
sigorta işlemleri ile uğraşma bahanesi geçerli
değildir.
Yaşar
TAŞDEMİR
SGK
Müfettişi
ytasdemir2@hotmail.com
28.12.2009
Diğer makaleleri
-Ücrete"
yönelik işverene uygulanabilecek cezalar
-Kayıt
ve belge nizamıyla ilgili idari para
-İş
sözleşmesinin yazılı olması gerekmiyor !
-İşverenlere büyük kolaylık |
