İşletmenin ticari durumu ve iş hacmi dolayısıyla bütün ortakların şirket idare ve temsiline katılması mümkün olmadığından, şirketi temsil ve idare için müdür tayini zorunlu olmaktadır.  

Limited şirketlerin yönetimi, Türk Ticaret Kanunu’nun 540 ve 541. maddelerine göre müdür ya da müdürler tarafından gerçekleştirilir.

TTK’nun 540. maddesine göre,

Aksi kararlaştırılmış olmadıkça, ortaklar hep birlikte müdür sıfatıyla şirket işlerini idareye ve şirketi temsile mezun ve mecburdurlar.  denilmektedir.

Gerek şirket ortakları arasından, gerekse dışarıdan seçilebilecek limited şirket müdürleri, şirket ana sözleşmesiyle atanabileceği gibi ortaklar kurulu kararıyla da göreve getirilerek şirketi temsil ve ilzam ederler. 

Limited Şirketlerin kuruluş işlemleri sırasında; ticaret sicil memurlukları ve ticaret ve Sanayi odalarının internet siteleri aracılığı ile talep edilen belgeler listesi incelendiğinde; 

 yukarıdaki belgelerin istenildiği görülmektedir.    

Görüldüğü üzere, bir yandan, TTK’nun 540. maddesi ile Aksi kararlaştırılmış olmadıkça, ortaklar hep birlikte müdür sıfatıyla şirket işlerini idareye ve şirketi temsile mezun ve mecburdurlar denilerek limited şirket ortaklarının her birinin yasa ile yetkili müdür kabul edilmesi (müdürlük yetkisi ortaklar kurulu kararı ile bir veya birkaç kişiye verilmemişse), diğer yandan ise, ticaret ve sanayi odaları ve ticaret sicil memurluklarının yetkili müdür atamasına ilişkin ortaklar kurulu kararı olmadan şirket kuruluş işlemleri tescilini sonuçlandırmamaları, yani müdür ataması yapılmasına ilişkin evrakların eksik kabul edilip işlem tesis etmemeleri ve kuruluş tescilini yapmamaları hususu TTK ile ilgili resmi kurumlar arasında uygulamadaki çelişki ve eksikliği açıkça ortaya koymaktadır.

Şirket yetkili müdürlerine ilişkin yukarıda belirtilen çelişkili duruma bir diğer örnek ise;

Limited Şirket ortaklar kurulu kararı ile ya da kuruluş ana sözleşmesiyle müdür ataması yapılan imzaya yetkili müdürlerin imza yetki sürelerinin sona ermesi halinde şirket faaliyetleri fiilen aralıksız devam ediyorsa, yeni bir imzaya yetkili müdür ataması yapılana kadar, TTK’ nun 540. maddesindeki Aksi kararlaştırılmış olmadıkça, ortaklar hep birlikte müdür sıfatıyla şirket işlerini idareye ve şirketi temsile mezun ve mecburdurlar amir hükmü gereği tüm şirket ortaklarının müdür sıfatına haiz olacakları belirtilmesine rağmen, resmi, özel, kurum, kuruluş ve işletmeler nezdinde, ortaklar kurulu kararı ile imzaya yetkili müdür ataması yapılmayan Limited Şirketlerin hiçbir resmi ve özel işlemi yapılmamaktadır. (Bankacılık, kamu ve özel ihaleler, mal ve hizmet alım satım sözleşmeleri tanzimi vs. pek çok iş ve işlem gibi)

Belirtilen durumlar beraberinde iki farklı neticeyi de doğurmaktadır.

Birincil netice; yukarıda belirtildiği üzere, imzaya yetkili müdürün imza yetki süresi sona ermişse ve ortaklar kurulu kararı ile yeniden müdür ataması yapılmamışsa, şirketin resmi ve özel hiçbir işleminin yapılamaması halidir. Özellikle ortaklar arasında ihtilaf olması halinde yada kötü niyetli bir veya birkaç şirket ortağının bulunduğu durumlarda,  şirket işleri aksayarak faaliyetler sekteye uğrayabilmektedir. Eğer TTK. 540’ ncı maddesinde belirtildiği gibi aksi kararlaştırılmış olmadıkça her ortak şirket işlerini idareye ve şirketi temsile mezun ve mecburdurlar hükmü fiiliyatta da uygulanıyor olsa idi, belirtilen aksaklıkların yaşanması da söz konusu olmayacak ve şirketlerin işleri aksamadan yürümeye devam edebilecektir. Ancak, uygulamada TTK. 540’ ncı maddesinin işlerliğinin olmadığı açıktır.

