|
KATMA
DEĞER VERGİSİ KANUNDA ÖZELLİK ARZ EDEN BİR KAÇ İNCE NOKTA
Giriş:
Bir işyeri açana hemen neden aç denir. Bilinmez ....
bence bir kişi veya kuruma o işyerini açmadan bir
eğitime tabi tutsak acaba nasıl olur ? kimisi belki
kardeşim buna ne gerek var diyebilir. Hala günümüzde
daha fatura kesmesini bilmeyen az değil ...Fatura
üzerinde kdv ayırmasını tam anlamıyla sağlıklı yapan ne
kaç kişidir ? gerçi burada sözüm ona işini titiz
yapanlara diyeceğim yok.Veya Kimisi de kardeşim her şeyi
ben yaparsam muhasebeciye ne gerek var anlayışı sizce ne
derece doğrudur ?
Açıklama:
Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya
onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket
edenlere devredilmesidir. Bir malın alıcı veya onun
adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya kişilere
tevdii teslim hükmündedir. Malın alıcıya veya onun adına
hareket edenlere gönderilmesi halinde, malın
nakliyesinin başlatılması veya nakliyeci veya sürücüye
tevdi edilmesi de mal teslimidir. Bir mal üzerindeki
tasarruf hakkının iki veya daha fazla kimse tarafından
zincirleme âkit yapılmak suretiyle, malın bu arada el
değiştirmeden doğrudan sonuncu kişiye devredilmesi
halinde, aradaki safhaların her biri ayrı bir teslimdir.
Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri
şekillerdeki dağıtımlar da mal teslimidir. Kap ve
ambalajlar ile döküntü ve tali maddelerin geri
verilmesinin mutat olduğu hallerde teslim, bunlar
dışında kalan maddeler itibariyle yapılmış sayılır.
Bunların yerine aynı cins ve mahiyette kap ve ambalajlar
ile döküntü tali maddelerin geri verilmesinde de aynı
hüküm uygulanır. Trampa iki ayrı teslim hükmündedir.
vergi Sorumlusu
1. Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin,
kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde
ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı,
vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla,
vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin
ödenmesinden sorumlu tutabilir.
2. Fiilî yada kaydî envanter sırasında belgesiz mal
bulundurulduğu veya belgesiz hizmet satın alındığının
tespiti halinde, bu alışlar nedeniyle ziyaa uğratılan
katma değer vergisi, belgesiz mal bulunduran veya hizmet
satın alan mükelleften aranır.
Belgesiz mal bulundurdukları veya hizmet satın aldıkları
tespit edilen mükelleflere, bu mal ve hizmetlere ait
alış belgelerinin ibrazı için tespit tarihinden itibaren
10 günlük bir süre verilir. Bu süre içinde alış
belgelerinin ibraz edilememesi halinde, belgesi ibraz
edilemeyen mal ve hizmetlerin tespit tarihindeki emsal
bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi,
alışlarını belgeleyemeyen mükellef adına re'sen
tarhedilir. Bu tarhiyata vergi ziyaı cezası uygulanır.
Ancak belgesiz alınan mal ve hizmetleri satanlara, bu
satışlarla ilgili olarak, vergi inceleme raporuna
dayanılarak katma değer vergisi tarhiyatı yapıldığı
takdirde, ziyaa uğratılan vergi ve buna ilişkin ceza
ayrıca alıcılardan aranmaz.
Teslim ve Hizmet İşlemlerinde Matrah
Teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin
karşılığını teşkil eden bedeldir. Malı teslim alan veya
kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket
edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle
olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal
ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil
edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade
eder. . Belli bir tarifeye göre fiyatı tespit edilen
işler ile bedelin biletle tahsil edildiği hallerde
tarife ve bilet bedeli Katma Değer Vergisi dahil
edilerek tespit olunur ve vergi müşteriye ayrıca intikal
ettirilmez.
İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan
kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre
alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması
halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri,
bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit
edilecek değeri, İthalat sırasında ödenen her türlü
vergi, resim, harç ve paylar, Gümrük beyannamesinin
tescil tarihine kadar yapılan giderler ve ödemelerden
vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden
hesaplanan fiyat farkı, kur parkı gibi ödemeler.
