KONUT KİRA GELİRİNİN YILLIK BEYANI 

Mükellefimiz Kemal Bey yıllık 12.600 TL. Gayrimenkul Sermaye İradı elde ediyor ve Götürü Gider usulünü seçmiş olsun. 

Bu durumda Kemal Bey’in Ticari, zirai ve mesleki başka bir kazancı olmadığından, Kemal Bey 2010 yılı için 2.600 TL Gayrimenkul Sermaye İradı istisnasından yararlanacaktır. (Ticari, Zirai veya Mesleki kazançları dolayısıyla yıllık beyanname vermek zorunda olanlar bu istisnadan yararlanamazlar GVK. Md. 21/2) 

Ayrıca Kemal Bey Götürü Gider usulünü seçtiği için %25 Götürü Gider indiriminden yararlanacaktır.  

Kemal Bey’in vergiye tabi GMSİ (Gayrimenkul Sermaye İradı) hesaplanırken öncelikle yıllık GMSİ’dan istisna tutarı düşülecek ve daha sonda kalan tutar üzerinden Götürü Gider hesaplanacaktır.

Yani; 

12.600 -  2.600 = 10.000 (2.600 TL istisna tutarı)

10.000 x  0,25  =  2.500 (%25 Götürü Gider indirimi)

10.000 – 2.500 = 7.500 (Gelir vergisi matrahı) 

Kemal Bey’in Vergiye Tabi GMSİ 7.500 TL olacaktır. Bu tutar Gelir Vergisi tarifesinin birinci dilimine¹ girdiğinden matrah üzerinden de %15 Gelir Vergisi hesaplanacaktır; 

7.500 x 0,15 = 1.125 TL (Gelir Vergisi) 

Kemal Bey’in yıllık 12.600 TL beyan ettiği GMSİ için ödeyeceği Gelir Vergisi 1.125 TL olacaktır. 

Eğer Kemal Bey Götürü Gider usulünü seçmeyip Gerçek Gider usulünü seçmiş olsa idi bu durumda Kemal Bey’in elde ettiği yıllık 12.600 TL’lik GMSİ’ından indirebileceği giderler GVK. Md. 74’te on bir madde halinde şu şekilde belirtilmiştir: 

1.       Kiraya veren tarafından ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri;

2.       Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün büyüklüğü ve değeri ile uyumlu olmak üzere yapılan idare giderleri;

3.       Kiraya verilen mal ve haklara ait sigorta giderleri;

4.       Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleri ile konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap (elde edilme) yılından itibaren beş yıl süre ile iktisap (elde etme) bedelinin % 5'i (İktisap bedelinin % 5'i tutarındaki bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanır.

5.       Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi (Gelir Vergisi hariç), resim, harç ve şerefiyelerle kiraya verenler tarafından ödenmiş olmak şartıyla belediyelere ödenen harcamalara iştirak payları;

6.       Kiraya verilen mal ve haklar için ayrılan amortismanlar;

7.       Kiraya verenin yaptığı onarım giderleri (Emlakın iktisadi değerini artıracak surette genişletilmesi, tadili veya bunlara ilaveler yapılması için katlanılan giderler onarım gideri sayılmaz);

8.       Kiraya verilen mal ve haklara ait bakım ve idame giderleri;

9.       Kiraladıkları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler;

10.   Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutun kira bedeli;

11.   Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak mukavelenameye (sözleşmeye), kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar.  

Ancak hemen belirtelim ki Götürü Gider usulünü seçenler iki yıl geçmedikçe bu usulden dönemezler. Gerçek gider usulünü seçenler, gerçek giderlerine ilişkin belgelerini, yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ekinde ibraz etmek zorunda olmayıp, VUK hükümlerine göre istenildiği takdirde ibraz etmek üzere 5 yıl süre ile saklamak zorundadırlar.

Ve son olarak Kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri, emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak başkalarının intifaına (kullanması için) bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır. Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenen vergi değerinin % 5'idir. Diğer mal ve haklarda emsal kira bedeli, bu mal ve haklarının maliyet bedelinin, bu bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanunu'nun servetlerin değerlendirilmesi hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin % 10'udur. (GVK. Md. 73)  

¹  2009 Yılı Gelirlerine Uygulanacak Esas Tarife (GVK. Md. 103) 

Murat ERGÜL (SMMM)
murater100@gmail.com