İkincil netice ise; yine şirket imza yetkilisinin imza yetki süresinin sona ermesine rağmen, çoğu kez şirket faaliyetleri, alımlar, satımlar, borçlanmalar, vergi ve Sgk. beyanları aksamadan devam edebiliyor ve gün geliyor şirket bir anda kapanıyor, yada gayri faal hale düşebiliyor. Bunun üzerine, üçüncü kişi ve kurum borçları varsa şirket ortaklarının sermaye miktarları ile sınırlı sorumlu olunması nedeniyle ortakların şahsi mal varlığına ilişkin takip yapılmıyor, ancak kamu borçlarında durum pek öyle olmuyor,

Nasıl mı;

Özellikle Kamu borçlarına karşı ortakların sorumluluklarında;

 
- Öncelikle şirketten tahsil imkânı bulunmayan amme alacağının ait olduğu dönemde ve ödeme zamanında şirket ortaklarının kimler olduğu ve bu ortakların sermaye hisseleri; şirket ana sözleşmesi, ana sözleşme değişikliği veya pay defterindeki kayıtlardan tespit ediliyor,

- Daha sonra her bir ortağın sermaye hissesine göre takip konusu olan amme alacağından sorumlu olduğu miktar belirleniyor,

- Akabinde takip konusu amme alacağının ait olduğu dönemde ve ödeme zamanında pay devri nedeniyle farklı kişilerin ortak olması halinde, bu kişiler hakkında müşterek ve müteselsil sorumluluk esasına göre takip yapılıyor,

- Sonrasında ortaklar hakkında takip muamelesine 6183 sayılı Kanunun 55’inci maddesine göre tanzim edilecek ödeme emri tebliği suretiyle başlanılıyor,

Ancak;  

6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’ nun 540’ıncı maddesinde, aksi kararlaştırılmış olmadıkça, ortakların hep birlikte müdür sıfatıyla şirket işlerini idareye ve şirketi temsile mezun ve mecbur oldukları hükme bağlanmış olması nedeniyle; 

Şirket ortakları faaliyetlere ilişkin imza yetkisine ilişkin bir veya birkaç kişiye müdürlük yetkisi vermemişlerse, yada süre uzatımı yapılmamışsa, ama ona rağmen faaliyetler devam etmişse, o halde müdür ataması yapılmayan dönemlere ilişkin olarak Ortaklar hakkında 6183 sayılı Kanun uyarınca yapılacak takip; 35’inci madde hükümlerine göre sermaye hisseleri oranında olmayacaktır. Ortakların hepsi kanuni temsilci sıfatına haiz olacaklarından, ortakların haklarındaki takip Mükerrer 35’inci madde hükmü uyarınca, amme alacağının tamamından müşterek ve müteselsil sorumluluk esasına göre 387 Seri No’lu Tahsilat Genel Tebliğinde  yer alan açıklamalar çerçevesinde yürütülecektir. 

Özellikle, Limited Şirketlerin azınlık hisselerine sahip olan, yada şirket kuruluşu için hatıra binaen istenilen sayısal eksikliği gidermek maksadıyla formalite gereği şirket ortaklığına giren, yada gerçekten şirkete ortak olan ancak faaliyetler ve resmi işlemler hakkında hiçbir bilgisi olmayan tüm şirket ortaklarının bu husus da sorumluluklarının bilincinde olmaları, yükümlülük ve vecibelerini daha iyi öğrenmeleri ve şirket iş ve işlemlerine müdahil olamıyorlarsa da en azından dönem dönem faaliyetler ve resmi işlemler hakkında sürekli raporlar alıp işlemleri takip etmeleri menfaatleri icabı olup, aksi durumda hiç beklemedikleri bir anda devletin icra memurlarını karşılarında bulabilirler. 

İmzaya yetkili müdür ataması yapılmamış, yada müdürlerin yetki süresi sona ermiş limited şirketlerdeki, şirket hissedarlarının tamamı 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’ nun 540’ıncı maddesi gereği kanuni temsilci sıfatına haiz olacaklarından, ortaklar hakkında yapılacak takip de Mükerrer 35’inci madde hükmü uyarınca, amme alacağının tamamından müşterek ve müteselsil sorumluluk esasına göre 387 Seri No’lu Tahsilat Genel Tebliğinde  yer alan açıklamalar çerçevesinde yürütülecektir.   

Konuya ilişkin Danıştay ve Yargıtay Daireleri nezdinde alınmış kararlar, işin ciddiyetini bir kez daha ortaya koymaktadır.  

DANIŞTAY Üçüncü Daire - 2004/2405 Esas No, 2005/241 Karar No, 31.1.2005 Tarihli kararında;

• LİMİTED ŞİRKETİN KAMU BORCU ( Ortağı Bulunduğu Şirkete Yeni Kanuni Temsilci Atamasının Yapılmadığı Dönemde TTK’nun 540. Maddesine Göre Şirket İşlerini İdare Ve Temsile Diğer Ortaklarla Birlikte Müdür Sıfatıyla Yetkili Ve Zorunlu Olan Davacının Şirketin Vergi Borçlarından Sorumlu Tutulabileceği )
• ÖDEME EMRİ DÜZENLENMESİ ( Vergi Borçlarının Tahsili Amacıyla - Vergide Limited Şirket Ortağının Sorumluluğu )
• VERGİDE LİMİTED ŞİRKET ORTAĞININ SORUMLULUĞU ( Kanuni Temsilci Atamasının Yapılmadığı Dönemde TTK’nun 540. Maddesine Göre Şirket İşlerini İdare Ve Temsile Diğer Ortaklarla Birlikte Müdür Sıfatıyla Yetkili Ve Zorunlu Olan Davacının Şirketin Vergi Borçlarından Sorumlu Tutulabileceği )

belirtilmiş,

YARGITAY Onbirinci Ceza Dairesi - 2001/11409 Esas No, 2002/135 Karar No, 15.1.2001 Tarihli kararı ile;