Matraha Dahil Olmayan Unsurlar
Teslim ve hizmet işlemlerinde fatura ve benzeri
vesikalarda gösterilen ticarî teamüllere uygun
miktardaki iskontolar, Hesaplanan katma değer vergisi.
Bedelin döviz ile hesaplanması halinde döviz, vergiyi
doğuran olayın meydana geldiği andaki cari kur üzerinden
Türk parasına çevrilir.
Kayıt Düzeni
3065 Katma Değer Vergisi Kanununa göre perakende mal
satışı yapanlar ile hizmet işletmelerinde liste, etiket
ve belgelerde bedelin vergi dahil olarak ifade
edilebilmektedir ancak mükelleflerin işletmeleri için
mal ve hizmet satın alanlara düzenlenen belgelerde
verginin ayrıca gösterilmesi gerekmektedir.Yani kısacası
Katma Değer Vergisinin indirim konusu yapılabilmesi için
fatura veya benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmesi
zorunludur. Bu nedenle, kapsama giren mükellefler
müşterilerinin istemesi halinde düzenleyecekleri fatura
ve benzeri belgelerde vergiyi ayrıca göstermek
zorundadırlar. Perakende mal satışı ile uğraşan
mükelleflerin; tüketiciyle yaptıkları 01.01.2008
itibariyle 600,00 YTL 'a kadar olan satışlar için
müşteri istemese bile perakende satış fişi veya yazar
kasa fişi vermeleri, alıcının talep etmesi halinde ise
fatura düzenlemeleri mecburidir.
Perakende mal satışı veya hizmet ifası ile uğraşan
mükelleflerin satışlarının tamamına yakın kısmı nihai
tüketiciye yapılmakla birlikte; ticaretle uğraşanlar,
serbest meslek erbabı veya şirketler işyerlerinin
ihtiyaçları için perakende mal satan mükelleflerden mal
satın alabilirler veya hizmet ifa edenlerden hizmet
temin edebilirler. Mesela; bir gerçek veya tüzel kişi
ticari işletmesi için perakende mal satışı ile uğraşan
bir bakkaldan temizlik malzemesi veya bir kırtasiyeciden
kağıt, zarf, kalem gibi kırtasiye malzemeleri satın
alabilir. Esas itibariyle perakende mal satışı yapan
mükelleflerin bu nevi satışları için fatura
düzenlemeleri ve düzenledikleri faturada katma değer
vergisini ayrıca göstermeleri zorunludur.
Münhasıran perakende mal ticareti yapan veya hizmet
ifası ile uğraşan bir kısım mükelleflerin, ticaretle
uğraşanlara ve serbest meslek sahiplerine bunların iş
yerleri ile ilgili olarak yaptıkları satışları için
düzenledikleri faturalarda katma değer vergisini mal
bedelinden ayrı olarak göstermedikleri, alıcıların
ısrarlarına rağmen, satıcıların böyle bir
mecburiyetlerinin bulunmadığı veya faturalarda katma
değer vergisini ayrıca göstermeleri halinde,sanki
mükellef bir yanlışlık yapıyormuş intibası uyanmakta ve
mükellef dahildir yazıp işin içinden çıkma çabasına
girmektedir.
Münhasıran perakende mal ticareti yapan veya hizmet
ifası ile uğraşan mükellefler, arızi de olsa, esnaf,
tüccar, sanayici, serbest meslek erbabı ve tüzel kişi
vergi mükelleflerine, bu mükelleflerin işletmelerinde
kullanmak amacıyla yaptıkları satışlar veya hizmet
ifaları sonunda düzenledikleri faturalarda katma değer
vergisini, malın bedelinden ayrı olarak göstermeye
mecburdurlar.
Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri gereğince, fatura
düzenlemek zorunda olanlar, müşterinin adı ve soyadı ile
bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının
doğruluğundan sorumludurlar.
