|
adamlarının iş sözleşmelerinin de yazılı olması
gerekmektedir. Ayrıca Özel Eğitim Kurumları
Kanunu gereğince çalıştırılan öğretmenler ile
yapılacak olan iş sözleşmelerinin de yazılılık
şekli esastır.
4857 sayılı kanun gereğince yazılılık esasının
aranmadığı hallerde taraflar kendi aralarında
anlaşarak iş sözleşmesinin yazılı yapılmasını
kararlaştırabilir. Yazılılık esası, taraflar
arasında çıkabilecek hukuki uyuşmazlık
hallerinde ispat kuvvetini doğurur. Ayrıca toplu
iş sözleşmelerine konulacak bir hükümle şekil
şartına tabi olmayan iş sözleşmeleri içinde
şekil şartı öngörülebilir.
İş sözleşmelerinde yazılılık şartının aranmadığı
durumlarda 4857 sayılı İş Kanunu'na göre
işveren, işçinin isteği üzerine, kendisine genel
ve özel iş koşullarını gösteren ve imzasını
taşıyan bir belgeyi, 2 ay içinde vermekle
zorunlu kılınmıştır.
İşçinin genel ve özel çalışma şartlarını
gösteren belgeyi işçiye veremeyen işverene, İş
Kanunu madde 99'a göre idari para cezası
uygulanabilecektir. 2009 yılında söz konusu
belgeyi vermeyen işverene uygulanabilecek idari
para cezası 98 TL'dir. Söz konusu idari para
cezası işçi başına uygulanabilecektir.
Değerlendirileceği üzere İş Kanunu'nda
belirtilen istisnai hallerin dışında
işverenlerin iş sözleşmesi yapma özgürlüğü
mevcuttur. Kanun koyucu tarafında işverenlere
tanınan bu özgürlüğün sınırları; özürlü, eski
hükümlü ve terör mağduru çalıştırma zorunluluğu
ile düzenlenmiştir.
Buna göre 5763 sayılı kanun sonrasında özel
sektör işyerlerinde özürlü istihdam oranı yüzde
3 olarak tespit edilmiştir. Yine 5763 sayılı
kanun sonrası kamu işyerlerinde ise yüzde 4
oranında özürlü ve yüzde 2 oranında eski hükümlü
istihdam edilmesi gerekiyor.
İş sözleşmesinin
yasaklandığı haller
Genel olarak işverenler istedikleri işçiler ile
iş sözleşmesi yapmakta serbesttirler. Bazı
hallerde mevzuat gereği iş sözleşmesi yapılması
kanun gereği mümkün değildir. Söz konusu haller
aşağıdadır.
15 yaşından küçük çocukların çalıştırılması
yasaktır. Ancak çocukların sağlık ve
gelişmelerine, okul veya mesleki eğitim ve
mesleğe yöneltme programlarına devamlarına veya
öğrenimden faydalanma kabiliyetlerine zarar
vermeyecek nitelikteki işlerde 14 yaşını
doldurmuş çocuklarla hizmet sözleşmesi
yapılabilir.
Sanayiye ait işlerde 18 yaşını doldurmamış erkek
çocuklar ve genç işçilerin çalıştırılmaları
yasaktır.
Ağır ve tehlikeli işlerde 16 yaşını doldurmamış
genç işçiler ve çocukların çalıştırılması
yasaktır.
Umumi Hıfzısıhha Kanunu gereğince, 18 yaşından
küçük çocukların bar, kabare, dans salonları,
kahve ve gazinolarda çalıştırılması yasaktır.
Maden ocakları, kablo döşemesi, kanalizasyon ve
tünel inşaatı gibi yeraltında ve sualtında 18
yaşını doldurmamış erkek çocukların ve her
yaştaki çocukların çalıştırılması yasaktır.
Ayrıca yabancıların ülkemizde çalışmaları da
izin yöntemiyle mümkün olabilecektir. Buna göre
4817 sayılı kanuna göre ülkemizin taraf olduğu
ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi
öngörülmedikçe, yabancıların ülkemizde bağımlı
ya da bağımsız çalışmaları izne tabi
kılınmıştır. Yabancıların çalışma izinleri, iş
piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki
gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve
ekonomik konjonktür şartlarının gerekli kıldığı
hallerde, belirli bir süre için tarım, sanayi
veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, iş
kolu veya mülki ve coğrafi alan itibariyle
sınırlandırılması mümkündür.
Yaşar
TAŞDEMİR
SGK
Müfettişi
ytasdemir2@hotmail.com
01.09.2009
Diğer makaleleri
-İşverenlere büyük kolaylık |