• VERGİ USUL KANUNUNA MUHALEFET ( Ortakların Aksi Kararlaştırılmadıkça Hep Birlikte Müdür Sıfatıyla Şirket İşlerini İdareye ve Şirketi Temsile Mezun ve Mecbur Olmaları )
• 213 SAYILI KANUNA MUHALEFET ( Ortakların Aksi Kararlaştırılmadıkça Hep Birlikte Müdür Sıfatıyla Şirket İşlerini İdareye ve Şirketi Temsile Mezun ve Mecbur Olmaları )
• LİMİTED ŞİRKET ORTAKLIKLARI ( Ortakların Aksi Kararlaştırılmadıkça Hep Birlikte Müdür Sıfatıyla Şirket İşlerini İdareye ve Şirketi Temsile Mezun ve Mecbur Olmaları )

Hususlarına ilişkin karar verilmiş,

DANIŞTAY Yedinci Daire – 2003/476 Esas No, 2003/621 Karar No, 17.3.2003 Tarihli kararında;

İPTAL DAVASI AÇILMASI ŞARTI ( Korunmaya Değer Bir Menfaatin Varolması Gerektiği - Kanuni Temsilci - Menfaat İhlali - Ödeme Emri - Müşterek ve Müteselsil Sorumluluk - Limited Şirket Ortağı - Borcun Tamamından Sorumlu Olma)

Şeklinde karar alınmış,

YARGITAY Onbirinci Hukuk Dairesi - 2001/4877 Esas No, 2001/7509 Karar No, 8.10.2001 Tarihli kararında;

• LİMİTED ŞİRKET ORTAĞI ( Amme Alacaklarından Zincirleme Sorumlu Oldukları - Biri Bu Borcu İfa Ederse Diğer Ortaklara Payları Oranında Doğrudan Müracaat Edebileceği )
• VERGİ BORCUNDAN SORUMLULUK ( Limited Şirket Ortaklarının Zincirleme Sorumlu Oldukları - Biri Bu Borcu İfa Ederse Diğer Ortaklara Payları Oranında Doğrudan Müracaat Edebileceği )
• LİMİTED ŞİRKETİ TEMSİL ( Aksi Kararlaştırılmış Olmadıkça Ortakların Hep Birlikte Müdür Sıfatıyla İdareye ve Şirketi Temsile Mezun ve Mecbur Oldukları )

belirtilmiş,

YARGITAY - Onbirinci  Ceza Dairesi – 2007/2736 Esas No, 2008/11899 Karar No, 17.11.2008 Karar tarihli kararında;

Suç tarihlerinde kimlerin şirketi idare ve temsile yetkili olduğu şirket ana sözleşmesi getirtilip Ticaret Sicil Memurluğu'ndan sorularak tespit edilmeli, sonucuna göre sanıkların hukuki durumu belirlenmelidir.

Denilmiştir. 

6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’ nun 540’ıncı maddesi ve yüksek yargı kararları ile fiili uygulamalar birlikte değerlendirildiğinde;

-Gayri faal olan şirketlerin ortakları ile,

-Faaliyetleri devam ederken imza yetkili müdürlerinin yetki süreleri sona ermiş olan şirketlerin ortakları,

yasalar ile uygulamadaki farklılıktan doğan yukarıda belirttiğimiz yükümlülük ve vecibelerini göz önünde bulundurarak, ortak oldukları şirketlerdeki konuya ilişkin eksiklikleri takip etmeleri, giderilmelerini sağlamaları, münferit olarak eksiklikleri gidermeleri mümkün olamıyorsa, dava yoluyla, kendilerine gelebilecek ceza ve yaptırımları bertaraf etmek üzere hukuki süreci başlatmaları menfaatleri gereğidir.

Kanun Koyucu Sayın Büyüklerimizin de, konuya ilişkin yasalar ve uygulama arasındaki farklılık ve eksikliklerin giderilmesi hususunda gerekli yasal düzenlemeleri bir an evvel yaparak ileride telafisi mümkün olmayan cezai yaptırım ve mağduriyetlerin önüne geçecekleri kanaat, beklenti ve inancındayız.

Cezasız günler diler, saygılar sunarım.

SMMM Recep YAŞAR 

Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Üyesi
rmmuhasebe@hotmail.com

Diğer makaleleri
-Müstahsil Makbuzu
-Kooperatiflerin Resmi Kapanış tasdikleri
-Mesleğimizin zorlukları - mali müşavirlerin ne sorunları varmış ki diyenlere.
-Borç Yapılandırma
-Kur Farkları