Bu duruma göre, perakende mal ticareti yapan satıcıların
da aynen toptan mal satanlarda olduğu gibi mal teslim
ettikleri veya hizmet ifa ettikleri esnaf, tüccar,
sanayici, serbest meslek erbabı veya şirketler için
düzenliyecekleri faturalarda, müşterinin hüviyetine
ilişkin bilgiler yanında, hesap numarasını(TC KimliK
Numarasını) ve bağlı bulundukları vergi dairesini
belirtmeleri ve alıcılardan herhangi bir talep
yapılmasını beklenmeksizin katma değer vergisini de mal
bedeline dahil etmeyip ayrıca göstermeleri
gerekmektedir.
Perakendeci olsalar da esnaf, tüccar, sanayici, serbest
meslek sahibi veya şirketlere yaptıkları perakende
satışlar dolayısıyla fatura düzenlemek ve düzenledikleri
faturalarda katma değer vergisini ayrıca göstermek
zorunda oldukları halde, aksine hareket edenler hakkında
Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince, perakendecinin
veya hizmeti ifa edenin durumuna göre cezai müeyideler
ile kaşılaşılması kaçınılmazdır
Tabi Yukarıda anlattıklarımız basit usule tabi
mükellefler için geçerli değildir.Basit usule tabi
mükellefler aşağıdaki şekilde işlem yapacaklardır.
Gelir vergisi Kanununa göre basit usulde vergilendirilen
mükelleflerin teslim ve hizmetleri 1/7/2003 tarihinden
geçerli olmak üzere katma değer vergisinden istisna
edilmiştir. Bu mükelleflerin 1/7/2003 tarihinden sonra
yapacakları işlemler için katma değer vergisi
beyannamesi verilmeyecek, mükellefiyetleri de terkin
edilecektir.
Ortaklarının tamamı basit usule tabi olan adi
ortaklıkların teslim ve hizmetleri de bu hüküm
kapsamında değerlendirilecektir. Ancak ortaklarından en
az birisi Gelir Vergisi Kanununa göre gerçek usulde
vergilendirilen adi ortaklıkların teslim ve hizmetleri
istisna kapsamına girmemektedir.
Gelir Vergisi Kanununa göre basit usulde vergilendirilen
mükelleflerin 1/7/2003 tarihinden sonra yaptıkları
teslim ve hizmetlerde işlem bedeli üzerinden katma değer
vergisi hesaplanmayacak., bu işlemlerle ilgili olarak
düzenlenecek belgelerde katma değer vergisi
gösterilmeyecek veya "KDV dahildir" meailinde bir şerhe
yer verilmeyecektir.
Ancak, bu mükelleflerin düzenleyecekleri belgelerin özel
gider indirimi ve vergi iadesinde geçerli belge olarak
kullanımına devam edilecektir. Kayıtları meslek odaları
bünyesinde oluşturulan bürolarda tutulan basit usule
tabi mükelleflerin bürolara belge tesliminde eski
uygulama geçerli olacaktır.
Diğer taraftan, basit usule tabi mükelleflerin ellerinde
bulunan belgelerde yer alan katma değer vergisi sütunu,
mükellefler tarafından üzeri çizilerek söz konusu
belgelerin kullanılmasına devam edilecektir.
İstisna uygulamasının başladığı 1/7/2003 tarihinden
itibaren, düzenledikleri belgelerde katma değer vergisi
gösteren veya "KDV Dahildir" mealinde bir şerhe yer
veren basit usulde vergilendirilen mükellefler, belgede
ayrıca gösterilen veya iç yüzde yoluyla hesaplanacak
vergi tutarını Katma Değer Vergisi Kanununun 8/2.
maddesi gereğince vergi dairesine beyanname ile yatırmak
zorundadır. Vergi dairesine ödenecek tutardan, alışlar
dolayısıyla yüklenilen vergiler indirilmeyecek,
yüklenilen bu vergi tutarı, Gelir Vergisi Kanunun izin
vermesi halinde gider veya maliyet olarak dikkate
alınacaktır.
ÖNDER ÖZSOY
MALİ MÜŞAVİR
ozsoy_1973@hotmail.com
07.03.2008
|
